Του Μάριου Νιζάμη
Ηταν το σύνθημα των ημερών της καραντίνας «Τhe voice must be heard», ωστόσο υπάρχουν και φωνές που είναι πολύ πιο επείγουσες να εισακουστούν, όπως των ανθρώπων που τους ασκείται βία. Η μορφή της βίας είναι πολυμορφική κι έχει πολλά πλοκάμια. Εγώ θα ήθελα να μιλήσω ως ένας άνθρωπος, πολίτης του Βόλου, αλλά που κατάγεται από ένα χωριό του Πηλίου. 24 τα χωριά του Πηλίου κι ακόμα περισσότεροι οικισμοί αποτελούν το ανθρώπινο ενδιαίτημα ενός βουνού ξακουστού για το κάλλος και την φυσική ομορφιά του, πόλος έλξης από μια εποχή ακόμα μυθική. Στα χωριά, η σχέση ανθρώπου – φύσης είναι εξαιρετικά πιο άμεση και αναγκαία από αυτή των ανθρώπων της πόλης και η «φυσικότητα» των πραγμάτων είναι έννοιες που ζώντας σε αστικό περιβάλλον μπορεί να μένουν ξεχασμένες σε σκονισμένες γωνιές της μνήμης.
Ως περιπατητής σε καλντερίμια ή απλά πηγαίνοντας μια βόλτα στο βουνό, είναι και σήμερα ακόμα συχνό το φαινόμενο να βρεθεί μια κρήνη από την οποία ρέει δροσερό νερό, που είναι ασφαλές προς πόση, και πράγματι τι ανακούφιση προσφέρει μέσα στην ζέστη της μέρας μια χούφτα νερό. Πόσοι από εμάς που πάμε στη Μακρινίτσα ή σε όλα τα χωριά του Πηλίου που έχουν κρήνες στις πλατείες, δεν πάμε να πιούμε μία γουλιά από το μαρμάρινο στόμιο και δείχνουμε στους ξένους φίλους μας με ενθουσιασμό την απλότητα της ζωής στο χωριό. Καταγόμενος από ένα χωριό που το νερό ήταν πάντα απόν και σήμερα το νερό της βρύσης δεν είναι κατάλληλο, θεωρώ τα χωριά που έχουν νερό πολύ τυχερά. Το βουνό έχει νερό, καλής ποιότητας νερό και το άξιο απορίας είναι πώς αυτό διαχειρίζεται.
Πολύ κοντά στην πόλη του Βόλου, υπάρχουν χωριά που υδρεύονται ή καλύτερα υδρεύονταν, με φυσικό νερό. Οι πολιτικές που αφορούν στη χειραγώγηση του νερού στην περιοχή μας είναι γνωστές και εις βάρος όλων των πολιτών της ευρύτερης περιοχής.
Η Κρύα Βρύση είναι μία από τις πηγές του βουνού, πάνω από τον Βόλο, όπως η πηγή της Μάνας και της Καλιακούδας, που παλιά (ώς το ’90) έρεε ως τον Βόλο σε μια βρυσούλα στην παραλία και μπορούσε κανείς να πιεί νερό από την πηγή (στην οδό Κοραή, μεταξύ Ιάσωνος και Αργοναυτών). Τα νερά των πηγών ενίοτε υδροδοτούν τις ανάγκες των χωριών και μετά κατεβαίνουν στις δεξαμενές που υδροδοτούν την πόλη κι εκεί ανακατεύονται με νερό από γεωτρήσεις (αμφισβητούμενης ποιότητας) κ.ά. όπου και χλωριώνεται. Τα νερά των πηγών που υδροδοτούν τα χωριά, είναι ασφαλή γιατί πρωτίστως τα ελέγχουν οι κάτοικοι που ζουν από αυτό.
