Της Έλενας Αντωνοπούλου
Αν η κρίση σάρωσε τα πάντα, έτσι πρέπει να σαρώσει και τα παλαιά και ξεπερασμένα οικονομικά μοντέλα ανάπτυξης και ευημερίας συμφωνούν ειδικοί οικονομολόγοι.
Ο κόσμος που έρχεται θα είναι πιο ανταγωνιστικός και τα κράτη θα προσπαθούν να έχουν μεγαλύτερη αυτάρκεια σε προϊόντα και αγαθά και θα διεκδικούν επενδύσεις που θα είναι διαφορετικές απ’ ό,τι μέχρι σήμερα. Η βιωσιμότητα και η αποφυγή συμβολής στην κλιματική αλλαγή θα παίζουν ρόλο στη χάραξη της οικονομικής πολιτικής.
Αυτό για τη χώρα μας τι σημαίνει; Άποψή μου είναι ότι θα αποτελεί ταυτόχρονα μια δοκιμασία, αλλά και μια ευκαιρία. Την πλευρά της δοκιμασίας τη βιώνουμε ήδη. Ολοι οι διεθνείς οικονομικοί οργανισμοί υπογραμμίζουν ότι η χώρα μας θα έχει μεγαλύτερη ύφεση επειδή έχει και πολύ μεγάλη εξάρτηση από τον τουρισμό.
Από την άλλη μεριά μήπως είναι ευκαιρία για έναν ριζικό αναπροσανατολισμό του αναπτυξιακού μας προτύπου; Σήμερα, η χώρα μας κερδίζει διεθνείς επαίνους για την καλή αντιμετώπιση της πανδημίας. Μεγάλη συμβολή είχε το υγειονομικό δυναμικό της χώρας το οποίο στο παρελθόν αντιμετωπίστηκε ως δημοσιονομικό πρόβλημα.
Το μοντέλο ανάπτυξης που έλεγε φτηνή εργασία, φτηνός δανεισμός, φτηνές εισαγωγές και θυσία της περιβαλλοντικής προστασίας για προσέλκυση επενδύσεων δεν απαντά στις νέες προκλήσεις.
Πλέον οι χώρες που θα πρωταγωνιστήσουν στη νέα εποχή θα κριθούν από την επένδυση στη γνώση και την παιδεία, στην υψηλή τεχνολογία, στο ανθρώπινο δυναμικό, τις ενδογενείς αναπτυξιακές δυναμικές και την πραγματική βιωσιμότητα.
Διαβάζουμε σε οικονομικά περιοδικά ότι «ένα παράδειγμα ύφεσης ήταν εκείνη που ενέσκηψε το 1953 στις ΗΠΑ, όταν η αναπτυξιακή έκρηξη που ακολούθησε το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου κατέληξε στη μεγάλη αύξηση των επιτοκίων από την αμερικανική κεντρική τράπεζα, που φοβήθηκε υπερθέρμανση της οικονομίας και εκρηκτική αύξηση του πληθωρισμού», όπως γράφει χαρακτηριστικά ο οικονομικός αναλυτής του BBC Πίτερ Χόσκινς. «Επειτα από την κάθετη πτώση του ΑΕΠ, ο αναπτυξιακός ρυθμός και κυρίως οι οικονομικές απώλειες που προκάλεσε η ύφεση αποκαταστάθηκαν σε χρονικό διάστημα λίγο μεγαλύτερο από ένα έτος», σημειώνει. Αυτό το σενάριο υποστηρίζουν μέχρι στιγμής οι μεγάλοι οικονομικοί θεσμοί και σε αυτό «ποντάρουν», εξάλλου, η Wall Street και οι άλλες αγορές, οι οποίες ανακάμπτουν χάρη στη σταδιακή άρση της κοινωνικής και οικονομικής καραντίνας (lockdown) και προεξοφλούν γρήγορη επιστροφή των εταιρικών κερδών στην «κανονικότητα», βοηθούντων βέβαια των «πακέτων» αρωγής των κυβερνήσεων.
Οι ειδικοί πιστεύουν ότι η παγκόσμια ιατρική κοινότητα θα αντιμετωπίσει αποτελεσματικά την πανδημία του κορονοϊού και ότι δεν κινδυνεύουμε με νέα έξαρση των κρουσμάτων το φθινόπωρο. Θεωρούν ότι όσο μεγάλες κι αν είναι η πτώση του παγκόσμιου ΑΕΠ και η συρρίκνωση των εθνικών οικονομιών τη χρονιά που διανύουμε, αναλόγως ισχυρή θα είναι η ανάκαμψή τους το 2021. Ο Πίτερ Χόσκινς του BBC συνεχίζει πάντως να μας θυμίζει την περίφημη ρήση του Τζον Κένεθ Γκαλμπρέιθ: «Οι οικονομικές προβλέψεις το μόνο αποτέλεσμα που έχουν είναι να ανεβάζουν την αξιοπιστία της αστρολογίας».
