Του Γιάννη Ν. Καλαντζή
(Το άρθρο δημοσιεύεται ως φόρος τιμής στη μνήμη 6.000.000 Εβραίων, θανόντων στα ναζιστικά στρατόπεδα. Η Ημέρα Μνήμης του Ολοκαυτώματος, εορτάστηκε στο Ισραήλ την Τρίτη στις 10 το πρωί με τον ήχο των σειρήνων).
Στην κινηματογραφική ταινία του «Και οι δήμιοι πεθαίνουν» του 1943, ο Φριτς Λανγκ τον σκιαγραφεί ως έναν διεφθαρμένο θηλυπρεπή, ο οποίος, με το μαστίγιο στο χέρι και την ιδιαίτερη διαστροφή του, τρομοκρατεί τους κρατούμενους, αν και η ψιλή φωνή του παραπέμπει στο γυναικείο φύλο. Ο δήμιος της ταινίας είναι το «ξανθό κτήνος», ο «χασάπης» Γερμανός Ράινχαρντ Χάιντριχ.
Ο Χάιντριχ, γιος της Ελίζαμπεθ και του Μπρούνο, συνθέτη και τραγουδιστή όπερας, γεννήθηκε στις 7 Μαρτίου 1904 στο Χάλε της Λειψίας. Από τα πέντε του έμαθε να παίζει βιολί και στα 16 του ασπάστηκε ακραίες εθνικιστικές και αντισημιτικές απόψεις. Πρώην αξιωματικός του Ναυτικού, με γνώσεις και εμπειρία χειριστή μαχητικών αεροσκαφών, καλλιεργημένος και εκλεπτυσμένος, λάτρης των γυναικών, του Σούμπερτ και του Βάγκνερ, διετέλεσε αρχηγός της Γκεστάπο, έφθασε στον βαθμό του στρατηγού των SS (Obergruppenfuhrer) και στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο θεωρήθηκε η επιτομή του απολύτως διαβολικού ναζί.
Στις 22 Σεπτεμβρίου 1939, ο Χάινριχ Χίμλερ, ο εμπνευστής και ιθύνων νους του Ολοκαυτώματος, επικύρωσε τη δημιουργία της RSHA, της Κεντρικής Υπηρεσίας Ασφαλείας (SD-Sicherheirsdienst, Γκεστάπο και Κρίπο) και διόρισε αρχηγό της τον Χάιντριχ. Κατά τη διάρκεια του Πολέμου, στις 31 Ιουλίου 1941, ο Χίμλερ εισηγήθηκε και ο Γκέρινγκ ενέκρινε την «Τελική Λύση» στο ζήτημα των Εβραίων. Δυο μήνες αργότερα ο Ράινχαρντ Χάιντριχ διορίστηκε από τον Χίτλερ «Προστάτης του Ράιχ» στην γερμανοκρατούμενη Τσεχοσλοβακία.
Ο συγγραφέας Λοράν Μπινέ έχει γράψει το πρώτο, βραβευμένο συναρπαστικό μυθιστορηματικό χρονικό της δολοφονίας του Χάιντριχ με τίτλο «HHhH» (από τη φράση «Himmlers Hirn heist Heydrich», δηλαδή «ο εγκέφαλος του Χίμλερ λέγεται Χάιντριχ» – εκδ. Κέδρος). Στο βιβλίο περιγράφεται σκηνή, όπου μια απελπισμένη μητέρα πλησιάζει τον στυγερό εγκληματία και προσφέρει το μωρό της, να σωθεί τουλάχιστον αυτό, προτού την εκτελέσουν μαζί με τους άλλους Εβραίους. Ο Χάιντριχ την απομακρύνει με απότομο τρόπο και διατάζει την εκτέλεσή της μαζί με το παιδί! Ο Αδόλφος Χίτλερ ήξερε καλά τι εννοούσε, όταν τον αποκάλεσε «Ο άνθρωπος με την καρδιά από σίδερο»!
Την επιχείρηση της δολοφονίας του γερμανικού τέρατος του Γ΄ Ράιχ, οργάνωσε η εξόριστη κυβέρνηση της Τσεχοσλοβακίας υπό τον πρόεδρό της, τον Εντβαρντ Μπένες, με την κωδική ονομασία «Επιχείρηση Ανθρωποειδές». Σε αυτή συμμετείχαν και βοήθησαν ποικιλοτρόπως πολλά μέλη της τσεχοσλοβακικής αντίστασης, με αιχμή του δόρατος τους στρατιώτες Γιαν Κούμπιτς και Γιόζεφ Γκόμπτσικ. Στην άλλη ταινία, την «Operation Daybreak» (1975), εξιστορείται λεπτομερώς η αληθινή ιστορία των δυο σαμποτέρ, οι οποίοι ξεκίνησαν από την Αγγλία στις 28 Δεκεμβρίου του 1941 και έπεσαν με αλεξίπτωτο κάπου έξω από την Πράγα, πρώτο βήμα εκτέλεσης της μυστικής επιχείρησης της δολοφονίας του Χάιντριχ.
