Του Ματθαίου Δραμητινού, Καρδιολόγου, τ. Διοικητή Νοσοκομείου Βόλου, τ. Πρόεδρου Ιατρικού Συλλόγου Μαγνησίας
Ζούμε σε φοβερή εποχή, έλεγε πριν πολλά χρόνια, ο μακαρίτης πλέον Γάλλος σκιτσογράφος Reiser και σε καμία περίπτωση, παρ’ όλο το χιούμορ του και την εξαιρετική κυνικότητά του, δεν θα μπορούσε να φανταστεί το 2020. Ο κορονοϊός μπήκε βίαια στη ζωή μας και δεν σκοπεύει να φύγει γρήγορα, χωρίς να αφήσει μεγάλες πληγές σε όλη την ανθρωπότητα, που κοιτάει άναυδη μέσα από την καραντίνα. Άνθρωποι αγωνίζονται να γεμίσουν τον χρόνο τους μέσα στο σπίτι, άλλοι ευφάνταστα, άλλοι χαζά, και συναισθήματα όπως ανία, άγχος, κατ επίφαση η αληθινή δημιουργικότητα, πανικός εναλλάσσονται συνεχώς ανάλογα την ροή των ειδήσεων και την τραγική αναγγελία θανάτων. Όχι, αυτό το κείμενο δεν γράφεται για να κάνει παρηγοριά στους εγκλεισμένους, ούτε καν να μιλήσει για πολιτική, είναι αφιερωμένο στον αληθινό πόλεμο, εκεί έξω από το μένουμε σπίτι σε αυτούς που παλεύουν στα νοσοκομεία και στις δομές υγείας, στα ιατρεία, εκεί που η καθημερινή απειλή είναι αληθώς ασύμμετρη και πολλές φορές αντιμετωπίζεται με άοπλο στρατό και με λάθος τακτικές.
Είναι τελικά στραβός ο γιαλός ή εμείς έτσι απλά στραβά αρμενίζουμε; Ανατρέχοντας σε ειδικούς, σε ανθρώπους με εμπειρία στην διαχείριση κρίσεων, σε γνώστες της ιατρικής επιστήμης, αλλά και σε μάχιμους γιατρούς και νοσηλευτές από τα ΤΕΠ, τις ΜΕΘ, τους γιατρούς της πρωτοβάθμιας περίθαλψης, αλλά και αυτούς που γνωρίζουν διοίκηση συστημάτων υγείας, πρέπει να μιλήσουμε αρχικά για την στρατηγική και τον σχεδιασμό αναχαίτισης αυτού του τσουνάμι, ακόμη και σε τοπικό επίπεδο. Και μια και μιλάμε για στρατηγική δεν είναι κακό να ανατρέξουμε και στις κλασσικές στρατηγικές μάχης. Θεμιστοκλής, ναυμαχία της Σαλαμίνας. Ναι και εκεί ο εχθρός ήταν ισχυρότερος, η πόλη ήταν θωρακισμένη από τα μακρά τείχη, άλλα πόσο θα άντεχαν οι πολιορκημένοι με τα λιγοστά εφόδια και τον αποκλεισμό. Όλοι έλεγαν να ενισχύσουν την πόλη, αλλά αυτός έστειλε τον πόλεμο στην θάλασσα με τα ξύλινα τείχη τις τριήρεις και τελικά κέρδισε γιατί έτσι προστάτεψε την Αθήνα. Το παράδειγμα των ξύλινων τειχών θα σας το αντιπαραβάλω συχνά, στον σχεδιασμό της καταπολέμησης της πανδημίας σε μια περιοχή όπως τον Βόλο μας.
