Του Τάκη Παντελόπουλου
Ανοιξιάτικο απόβραδο και οι καμπάνες των εκκλησιών ηχούν πένθιμα, καλώντας τους πιστούς να ζήσουν το δράμα του Ιησού και Σωτήρα μας, που πορεύεται προς τη θυσία. Μισοφωτισμένη η εκκλησία, κεριά σιγοκαίνε, πιστοί προσέρχονται και μέσα στην κατανυκτική ατμόσφαιρα θλίψης και συγκίνησης ακούγεται το προοίμιο του δράματος: «Τον νυμφώνα σου βλέπω Σωτήρ μου κεκοσμημένον και ένδυμα ουκ έχω ίνα εισέλθω εν αυτώ. Λάμπρυνόν μου την στολήν της ψυχής, φωτοδότα και σώσόν με».
Ημέρες Μεγάλης Εβδομάδος και στους χώρους λατρείας ύμνοι και αναγνώσματα των Μεγάλων Ωρών, των Ακολουθιών του Νυμφίου και των παθών του Κυρίου μας αναδύουν στιγμές συγκίνησης, κατάνυξης και μαρτυρούν: «Ούτος τας αμαρτίας ημών φέρει και υπέρ ημών οδυνάται».
Είναι η βεβαιότητα για το μέγεθος της μακροθυμίας αλλά και της αδιατάρακτης φιλανθρωπίας Του, προκαλώντας ευλαβικό ρίγος και βαθιά ευγνωμοσύνη. «Αλληλούια – αλληλούια» το μελωδικό άγγελμα των ιεροψαλτών, που ακούγεται επαναλαμβανόμενο και το εκκλησίασμα συμμετέχει ψιθυρίζοντας: «Εκ νυκτός ορθρίζει πνεύμα μου προς σε ο Θεός, διότι φως τα προστάγματά σου επί της Γης» και το «Ιδού ο Νυμφίος έρχεται, ανάνηψον ψυχή μου». Είναι οι στιγμές που τα συναισθήματά μας ακολουθούν την αγιασμένη πορεία προς τον Γολγοθά, με τον Κύριό μας, προς το «εκούσιον πάθος», αποκομίζοντας ξεχωριστά και ψυχικά και πνευματικά οφέλη. Χαίρεται και αγάλλεται η ψυχή μας, για την αόρατη αυτή συμμετοχή μας στην πορεία προς τους αγίους τόπους της θυσίας. Επαληθεύει και επιβεβαιώνει την καρποφόρα διάσταση της Μεγάλης Εβδομάδος, που βιώνουν οι πιστοί. Η εναλλαγή των συναισθημάτων που δημιουργεί η τελετουργία είναι η αόρατη δύναμη που απομακρύνει κάθε συλλογισμό από τους πειρασμούς, τις προκλήσεις και τα προβλήματα της πεζής καθημερινότητας. Μια δύναμη που μας μεταφέρει σε κόσμους ιδεατούς και πνευματικά σημαντικούς. Υπερνικά τις αδυναμίες, αποκρούει την αμαρτία και προβάλλει νικηφόρα το τρίπτυχο ταπείνωση – μετάνοια – προσευχή. Είναι οι ιδιαίτερες λατρευτικές ενέργειες που πιστοποιούν τη συνεχή φροντίδα, την απαράμιλλη προσφορά και τα πολλά ευεργετήματά του Επουράνιου Δημιουργού. Ενδόμυχα το πλήρωμα της εκκλησίας αισθάνεται την ανάγκη να απευθύνει δοξασίες και ευγνώμονες λατρευτικές ευχαριστίες, για τα προσφερόμενα ευεργετήματα, που είναι το αποτέλεσμα της αγάπης Του.
Μεγάλη Πέμπτη και Μεγάλη Παρασκευή δυο εμβληματικές Ακολουθίες που το δράμα βρίσκεται στην αποκορύφωσή του. Το πλούσιο και διδακτικά μεθοδευμένο τελετουργικό πρόγραμμα συγκεντρώνει όλα τα στοιχεία μιας έντονης βιωματικής πράξης, που, μέσω των Ευαγγελίων, των αναγνωσμάτων και των ύμνων οι πιστοί ολοκληρώνουν την πνευματική τους επικοινωνία με το θείο δράμα του Κυρίου μας. Επηρεάζει, ενισχύει και κατευθύνει τη ζωή μας, ενισχύοντας την πίστη μας. Ευλαβικό μάθημα εκκλησιαστικής ιστορίας, θα το λέγαμε, και έκφραση λατρείας, με κύριους άξονες: τη ζωή, το έργο, τη διδασκαλία, τα θαύματα, το Αγιο Πάθος και την Ανάσταση του Κυρίου μας.
