Του Απόστολου Παπατόλια, πρώην Νομάρχη Μαγνησίας
Είναι γεγονός ότι σε περιόδους κρίσης, που κλονίζουν τις συλλογικές βεβαιότητες και ανατρέπουν την καθημερινήκανονικότητα, βρίσκουν πρόσφορο έδαφος για να αναπτυχθούν ανορθολογικές στάσεις, συνωμοσιολογικές αντιλήψεις και κάθε λογής «μυθολογικές» ερμηνείες. Γίναμε έτσι μάρτυρες μιας πρωτοφανούς διάδοσης «θεωριών» για την προέλευση του κορονοϊού, καθώς και για τις πραγματικές του διαστάσεις που συνειδητά συγκαλύπτονται απ’ τις κάθε λογής εξουσίες… Όλα αυτά όμως σταδιακά εξέπεσαν σε γραφικάκαι αστήρικτα σχόλια στη συνείδηση της πλειονότητας των πολιτών. Αντιθέτως, ένα πολύ πιο «ύπουλο» και απειλητικό σύμπτωμα της πανδημίας επιβιώνει αλώβητο μέχρι σήμερα. Είναι το γεγονόςότι οι κοινωνικές αντιλήψεις καιη δημόσια σφαίρα «εμβολιάζονται» συστηματικάμε τις πιο ακραίες, συντηρητικές και ισοπεδωτικές μορφές λαϊκισμού, χωρίς όμως κανένας πλέον να τις θεωρεί «γραφικές», αλλά αντίθετα να τις κατατάσσει στις αναγκαίες συμπεριφορέςατομικής και κοινωνικής υπευθυνότητας απέναντι την κρίση, θεωρώντας τες μάλιστα παράδειγμα προς μίμηση. Εξηγούμαι: η μαζική «πρωτοβουλία» βουλευτών να καταθέσουν προαιρετικά (δηλαδή χωρίς θέσπιση ειδικής θεσμικής υποχρέωσης) μέρος ή το σύνολο της βουλευτικής τους αποζημίωσης στο δημόσιο, άλλοτε οικειοθελώς άλλοτε με προτροπή του ίδιου του Πρωθυπουργού, αποτελεί μια από τις εξωφρενικότερες εκδοχές σύγχρονου λαϊκισμού. Κι αυτό γιατί την ίδια στιγμή που δείχνει να ικανοποιεί τη λαϊκή απαίτηση για δήθεν συμμετοχή της ηγεσίας της χώρας στα βάρη διαχείρισης τη κρίσης, καλλιεργεί μια σειρά από επικίνδυνες αυταπάτες και διαβρωτικά φαινόμενα που μπορούν να κωδικοποιηθούν ως εξής:
1) Η αντιμετώπιση της κρίσης μοιάζει «προσωπική υπόθεση» των αντιπροσώπων του λαού που παρουσιάζονται ως «ενάρετοι» στα μάτια της κοινής γνώμης, όχι όμως γιατί επιλέγουν τις σωστές «συλλογικές λύσεις», αλλά γιατί αρνούνται μέρος των προνομίων τους προς όφελος του πληττόμενου «απλού λαού».
2) Η επιτυχής διαχείριση της πανδημίας είναι αποτέλεσμα της «ατομικής γενναιοδωρίας» και της «φιλανθρωπίας» των προνομιούχων αντιπροσώπων και όχι το προϊόν των δίκαιων δημόσιων πολιτικών που εφαρμόζουν συντεταγμένα οι θεσμοί της Πολιτείας.
3) «Στρώνεται το χαλί» στην κοινή γνώμη για την εφαρμογή της γνωστήςσυνταγής της περικοπής των μισθών των δημοσίων υπαλλήλων για λόγους ισότιμης μεταχείρισης με τον βαρύτερα πληττόμενο ιδιωτικό τομέα. Σηματοδοτείται έτσι μια εξίσωση «προς τα κάτω» χάριν της οποίας πρέπει να περιοριστούν όλες οι διαφορές «προς τα πάνω» για να αντιμετωπιστεί η έκτακτη ανάγκη.