Ξαναγυρίζοντας στην πανδημία, έχουμε μερικές παρατηρήσεις και αρκετές προτάσεις που με μεθοδικότητα και γενναία δόση ειλικρίνειας που οφείλει η κυβέρνηση στους δοκιμαζόμενους πολίτες, να ξετυλίξουμε ένα σχέδιο μέγιστης προστασίας, έχοντας στον νου και τον Θεμιστοκλή. Το παράδειγμα είναι ο Βόλος η μία υγειονομική κυψέλη σαν τον Βόλο. Ένα δευτεροβάθμιο νοσοκομείο 400 κλινών, υποστελεχωμένο, όπως τα περισσότερα, με μία ΜΕΘ καλά οργανωμένη, 8 κλινών, για 200.000 κατοίκους (χαμηλότερη αναλογία στη Ευρώπη). Δύο κέντρα υγείας αστικού τύπου (με ελάχιστους γιατρούς και αρκετό νοσηλευτικό προσωπικό), 4 ΤΟΜΥ Με ελάχιστους γιατρούς, 5 παιδιάτρους και 27 παθολόγους συμβεβλημένους με τον ΕΟΠΥΥ και ένα ιατρικό σύλλογο με αρκετούς ιδιώτες γιατρούς που θέλουν ειλικρινά να βοηθήσουν. Στην περιφέρεια4 ΚΥ αγροτικού τύπου και 2 στα νησιά σχετικά στελεχωμένα. Όλο αυτό το σύστημα ανήκει σε μία ΥΠΕ την 5η με νοσοκομείο αναφοράς το ΠΓΝ Λάρισας, που στην δικαιοδοσία της έχει άλλους 7 νομούς. Η αγωνία του συστήματος υγείας είναι να θωρακιστούν τα νοσοκομεία μια και είναι η ναυαρχίδα κατά της πανδημίας, με ανάποδο τρόπο και λίγο πολιτικά υστερόβουλο θα έλεγα. Χρειάζονται γενναίες προσλήψεις μόνιμου η και επικουρικού προσωπικού ιατρικού και νοσηλευτικού και σε καμία περίπτωση άδειασμα της πρωτοβάθμιας περίθαλψης, που πρέπει να αποτελεί και την πρώτη γραμμή άμυνας στον ιό (1ο λάθος). Απόλυτη επάρκεια υλικών (μάσκες, αναπνευστήρες, αντισηπτικά, γάντια) στα νοσοκομεία, οχυρώνοντας έτσι την τελευταία γραμμή άμυνας σου (2ο λάθος δεν είναι η πρώτη, είναι η τελευταία). Το επόμενο βήμα είναι η ετοιμασία της πρώτης γραμμής άμυνας που πρέπει να είναι η πρωτοβάθμια φροντίδα( τα ξύλινα τείχη του Θεμιστοκλή) με κύριο μέλημα να προστατευτεί το νοσοκομείο και οι εργαζόμενοι διώχνοντας το πόλεμο στην πόλη. Εδώ θα πρέπει να σημειωθεί, ότι και να ήταν καλυμμένες όλες οι θέσεις στο ΕΣΥ σε ένα μήνα, εν μέσω πανδημίας οι περισσότεροι θα ήταν ασθενείς η σε καραντίνα, όπως γίνεται στην Ιταλία, γιατί δεν τους προστατεύεις μη οργανώνοντας την πρώτη γραμμή άμυνας (3ο λάθος),άσε που οι τελευταίες οδηγίες τους ΕΟΔΥ για τα νοσοκομεία είναι τουλάχιστον άστοχες.
Αφού οργανωθεί η δευτεροβάθμια δομή υγείας, πρέπει να στηθεί η πρώτη γραμμή άμυνας. Τα χιλιάδες κρούσματα είναι στην κοινότητα. Όλοι αυτοί πρέπει να αντιμετωπιστούν αρχικά εκεί με τα βαρύτερα να πηγαίνουν στα νοσοκομεία για να μπορέσουμε να τα εξυπηρετήσουμε χωρίς να καταστραφούν τα νοσοκομεία. Αλήθεια τι κάνει ένας ασθενής με συμπτώματα, ας ακολουθήσουμε αυτόν τον δρόμο για να βρούμε την λύση. Αρχικά παίρνει το γιατρό του η τον ΕΟΔΥ. Προκαλώ ασθενείς η και υγειονομικούς να πάρουν το 1135 για οδηγίες. Αδύνατον να πιάσεις η αν μπορέσεις οι οδηγίες είναι παραμείνατε σπίτι και επικοινωνήστε με τον γιατρό σας.
