Tου Σταμέλου Σταμάτη, Διπλ. Πολιτικού Μηχανικού ΑΠΘ, Αναπληρωτή Γραμματέα ΔΑΠ – ΝΔΦΚ Ελλάδα, Μέλους Ε.Γ. Ο.Ν.ΝΕ.Δ.
Η Ελλάδα βρίσκεται εδώ και αρκετές εβδομάδες στη δίνη του δεύτερου κύματος της πανδημίας. Η χώρα μας βρίσκεται υπό καθεστώς lockdown, σε μια προσπάθεια να περιοριστεί η διασπορά του ιού, να αντέξει το ΕΣΥ και να σωθούν ανθρώπινες ζωές. Υπό το ειδικό αυτό καθεστώς, έχουν επηρεαστεί όλες σχεδόν οι εκφάνσεις της καθημερινότητας των πολιτών, η εργασία, η προσωπική τους ζωή, οι διαπροσωπικές σχέσεις. Δε θα μπορούσε λοιπόν να μην επηρεαστεί και η φοιτητική κοινότητα της χώρας, η οποία λειτουργεί εδώ και αρκετό πλέον καιρό μέσω τηλεκπαίδευσης.
Αρχικά, αξίζουν συγχαρητήρια στα μέλη της φοιτητικής κοινότητας, φοιτητές, ακαδημαϊκό και διοικητικό προσωπικό. Μέσα σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα κατάφεραν με τη βοήθεια της τεχνολογίας τη συνέχιση των Προγραμμάτων Σπουδών εξ αποστάσεως, κρατώντας παράλληλα σε υψηλό επίπεδο την ποιοτική στάθμη για την οποία χαρακτηρίζονται, δίχως ουσιαστικές εκπτώσεις. Ειδικά εύσημα όμως αξίζουν οι φοιτητές, το πλέον ζωτικό κομμάτι της ελληνικής κοινωνίας. Μην ξεχνάμε ότι πρόκειται για ανθρώπους νέους, γεμάτους ενέργεια και όρεξη για ζωή. Παιδιά 18 χρονών που λόγω της πανδημίας δεν μπορούν να ζήσουν τη ζωή τους, να διασκεδάσουν, να ερωτευτούν. Οι φοιτητές της χώρες μας στη συντριπτική τους πλειοψηφία τηρούν τα μέτρα, μένουν στο σπίτι, εφαρμόζουν social distancing και ξεκινούν/συνεχίζουν τις σπουδές τους εξ αποστάσεως, κρατώντας με τη συμπεριφορά τους όλους μας ασφαλείς.
Η τηλεκπαίδευση αυτή τη στιγμή λειτουργεί σε ικανοποιητικό βαθμό, δεδομένων των συνθηκών, στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Εχθρός του καλού όμως είναι πάντα το καλύτερο. Για το λόγο αυτό θεωρώ ότι πρέπει να ενισχυθούν άμεσα τα ελληνικά πανεπιστήμια τόσο σε επίπεδο software, όσο και σε επίπεδο εξοπλισμού (κυρίως τα εργαστήρια), προκειμένου η διδακτική ομάδα του εκάστοτε μαθήματος να έχει όσο το δυνατόν περισσότερα εργαλεία στη διάθεση της. Με τον τρόπο αυτό θα αντιμετωπιστούν με μεγαλύτερη επιτυχία τα προβλήματα που προκύπτουν από την έλλειψη φυσικής παρουσίας και θα αναβαθμιστεί περεταίρω η ποιότητα των Προγραμμάτων Σπουδών που υλοποιούνται εξ αποστάσεως.