Δηλώσεις πολιτικών φορέων της πόλης λένε για την ιδιωτικοποίηση του νερού των πηγών και για την δημιουργία μιας φίρμας εμφιαλωμένου νερού «Πηλίου» που θα γίνει γνωστή σε όλη την Ελλάδα. Χμ… αλήθεια τι όφελος έχει αυτό για τους πολίτες; Στην Πορταριά εδώ και δύο χρόνια οι δημόσιες κρήνες δεν τρέχουν νερό – σφραγίστηκαν γιατί πάει χαμένο! – ενώ προ λίγων ημερών, ανήμερα την Μεγάλη Παρασκευή, στις Σταγιάτες, ένα χωριό με 100 κατοίκους, που υδρευόταν από την Κρύα Βρύση από την ίδρυσή του τρεις αιώνες πριν, η υδροδότηση άλλαξε με αμφισβητούμενης ποιότητας νερό, χωρίς καμία εξήγηση και λόγο. Φανταστείτε ένα μέλλον όπου στα χωριά του Πηλίου, δεν θα τρέχουν οι κρήνες νερό γιατί η εταιρεία εμφιαλώσεως το κρίνει ασύμφορο και μη κερδοφόρο. Κι άρα κάτι που ήταν φυσικό, αυτονόητο, δωρεάν εχθές, θα χρειαστεί αύριο να το αγοράσω εμφιαλωμένο μέσα σε οποιασδήποτε ποιότητας πλαστικό. Εχουμε αυτή την πολυτέλεια;
Αν αυτό νομίζετε πως είναι μακριά, συμβαίνει ήδη στην Αμερική – η Nestlé καταστρέφει το φυσικό περιβάλλον στο Μίσιγκαν για να πουλάει «παγωμένο βουνό» (Ice Mountain το όνομα του εμφιαλωμένου νερού της εταιρείας) – στο Περού (η Κόκα Κόλα είναι πιο φθηνή από το νερό) κι αλλού, ενώ στην Ευρώπη τα πιο φρέσκα θύματα της ιδιωτικοποίησης του νερού είναι οι χώρες που ’έτυχαν’ την επέλαση της τρόικας Ιρλανδία, Πορτογαλία, Ελλάδα. Ας δούμε τι συμβαίνει με τις εταιρίες εμφιαλώσεως στα Γιάννενα για να πάρουμε όλοι μια καλύτερη ιδέα του τι μας επιφυλάσσει το (εφιαλτικό) μέλλον αν δε δράσουμε τώρα. Είναι κάποιες έννοιες που μας διαφεύγουν ή που δεν δίνουμε τόση σημασία: Το νερό είναι δημόσιο αγαθό. Είναι δωρεάν και διαθέσιμο σε όλους. Όταν πωληθούν οι πηγές του Πηλίου σε μία εταιρεία, τι νερό θα πίνουμε αλήθεια; Πόσοι γνωρίζουμε πως το καρκινογόνο εξασθενές χρώμιο έχει ανιχνευθεί σε γεωτρήσεις του κάμπου απ’ όπου προέρχεται μέρος του νερού που πίνουμε; (ΙΓΜΕ 2011, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο 2014). Προς όφελος μιας εταιρείας και μερικών μικροπολιτικών, θα υποφέρει μια ολόκληρη περιφέρεια χιλιάδων κατοίκων, πλην των κατοίκων των χωριών που η ζωή τους θα καταστραφεί.
Το θέμα του νερού έχει τόση σημασία όσο μεγάλη είναι η ανάγκη του οργανισμού μας από αυτό. Η φύση είναι ένα μέρος του όλου και η δράση μας εναντίον της σημαίνει δράση ολόκληρης της δημιουργίας εναντίον μας, κάτι που όλο και πιο συχνά αποδεικνύεται περίτρανα. Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να μας αφήνει αδιάφορους αυτή η εξέλιξη επάνω στο βουνό, που στην τελική είναι «δικό μας», είναι κοινό κτήμα όλων μας. Δεν υπάρχει καμία Έριν Μπρόκοβιτς σε συσκευασία Τζούλια Ρόμπερτς που θα έρθει σαν Μεσσίας να μας σώσει.