Εδώ χρειάζεται άλλη γραμμή για ασθενείς, άλλη για γιατρούς, άλλη για νοσοκομεία (4ο λάθος). Θα προτείναμε άλλο τηλεφωνικό κέντρο για κάθε ΥΠΕ, ώστε να γνωρίζουν τις τοπικές ιδιαιτερότητες και το ντόπιο σύστημα υγείας με ονοματεπώνυμο. Ποιός ασθενής δεν θέλει να εξετασθεί από γιατρό αν έχει συμπτώματα και αρκείται μόνο σε τηλεφωνικές συμβουλές. Οργάνωση λοιπόν του δικτύου πρώτης γραμμής. Τα ιδιωτικά ιατρεία αδυνατούν να εξυπηρετήσουν τα ύποπτα κρούσματα, λόγω ελλείψεων μέσων προστασίας αλλά και το βασικότερο είναι ότι η πανδημία αντιμετωπίζεται αποτελεσματικά σε οργανωμένους χώρους, συλλογικά από εκπαιδευμένες ομάδες υγειονομικών ακόμη και σε πρωτοβάθμιο επίπεδο. Στο παράδειγμα μας τον Βόλο. Προτείνονται 2 ιατρεία κορονοϊού ένα στο ΚΥ Βόλου και ένα στο παλαιό ΙΚΑ της Νέας Ιωνίας στις ήδη υπάρχουσες δομές. Δύο ιατρεία ένα παιδιατρικό και ένα ενηλίκων για δύο τουλάχιστον βάρδιες, με επάρκεια υλικών, διαγνωστικών τεστ. Η στελέχωση μπορεί να γίνει με το υπάρχων μόνιμο προσωπικό, αλλά και με επικουρικό, η με μπλοκάκι (άλλωστε η κυβέρνηση προωθεί αυτού του είδους εργασιακές σχέσεις) από τους ιδιώτες γιατρούς, τους εθελοντές του οικείου ιατρικού συλλόγου, οι οποίοι πρέπει να αμείβονται για το βαρύ έργο που θα επιτελέσουν. Αυτά τα ιατρεία της πρωτοβάθμιας θα συνεπικουρούνται από το ΕΚΑΒ αλλά και από την Βοήθεια στο σπίτι των δήμων για τις μεταφορές ασθενών προς αυτά και προς το νοσοκομείο όπου χρειάζεται. Με ανάλογες παρεμβάσεις αντιμετωπίζεις το πρόβλημα στην κοινότητα, χρησιμοποιώντας όλο το ανθρώπινο δυναμικό που έχεις, δίνεις λύση στους ασθενείς και γιατρούς που ζουν στην αβεβαιότητα και συνάμα προστατεύεις το δευτεροβάθμιο νοσοκομείο για την νοσηλεία των σοβαρών περιστατικών. Εδώ σημαντικό ρόλο οφείλουν να παίξουν η αυτοδιοίκηση πρώτου και δεύτερου βαθμού καθώς και πάσης φύσεως χορηγοί και εθελοντές (υλικά προστασίας, διαγνωστικά τεστ, βοήθεια στο σπίτι). Σε καμία περίπτωση η διαχείριση και η περίθαλψη υπόπτων περιστατικών δεν πρέπει να γίνεται από εθελοντές, αλλά μόνο από ειδικούς (λάθος 5ο) μια και έχουμε μια θανατηφόρα πανδημία που δεν χωρούν ερασιτεχνισμοί.
Κύριοι υπεύθυνοι δώστε χρήματα στην Δημόσια υγεία, πληθώρα υλικών, προσλήψεις στα νοσοκομεία, δημιουργία νέων κλινών ΜΕΘ και δώστε την μάχη με τον κορονοϊό στην κοινότητα με το δίκτυο πρωτοβάθμιας καταπολέμησης της πανδημίας(Θεμιστοκλής). Έτσι μόνο θα θρηνήσουμε λιγότερα θύματα δημιουργώντας και το απαραίτητο πέπλο προστασίας στον πληθυσμό μας αλλά και στους γιατρούς και τους νοσηλευτές που αυτή την ώρα δίνουν την δύσκολη μάχη. Καλό θα ήταν να θυμόμαστε, ότι δεν πρέπει μείνουμε μόνο στα υποκριτικά χειροκροτήματα της Κυριακής, ο υγειονομικός κόσμος θέλει ουσιαστική βοήθεια για να μπορέσει και αυτός να βοηθήσει με την σειρά του.
ΥΓ 1 Έχουμε πολιτική άποψη, αλλά τα σημεία των καιρών απαιτούν συναίνεση, ψύχραιμες και δημιουργικές προτάσεις, δεν ξιφουλκούμε συμπράττουμε, ευτυχώς ο κορονοϊός δεν πειράζει την ακοή, ακούστε. Εδώ είμαστε όλοι οι υγειονομικοί, τώρα δεν περισσεύει κανείς.
ΥΓ2. Όλοι μαζί θα αντιμετωπίσουμε την πανδημία, αργότερα θα βγει ο λογαριασμός.