4) Με την εθελούσια αυτή «προσφορά» χωρίζονται οι πολίτες σ’ αυτούς που πρέπει να θυσιάσουν οικειοθελώς τα προνόμιά τους και σ’ αυτούς που θαεπωφεληθούν απ’ αυτή τη θυσία. Ποιος όμως θα καθορίσει τα «προνόμια» και πώς θα αποφευχθεί ο άγριος «κοινωνικός αυτοματισμός» που επιφέρει, δεν διευκρινίζεται…
5) Η «ατομική ευθύνη» του καθενός δεν εξαντλείται πια στο «μένουμε σπίτι», αλλά αποκτά ενεργητική έμπρακτη υπόσταση με την ανιδιοτελή προσφορά των αποδοχών στο κράτος. Δεν είναι πια το κράτος που μεριμνά για τους πολίτες, αλλά εκείνοι που μεριμνούν γι’ αυτό, θεραπεύοντας πρόθυμα και στοργικά τις αδυναμίες του.
Οι επικοινωνιακές σκοπιμότητες αυτού του μέτρου για τους σημερινούς κυβερνώντες είναι εύκολο να διαγνωστούν. Όπως και η λυσσώδης άρνησή τουςνα την αναγάγουν σε επίσημη θεσμική υποχρέωση που επιβάλλεται από τη συντεταγμένη πολιτεία. Στόχος τους είναι να «κανονικοποιήσουνν» την αδυναμία δημόσιας παρέμβασης και να κατασκευάσουν πρόθυμους ενεργούς συμμετόχους στη διαχείριση της κρίσης, προκειμένου να καλύψουν τα γιγάντια δημοσιονομικά κενά του τελευταίου εξαμήνου που υπονομεύουν τη γενναία στήριξη στη δημόσια υγεία, την κοινωνική προστασία και την πραγματική οικονομία. Με τη λογική του «μιθριδατισμού» προετοιμάζουν επίσης το έδαφος για νέες οριζόντιες περικοπές, ξεκινώντας αυτονοήτως από τον «ανεύθυνο» δημόσιο τομέα που πρέπει να επωμιστεί ισότιμα με τον ιδιωτικό τα βάρη της πανδημίας…
Εξίσου κατανοητές είναι και οι σκοπιμότητες αυτής της κίνησης από την πλευρά της Προέδρου της Δημοκρατίας που εκφράζει την ενότητα των Ελλήνων και αναζητεί συμβολισμούς για τη συλλογική μας ευθύνη ως Έθνους να υπερβούμε τις δυσκολίες. Ποιες σκοπιμότητες όμως εξυπηρετούν οι ατομικές αυτές πρωτοβουλίες από αιρετούς εκπροσώπους της προοδευτικής παράταξης εάν όχι για λόγους άκοπης προσωπικής προβολής και φτηνής επικοινωνιακής επίδειξης, που μικρή σχέση έχουν με το αξιακό συλλογικό πρόταγμα της Αριστεράς; Έτσι πιστεύουν ότι θα κάνουν αισθητή την παρουσία τους; Κερδοσκοπώντας πολιτικά στην αγορά εντυπώσεων που άνοιξε η διαχείριση του κορονοϊού; Και αλήθεια γιατί δεν αντιδρά συντεταγμένα ο προοδευτικός χώρος σε όσους, μέσα απ’ τα ίδια του τα σπλάχνα, δεν διστάζουν να αναπαραγάγουν τις λαϊκιστικές συντηρητικές αντιλήψεις και να δώσουν σωσίβιο σε μια Κυβέρνηση που άφησε τη χώρα δημοσιονομικά απροστάτευτη στη δίνη μιας εφιαλτικής κρίσης;