Κάτι που έχει παρατηρηθεί σε αρκετά Τμήματα και Σχολές, είναι ότι σημαντικό κομμάτι των φοιτητών παρουσιάζει έλλειψη σε tech skills, τα οποία κρίνονται απαραίτητα, προκειμένου να χρησιμοποιούν την τηλεκπαίδευση αποδοτικά. Οι δυνατότητες της τηλεκπαίδευσης άλλωστε δεν περιορίζονται στο να παρακολουθεί κανείς μια διάλεξη από τον προσωπικό του υπολογιστή. Αυτή είναι μόνο η αρχή. Σε έναν κόσμο που αλλάζει με ταχύ ρυθμό η έλλειψη ψηφιακών δεξιοτήτων θα ισοδυναμεί με αναλφαβητισμό σε πάρα πολλούς τομείς ακόμα και σε πιο παραδοσιακά τεχνικούς και εφαρμοσμένους κλάδους. Στη χαραυγή της 4ης βιομηχανικής επανάστασης η ανάγκη για άμεση κτήση ισχυρών δεξιοτήτων είναι κάτι παραπάνω από αναγκαία. Για το λόγο αυτό, θεωρώ ότι χρειάζεται η ενίσχυση των Προγραμμάτων Σπουδών με μαθήματα σεμιναριακού χαρακτήρα, τα οποία θα παρέχουν στους φοιτητές αυτές τις γνώσεις και δεξιότητες. Το ιδανικό θα ήταν να δίνεται στους φοιτητές που τα παρακολουθούν κάποια πιστοποίηση, η οποία θα τους είναι αργότερα χρήσιμη και στην αγορά εργασίας (προσωπική γνώμη ότι η πιστοποίηση πολύ μικρό ρόλο παίζει στη πραγματικότητα). Ας μην ξεχνάμε, ότι μεγάλο τμήμα του ιδιωτικού και δημόσιου τομέα πλέον λειτουργεί υπό καθεστώς τηλεργασίας και οι αυξημένες ψηφιακές δεξιότητες καθιστούν έναν εργαζόμενο πολύ πιο ανταγωνιστικό σε ένα παγκόσμιο περιβάλλον προκλήσεων και ευκαιριών. Άλλωστε ένας κλάδος που μπορεί να αναπτυχθεί στην Ελλάδα δυναμικά και με καλά αμειβόμενες θέσεις είναι ο τομέας της υψηλής τεχνολογίας, της πληροφορικής και των δεδομένων.
Κατά την άποψη μου, η αποκτηθείσα εμπειρία και τεχνογνωσία στο κομμάτι της τηλεκπαίδευσης είναι κάτι που πρέπει να αξιοποιηθεί και στην μετά τον κορονοϊό εποχή. Μεταπτυχιακά Προγράμματα Σπουδών στο μέλλον, θα μπορούσαν να υλοποιούνται ΚΑΙ εξ αποστάσεως για όσους το επιθυμούν. Πολλοί απόφοιτοι δεν μπορούν να παρακολουθήσουν σήμερα συμβατικά μεταπτυχιακά προγράμματα σπουδών, λόγω εργασίας, οικογενειακών υποχρεώσεων κτλ. Είναι πολύ σημαντικό να δοθεί η δυνατότητα στους ανθρώπους αυτούς να συνδυάσουν σπουδές με τις απαιτήσεις του σύγχρονου εργασιακού περιβάλλοντος και να βελτιώσουν τις γνώσεις και τις δεξιότητές τους. Κερδισμένο φυσικά θα βγει και το ίδιο το πανεπιστήμιο, μιας και θα αυξήσει τα έσοδα του μέσω των διδάκτρων, τα οποία θα μπορεί να αξιοποιήσει σε τομείς που επιδέχονται ενίσχυσης (καθαριότητα, υλικοτεχνική υποδομή κτλ).
Θα πρέπει τέλος να υπάρξει σχεδιασμός από τώρα για τη μετάβαση στην ακαδημαϊκή κανονικότητα, μετά το πέρας της πανδημίας. Η τηλεκπαίδευση είναι ένα πολύ χρήσιμο εργαλείο το οποίο μπορεί να υποκαταστήσει, αλλά σε καμία περίπτωση να αντικαταστήσει την προσωπική επαφή φοιτητή – καθηγητή, τη συμβατική διδασκαλία. Είναι απαραίτητο λοιπόν να υπάρξει σαφές σχέδιο για σταδιακή επαναφορά στην κανονικότητα μέσω της θέσπισης νέων υγειονομικών πρωτοκόλλων. Δε θα πρέπει να αγνοούμε και την οικονομική διάσταση του θέματος, καθώς οι τοπικές κοινωνίες στις οποίες βρίσκονται πανεπιστήμια, επιβιώνουν σε μεγάλο βαθμό λόγω της ζωής φοιτητών στις περιοχές αυτές.
Πιστεύω ακράδαντα, ότι το τέλος της πανδημίας θα βρει τους ανθρώπους που απαρτίζουν τη φοιτητική κοινότητα όρθιους και υγιείς. Μέσα από αυτή τη δοκιμασία η τριτοβάθμια εκπαίδευση θα βγει πιο δυνατή, θα είναι σε θέση να αξιοποιήσει ό,τι έμαθε κατά τη διάρκεια της πανδημίας, για να θωρακίσει και να αναβαθμίσει το ελληνικό πανεπιστήμιο και τα προγράμματα σπουδών του. Ας ελπίσουμε ότι το επόμενο διάστημα θα επικρατήσει στην κοινωνία η ψυχραιμία, σύμπνοια και εμπιστοσύνη στους ειδικούς και τις οδηγίες τους, για να επιστρέψουν σύντομα οι φοιτητές στα πανεπιστημιακά έδρανα.
