Μάνα, δροσερή αύρα και ζεστή αγκαλιά, που πλάθει και ζωογονεί διαβάτες της ζωής
«Τα εννέα δέκατα των μεγάλων ανθρώπων που δοξάστηκαν, στις μητέρες τους οφείλουν τον πυρήνα του μεγαλείου τους». Αυτά αποτύπωσε η γραφίδα του Κωστή Παλαμά, άποψη την οποία παραθέτουμε σήμερα ως ύμνο αγάπης, εκτίμησης και βαθιάς ευγνωμοσύνης στη γιορτή της, που συνοδεύουν και τα δικά μας εύσημα.
Δεύτερη Κυριακή του Μαΐου σήμερα και παγκόσμια προβάλλεται το όνομα μιας προσωπικότητας, που στη ζεστή αγκαλιά της αναπτύχθηκε και διαμορφώθηκε το ζωντανό κύτταρο της κοινωνίας και το όνομα αυτής ακούει στο τρίπτυχο Μητέρα – Μάνα – Μαμά. Στη ζωή της έγινε το απάνεμο λιμάνι και το πολύτιμο εργαστήρι, όπου πλάσθηκαν μορφές με αξίες για να υπηρετήσουν την κοινωνία της ανθρωπότητας. Συμμετέχουμε στη γιορτή της με αισθήματα αγάπης και θαυμασμού εκφράζοντας και κάποιες επιφυλάξεις, αν θα ανταποκριθούμε στο εγχείρημα αυτού του αφιερώματος, που αφορά σε μια πολυσήμαντη και πολύπτυχη προσωπικότητα. Είναι η πίεση που νιώθουμε, γιατί πρέπει το εύρος και το πλάτος της πολύμορφης προσφοράς της μητέρας να τα περιορίσουμε στα στενά όρια ενός άρθρου της εφημερίδας που μας φιλοξενεί. Ζητώ την κατανόηση των αγαπητών αναγνωστών για τις παραλείψεις που είναι αναπόφευκτες.
Η γιορτή της μητέρας ενεργοποιεί σκέψεις και στοχασμούς φορτισμένες με ανάμεικτα συναισθήματα και ο κάθε άνθρωπος, με τα μάτια της ψυχής του, βλέπει τη δική του μητέρα και ζητά ευκαιρίες να καταθέσει τα τιμητικά εύσημα που τα θεωρεί χρέος και ηθική αποστολή, με διπλό πρόσημο. Για όσους την έχουν εν ζωή καταθέτουν έμπρακτα και ζωντανά τη συναισθηματική ανάγκη με ένα φιλί, με ένα τριαντάφυλλο, με τη συμβολική προσφορά κάποιου δώρου ή με κάτι άλλο ευρηματικό, που να συγκινεί. Το σκηνικό αλλάζει όταν η μητέρα δεν υπάρχει στη ζωή και πρέπει με λόγο, σκέψη και στοχασμό να ευχηθούν, ικανοποιώντας αυτό το χρέος, που θεωρείται αποστολή. Η εικόνα της ορατή και έντονα βιωματική. Η αγκαλιά της κλείνει τα δικά της πλάσματα που ξεκινούν αδύναμα και δειλά να βγουν στη ζωή και η μητέρα βήμα-βήμα, με τις άοκνες προσπάθειές, οικοδομεί άξιους και αυριανούς πολίτες. Τους δίνει δύναμη, θάρρος, γνώση και αγωγή και κάθε εφόδιο που εξασφαλίζει πρόοδο και επιτυχίες στη ζωή τους.
Είναι η πρώτη παιδαγωγός που γνωρίζει καλά το ρόλο της, όχι από σπουδές αλλά από μητρικό φίλτρο, αίσθηση ευθύνης, αλλά και θεϊκή παρέμβαση. Είναι «το βοτάνι που γιατρεύει αγιάτρευτες πληγές. Είναι το πέλαγος της πιο δυνατής αγάπης και της πιο αγνής, που ο Θεός δώρισε στον άνθρωπο» σημειώνει σύγχρονη εκπαιδευτικός και συγγραφέας. Στο ίδιο πνεύμα και ο λόγος του παιδαγωγού Καλιάφα ο οποίος υπογραμμίζει: «Οταν σε έναν λαό καταπέσει η μητρότητα, εις τίποτα δεν ωφελεί η άλλη παιδεία». Η έκφραση αγάπης και ευγνωμοσύνης προς τη μητέρα είναι η έμφυτη καρδιακή διάσταση και κατάθεση ψυχής, για κάθε ευαίσθητο άνθρωπο, που στη γιορτή της παίρνει διάσταση πολιτισμικής πράξης και ευγένειας. Είναι το στοιχείο που δίνει έμπνευση και συνέργεια σε όλους τους δημιουργούς, από τον απλό και ανώνυμο μέχρι τον πιο καταξιωμένο δημιουργό λόγου και τέχνης.
