Του Θωμά Στραβέλη, συγγραφέα – πανεπιστημιακού
35o
Ε, λοιπόν! Η γυναίκα αυτή, πριν γνωρίσει τον Περικλή, ήταν, όχι μόνο μία κοινή γυναίκα, αλλά και προαγωγός, Και μετά τον θάνατο του Περικλή προσφέρθηκε να παίξει το ρόλο τής ερωμένης ενός πλούσιου εμπόρου αλόγων…
Η Λαΐδα ανήκει στον Όλυμπο των Ελληνίδων εταίρων. Υπήρξε μία θεότητα με καπρίτσια, μπροστά στην οποία υποκλίθηκαν, με θρησκευτική ευλάβεια, όλα τα μεγάλα πνεύματα της εποχής της, από τον μισογύνη Ευριπίδη μέχρι τον φιλήδονο Σκόπα. Οι κήποι της ήταν ένα από τα θαύματα της αρχαίας Ελλάδας, και ο πληθυσμός τής Κορίνθου υπερηφανεύονταν γι αυτούς τόσο, όσο και οι Αθηναίοι για τον Παρθενώνα. Ο Αριστοφάνης ο Βυζάντιος γράφει: «Ουδέποτε άλλη γυναίκα επιζήτησε τόσο μεγάλη πολυτέλεια στην επίπλωση, στην ενδυμασία της και στις γιορτές που έδινε. Ήταν το φωτεινό άστρο, που φώτιζε όλο τον τότε κόσμο». Χωρίς καμία προσπάθεια, κατακτούσε, κατά βούληση, τις καρδιές όλων. Οι νέοι των καλύτερων οικογενειών, τα υψηλά ιστάμενα πρόσωπα της πόλης, οι πλούσιοι ξένων χωρών, όλοι, υπερηφανεύονταν, που επισκέπτονταν το σπίτι της, όπου σύχναζαν ρήτορες, ποιητές ή φιλόσοφοι, όπως ο Πλάτων, ο Αντισθένης, ο Αισχίνης, ο Διογένης, ο Αρίστιππος, αλλά και πολλοί άλλοι. Ο Αρίστιππος ήταν ο δάσκαλος της Λαΐδας, και αισθανόταν μεγάλη ηθική ικανοποίηση για τις επιτυχίες και τις ικανότητες της μαθήτριάς του. Αν η Λαΐδα ήθελε, θα είχε γίνει βασίλισσα της Λυδίας, γιατί ο σατράπης Αρσάμβης ένιωσε γι αυτή βαθύ και ειλικρινή έρωτα, ο οποίος μάλιστα διήρκησε για έτη. Η Λαΐδα, όμως, προτιμούσε την ελευθερία της από το θρόνο.
Αργότερα, λατρεύτηκε σαν θεά στην Έφεσο, όπου οι ιερείς τού Ναού της Αρτέμιδας, όταν είδαν την ωραιότητά της, την ύψωσαν στο ιερό, μπροστά στο βωμό τής θεάς, κατά τη διάρκεια των επίσημων γιορτών τής πόλης. Ο λαός την λάτρευε και την υπηρετούσε με φανατισμό. Όταν επανήλθε από κάποιο θριαμβευτικό ταξίδι, οι Κορίνθιοι έσπευσαν στο σπίτι της να διακοσμήσουν τη θύρα του με στεφάνια, ανάλογα μ’ εκείνα, που απέθεταν οι ιέρειες στο Ναό τής Αφροδίτης. Εκατό χιλιάδες άτομα χαιρέτησαν την ανυπέρβλητη ιέρεια, ικετεύοντάς τη να τους ευνοήσει, να τους αγγίξει μ’ ένα της χαμόγελο. Και η Λαΐδα εμφανίστηκε ενώπιον του λαού, ο οποίος, μόλις την αντίκρισε, γονάτισε μπροστά της σαν αυτή να ήταν θεά. Η γενναιοψυχία της Λαΐδας ήταν ανάλογη με την ωραιότητά της. Το όνομά της ήταν ταυτόσημο με την ερωτική της λάμψη. Πάνω στον τάφο της, ο ποιητής Αντίπατρος χάραξε τους ακόλουθους στίχους: «Καλύπτω με ταπεινά λουλούδια τη σορό της Λαΐδας, της ωραίας πολίτισσας της Κορίνθου, που έζησε μέσα στο χρυσάφι, την πορφύρα και τον έρωτα και θαυμάστηκε περισσότερο και από αυτή την Αφροδίτη, ενώ υπήρξε λαμπρότερη από τα λευκά νερά της Περιήνης, επίγεια Κύπριδα, της οποίας οι περήφανοι μνηστήρες φαίνονταν περισσότεροι από εκείνους της ωραίας Ελένης και μεθούσαν από τη χάρη της και τις εξαγοραζόμενες θωπείες της. Ακόμα και ο τάφος της αναδίδει άρωμα ζαφοράς, τα δε οστά της έχουν διαποτιστεί από αιθέρια έλαια και αρώματα, και από την κόμη της βγαίνει μυρωμένος αέρας. Στο θάνατό της, η Αφροδίτη θρήνησε, ενώ ο Έρωτας κραύγασε».
Η ωραία εταίρα, που στην εποχή τής δόξας της πρόσφερε τα θέλγητρα και την εύνοιά της, χωρίς υστεροβουλία, σε οποιονδήποτε πάμπτωχο φιλόσοφο της Αθήνας, αλλά και σ’ έναν απίστευτα πλούσιο σατράπη τής Ασίας, αυτή η πολυσυζητημένη εταίρα τής Κορίνθου, είχε αρχίσει τη ζωή της σαν δούλη σε οίκο ανοχής. Το θλιβερότερο, όμως, δεν ήταν αυτό. Ήταν το γεγονός ότι κατά την ώριμη ηλικία της, εγκαταλειμμένη από τους φιλοσόφους, τους ποιητές, τους στρατηγούς και τους μεγιστάνες, αυτή η ιέρεια του Έρωτα, η ακριβοπληρωμένη πόρνη, αυτό το ασήμωμα του Έρωτα, αναγκάστηκε και πάλι να εκδίδεται και να βυθίζεται στον άθλιο βούρκο τής άσημης πια και ξεπεσμένης ιέρειας, προκειμένου να εξασφαλίσει τα προς το ζην… (τελευταίο)