Επιχειρώντας να μεταφέρουμε το ευλαβικό κλίμα της Μεγάλης Εβδομάδος στη διδακτική και επιμορφωτική πράξη, συναντάμε, ως κύρια στοιχεία μάθησης, τα αντίστοιχα κεφάλαια να προβάλλονται με το επαγωγικό και ζωντανό τρόπο και τους πιστούς να αποκομίζουν ευλογημένα ευεργετήματα, που καθαγιάζουν και πληρούν τους όρους προσευχής και ταπείνωσης, προϋποθέσεις και παράμετροι για την σωτηρία της ψυχής.
Φτάνουμε στο Μέγα Σάββατο, όπου το πρωί στην Ακολουθία της Πρώτης Ανάστασης, ο λειτουργός περιφέρεται στους χώρους του ναού, σκορπώντας βάια και κλάδους αναφωνώντας: «Ανάστα ο Θεός». Αναπαράσταση της σκηνής που θυμίζει τη θριαμβευτική είσοδο του Ιησού στα Ιεροσόλυμα και τον υποδέχονται «Μετά Βαΐων και κλάδων.». Τα αισθήματα της θλίψης και του πένθους διαδέχεται η χαρά για τη βραδινή Ανάσταση και το Χριστός Ανέστη στα προαύλια των εκκλησιών. Χαρμόσυνα και ευφρόσυνα μηνύματα λύτρωσης που στις καρδιές των πιστών δονούν τα ουράνια προστάγματα και ενσταλάζεται η ελπίδα για το σωτήριο φως που προσδοκούμε. Αντίδοτο για αυτά που μας προσφέρει η εκκλησιαστική ζωή αποπέμπομε δοξασίες και ευχαριστίες ευγνώμονες γιατί επέτρεψε και πάλι η χάρη Του να ζήσουμε αυτές τις ευλογημένες στιγμές και να γιορτάσουμε το Αγιο Πάσχα.
Οσα καταγράψαμε, όπως τονίσαμε στην αρχή, είναι βιώματα και εντυπώσεις της Μεγάλης Εβδομάδας παρελθόντων χρόνων. Ο φετινός εορτασμός αναμένεται διαφορετικός. «Η κατανυκτική ατμόσφαιρα της Μεγάλης Εβδομάδος θα μεταφερθεί σε κάθε σπίτι από το ραδιόφωνο και την τηλεόραση, λόγω πανδημίας» σημειώνει ο Σεβασμιώτατος κ. Ιγνάτιος, σε πρόσφατη ομιλία του, για να συμπληρώσει σε άλλη παρέμβαση για το κλίμα της φετινής Πασχαλιάς «θα είναι κάτι πρωτόγνωρο, αλλά ήδη, εφόσον δώσουμε τη μάχη ενωμένοι για να αντιμετωπίσουμε τον αόρατο εχθρό, τον Μάιο στην απόδοση να γιορτάσουμε το Πάσχα, όπως θα το γιορτάζαμε αυτές τις μέρες. Θα επανέλθουμε στην κανονικότητα έχοντας εκτιμήσει αυτό που χάσαμε». Λόγος παρήγορος και μήνυμα αισιόδοξης προσμονής, που δηλώνει την αγάπη και την πατρική του φροντίδα για το ποίμνιό του. Ευχόμαστε και προσδοκούμε την υλοποίησή αυτής της απόφασης.
Η Εκκλησία μας στο πνευματικό της οπλοστάσιο διαθέτει μεθόδους και… οικονομεί τρόπους ώστε οι πιστοί να μη στερούνται τις μοναδικές στιγμές του Πάσχα και να μη μειώνεται το πνευματικό κύρος της Ανάστασης. Οι μεγάλες εορτές Χριστουγέννων και Πάσχα εκφράζουν πάντα Ελλάδα και Ορθοδοξία. Καλή Ανάσταση.