Με μια ερευνητική ματιά και ιστορική ιχνηλάτηση, συναντάμε σπουδαία έργα τέχνης, αφιερωμένα στη μητέρα, να κοσμούν χώρους μουσείων, εκθέσεων και κατοικιών από συλλέκτες. Επίσης δημιουργήματα πεζού και ποιητικού λόγου να καταλαμβάνουν αμέτρητες σελίδες, σε πολλά έντυπα και βιβλία. Σε όλα αυτά διακρίνομε τα πιο πλούσια ανθρώπινα συναισθήματα, αγάπη, σεβασμό, ευγνωμοσύνη και εκτίμηση. Είναι η διαχρονική και διαδραστική επιρροή της μητέρας, σε κάθε ευαίσθητο άτομο, που αισθάνεται την ανάγκη να εκφραστεί. Ιδιαίτερα σε όσους έχουν την αξιοσύνη να χειρίζονται τον γραπτό λόγο, την υμνούν με αξιόλογα έργα, που τα συναντάμε τόσο σε γνωστούς και επώνυμους, όσο και σε σύγχρονους δημιουργούς μικρότερης εμβέλειας.
Η Μίνα Μπολέκου, νέα, σύγχρονη ποιήτρια και συγγραφέας, αφιερώνει έμμετρο δημιούργημα με τίτλο «Μάνα – Μητέρα – Μαμά» και μεταξύ άλλων γράφει: «Μανούλα, μου έδωσες ρίζες να ξεκινήσω το ταξίδι μου/μου έδωσες για να πετάω./Μ’ έμαθες να ονειρεύομαι, χωρίς να σκιάζομαι /πίστεψες σε μένα από τα πρώτα μου βήματα./Σε κάθε σκαλοπάτι με οδηγούσες όπως η Παναγιά. Μανούλα μου,/θ’ αγαπώ τον κόσμο/ μέσα από τα δικά σου μάτια/ θα συνεχίσω να ονειρεύομαι/γέρνοντας στη δική σου αγκαλιά/με τη λαχτάρα μικρού παιδιού».
Απροσμέτρητο το ψυχικό μεγαλείο της μάνας, σε χαρές και λύπες είναι πάντα παρούσα. Χαρακτηριστικά ο Γιάννης Ρίτσος στον «Επιτάφιο Θρήνο» δίνει μια εικόνα της μάνας που θρηνεί το σκοτωμένο παιδί της: «Γιε μου, σπλάχνο των σπλάχνων μου, καρδούλα της καρδιάς μου, πουλάκι της φτωχιάς αυλής, ανθέ της ερημιάς μου. Πώς κλείσαν τα ματάκια σου και δε θωρείς που κλαίω και δε σαλεύεις δε γροικάς τα που πικρά σου λέω».
Μια άλλη διάσταση της μάνας είναι η επιρροή που ασκεί σε κάθε μέλος της κοινωνίας, που νοιάζεται και φροντίζει για τη μητέρα του και τις μητέρες του κόσμου. Τη διάσταση αυτή αναδεικνύει προσευχή που απευθύνει γυναίκα εκπαιδευτικός στον Δημιουργό: «Πατέρα και Θεέ μας πλησιάζουμε τον θρόνο Σου εκ μέρους των μητέρων που τους έχεις εμπιστευθεί την φροντίδα των παιδιών μας. Σ’ ευχαριστούμε που δημιούργησες κάθε μητέρα και τις προίκισες με χαρίσματα και ταλέντα. Σ’ ευχαριστούμε για την αυτοθυσία τους να μεγαλώσουν τα παιδιά μας. Προσευχόμαστε να δίνεις δύναμη σε κάθε μητέρα και να τη βοηθήσεις να δει την τωρινή κι αιώνια σπουδαιότητα του ρόλου της. Είθε οι μητέρες να βρίσκουν σε Σένα γαλήνη και παντοτινή στήριξη και ευλογία». Αυτή ας είναι και η δική μας προσευχή στο αφιέρωμα για τη γιορτή της.
Του Τάκη Παντελόπουλου