Πέντε μήνες μετά, στις 27 Μαΐου 1942, ο Τσέχος καταδρομέας Γιαν Κούμπις, ο Σλοβάκος Γιόζεφ Γκάμπτσικ και οι συνεργάτες τους κατέλαβαν τις θέσεις τους. Σύμφωνα με το επιχειρησιακό σχέδιο, έστησαν ενέδρα στην κλειστή στροφή ενός κεντρικού δρόμου της Πράγας και περίμεναν. Στις 10.30 το πρωί, φάνηκε η ανοιχτή πράσινη μερσεντές, με επιβάτη τον Γερμανό στρατηγό, που πήγαινε στο γραφείο του, στο Κάστρο της τσεχοσλοβακικής πρωτεύουσας.
Στη στροφή, ο οδηγός μείωσε ταχύτητα, ο Γκάμπτσικ σήκωσε το αυτόματο όπλο για να πυροβολήσει, αλλά τη στιγμή που σημάδευε τον Χάιντριχ αυτό μπλοκάρισε. Αγχος κατέλαβε τους αντάρτες και φόβος για πιθανή αποτυχία της επιχείρησης. Ευτυχώς, το τελευταίο δευτερόλεπτο παρενέβη ο Κούμπιτς, ο οποίος απελευθέρωσε αμέσως μια χειροβομβίδα και την έριξε προς το αυτοκίνητο. Από τα θραύσματά της, ο «δήμιος της Πράγας» τραυματίστηκε θανάσιμα. Οι δυο νέοι δεν παρέμειναν άλλο στο δρόμο. Τρέχοντας με τους συνεργάτες τους, άλλοι με ποδήλατα, άλλοι με το τραμ, σώθηκαν τρυπώνοντας σε κρύπτη της ορθόδοξης εκκλησίας των Αγίων Κυρίλλου και Μεθοδίου.
Η Προδοσία παραφυλάει πάντοτε κρυμμένη, όταν όμως εμφανιστεί, φέρνει, δυστυχώς, συμφορά μεγάλη, το αποτέλεσμα είναι τραγικό. Ως άλλος Εφιάλτης, ο προδότης Κάρελ Τσούρντα, αλεξιπτωτιστής(!) στην «Επιχείρηση Ανθρωποειδές», πωλήθηκε, τις μέρες εκείνες, στους εχθρούς της πατρίδας του. Ο Τσούρντα έλαβε από τους Γερμανούς 1.000.000 μάρκα και πρόδωσε την κρύπτη των σαμποτέρ. Μόλις η θέση αποκαλύφθηκε, κατέφθασαν εκατοντάδες λυσσασμένοι άνδρες των Ες Ες και την πολιόρκησαν επί μέρες ασφυκτικά. Οι ήρωες προέβαλαν σθεναρή αντίσταση, αμύνθηκαν με νύχια και δόντια, αλλά στο τέλος κατέρρευσαν. Στις 18 Ιουνίου οδηγήθηκαν στην αυτοκτονία, αφού πρώτα πήραν μαζί τους δεκάδες Γερμανούς.
Στο μεταξύ και ενόσω πολλοί γιατροί προσπαθούσαν μανιωδώς να σώσουν τον Ράιχαρντ Χάιντριχ,η αγωνία για τη ζωή του ταλαιπωρούσε τις γερμανικές διοικήσεις της Πράγας και του Βερολίνου. Όμως δεν τα κατάφεραν. Ο θάνατός του «Προστάτη του Ράιχ», λυτρωτικός ουσιαστικά, επήλθε από σηψαιμία στις 4 Ιουνίου 1942, δυο εβδομάδες πριν από το ηρωικό τέλος των Τσεχοσλοβάκων ανταρτών. Η απώλεια του Γερμανού στρατηγού πυροδότησε την οργή των Ναζί, οι οποίοι απάντησαν με σκληρά αντίποινα, κατηγορώντας τους κατοίκους του Λίντιτσε, ένα χωριό που βρίσκεται 20 χιλιόμετρα έξω από την Πράγα, ως συνεργάτες των σαμποτέρ.
Αρχικά εκτελέστηκαν 173 άνδρες του χωριού, αλλά τις επόμενες μέρες συνελήφθησαν και εκτελέστηκαν χιλιάδες Τσεχοσλοβάκοι, μεταξύ των οποίων υπήρχαν συγγενείς και φίλοι των σαμποτέρ και Εβραίοι και χριστιανοί ορθόδοξοι. Οι γυναίκες οδηγήθηκαν σε στρατόπεδα συγκεντρώσεως. Στο άτυχο χωριό κάηκαν τα πάντα. Τα σπίτια ισοπεδώθηκαν, βεβηλώθηκαν νεκροταφεία, σφαγιάστηκαν οικόσιτα ζώα, δεν έμεινε τίποτα όρθιο. Οπως ακριβώς είχε διατάξει ο Χίτλερ, ολόκληρο το χωριό σβήστηκε από το χάρτη, ενώ σκόρπισαν αλάτι σε ολόκληρη την περιοχή για να εξασφαλιστεί πως τίποτα δεν θα ξαναφυτρώσει!