Και κάτι ακόμα. Στις ημέρες που όλα πωλούνται κι έχουν μία τιμή, υπάρχουν άνθρωποι που προσφέρουν και μάλιστα απλόχερα. Στην περιοχή του Πηλίου, που πιο συχνά συναντάς το «να βγάλει ο ένας το μάτι του άλλου», στο χωριό των Σταγιατών υπάρχει η αυτοοργανωμένη ομάδα «ΑΠΟΔράσης» που δραστηριοποιείται με μεγάλη επιτυχία σε ό,τι αφορά τα θέματα του χωριού τόσο στις καθημερινές ανάγκες, όσο και πολιτιστικά, διατηρώντας ανοιχτούς, και συντηρημένους, τους κλειδωμένους χώρους του παλιού δημοτικού σχολείου και του μουσείου, δημιουργώντας ανοιχτές δράσεις (χωρίς καμία χρέωση) προωθώντας τις τέχνες και την περιβαλλοντική συνείδηση (συναυλίες, προβολές κινηματογράφου και ντοκιμαντέρ, συζητήσεις, ελεύθερες βιβλιοθήκες, οικογιορτές, αναβίωση εθίμων και πόσα ακόμα). Ενεργώντας αυτοβούλως και με ανοιχτή πρόσκληση για όλο τον κόσμο, έχει ενοχλήσει και μπει στο στόχαστρο κοντόφθαλμων, μικροπολιτικών συμφερόντων που θέλουν την παύση της.
Ήταν στις αρχές του ’80 που είχαν ενεργοποιηθεί οι πολίτες και δημιούργησαν τα συμβούλια γειτονιάς όταν τα παρκάκια της πόλης ήταν φροντισμένα και γεμάτα λουλούδια. Σήμερα εκεί που φυτρώνουν αγριόχορτα, γόπες, σκισμένα προφυλακτικά και βόσκουν τα ποντίκια αντικατοπτρίζεται η αλήθεια της δικής μας κοινωνίας. Υπάρχει όμως και κάτι που μας δίνει την ελπίδα του πως μπορούμε να ζήσουμε πιο όμορφα και ουσιαστικά κι αν δεν είναι αυτοί οι άνθρωποι, δεν ξέρω τι άλλο θα μπορούσε να υπάρξει ως υπόδειγμα. Ως άνθρωποι δεν πάμε μπροστά καταστρέφοντας, αλλά δημιουργώντας. Ήταν ένα βράδυ καλοκαιριού που χωθήκαμε στην δροσιά του δάσους, περπατώντας στο δρομάκι φωτισμένο με κεράκια, ώσπου να φτάσουμε στον τεράστιο πλάτανο της Κρύας Βρύσης, όπου ένας παραμυθάς θα αφηγούνταν παραμύθια μέσα στο σκοτάδι και το φως των κεριών. Ο κόσμος πολύς κι όλοι βρήκαμε τη θέση μας και κάπου η σκέψη πετούσε στην παιδική ηλικία με την γιαγιά και στα Εντ του Άρχοντα των Δαχτυλιδιών – φύση, ημίφως, παραμύθια, φίλοι και στο τέλος κάτι γλυκό για κέρασμα – κάτι που 5 χρόνια μετά, παραμένει ζωντανό στη μνήμη.
Θέλει γνώση, καλή διάθεση, όρεξη κι αγάπη για τον Άνθρωπο για να δημιουργήσεις κάτι κι οι άνθρωποι της ΑΠΟΔράσης το ξέρουν και το κατέχουν. Ποιον ενοχλούν; Μάλλον αυτούς που δεν έχουν αυτές τις ποιότητες και νομίζουν πως θα βγάλουν κέρδος από αυτό. Θα είναι ζημία όλων μας αν παύσει η δράση της – σήμερα είναι πιο επιτακτικό από ποτέ να θυμόμαστε τι σημαίνει να είμαστε Άνθρωποι κατ’ ουσίαν και να ενεργούμε ως τέτοιοι.
