Του Κώστα Πώποτα*
Αν κάτι καλό προέκυψε από το Brexit είναι ότι δεν θα ασχοληθούμε πια με τον Φάρατζ, το πολιτικό αυτό ερπετό που με ανανεωμένη βαφή μαλλιών μάς αποχαιρέτησε προχθές σείοντας στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο μίνι βρετανικές σημαίες, γιατί αναμφίβολα η συμβολή του θα μικρύνει το Ηνωμένο Βασίλειο. Στο καλό και να μη μας γράφεις, εμείς σε έχουμε γράψει! (όπως και η ιστορία σίγουρα, μαζί με τους άλλους «χρήσιμους ηλίθιους»).
Πέρα, όμως, από τους αχρείους, από τους οποίους μας απαλλάσσει, το Brexit είναι οδυνηρή εμπειρία για πολλούς από εμάς. Στα χρόνια της δικτατορίας η σύνταξη του ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΥ ήταν αγκιστρωμένη στην Ελληνική Υπηρεσία του BBC σε αναζήτηση αντικειμενικής ενημέρωσης και εγώ εναλλασσόμουν με τον Γιάννη Καλαντζή στον χειρισμό του δέκτη βραχέων Hallicrafters σε αναμονή του «εδώ Λονδίνο». Μέσα από αυτό μαθαίναμε και για την ένταξη του Η.Β. στην Ευρωπαϊκή Ενωση το 1972 (πόσο παράδοξο που επετεύχθη από τον συντηρητικό πρωθυπουργό Χιθ), όσο για μένα, έτσι έγινα επίσημος BBC World radio listener/ακροατής κι έτσι τα αγγλικά μου κάτι οφείλουν στις τόσες ώρες ακρόασης. Και εγώ οφείλω στο Η.Β., καθώς με σπούδασε στα μεταπτυχιακά μου χάρη στην υποτροφία του Βρετανικού Συμβουλίου. Την αγάπη μου για τον αγγλοσαξωνικό εμπειρισμό την ανανέωνα συχνά, καθώς στα 35 χρόνια που ακολούθησαν τις σπουδές μου επισκεπτόμουν μια τουλάχιστο φορά τον χρόνο το Η.Β. και θα συνεχίσω βεβαίως να το κάνω για τους τόσους φίλους που έχω εκεί, παραδόξως κανείς τους δεν είναι Brexiter.
Φανταζόμουν, λοιπόν, και ήλπιζα ότι η σχέση με την Ε.Ε. θα διαρκούσε εσαεί, παρά τις διαρκείς φυγόκεντρες δηλώσεις κάποιων βαρόνων της συντηρητικής παράταξης. Η αλήθεια είναι ότι προσπερνούσα ως άνευ αξίας όλες αυτές τις παλινωδίες, που κατά καιρούς επίσημα χείλη άρθρωναν. Ακόμη, μένω έκπληκτος πώς μια κοινωνία με τόσο βαθιά ριζωμένο τον πραγματισμό παρασύρθηκε από τα φληναφήματα κακοπροαίρετων ή μνησίκακων Τόρις η πρώην Τόρις. Διότι σε όλο αυτό το διάστημα προετοιμασίας του δημοψηφίσματος, που οδήγησε στο Brexit,και σε ό,τι ακολούθησε, ήταν δυστυχώς αυτοί που είχαν γνώση της ιστορίας όσοι υποστήριξαν την παραμονή του Η.Β. στην Ε.Ε. και αυτοί που για λόγους έλλειψης παιδείας ή μνήμης – όχι απαραίτητα ηλικίας, καθότι οι νεότεροι ανεδείχθησαν λογικότεροι – όσοι έφεραν τον Μπόρις στα πάνω του. Και δεν άκουγαν, λόγω υστερικής κώφωσης, όπως ο Φάρατζ, όσους υπενθύμιζαν ότι ήταν η Μάργκαρετ Θάτσερ που υποστήριξε την ενιαία ευρωπαϊκή αγορά και ότι η τελευταία έχασε την ηγεσία του κόμματος όταν εκδηλώθηκε κατά της νομισματικής ένωσης από τους βουλευτές που τάχθηκαν υπέρ της και ότι η εμμονή του διαδόχου της, Μέιτζορ, στις επιφυλάξεις εναντίον του ευρώ στη συνθήκη του Μάαστριχτ απέληξε στην τεράστια σπέκουλα σε βάρος της βρετανικής λίρας, που έμεινε ανοχύρωτη στην ημιτελή σχέση του ευρωπαϊκού μηχανισμού συναλλαγματικών ισοτιμιών σε ένα περιβάλλον υψηλού πληθωρισμού και χαμηλών επιτοκίων στη Βρετανία, αποσύρθηκε από τον μηχανισμό και υποτιμήθηκε, πίσω από την οποία βεβαίως θυμάστε υπήρξε ο Σόρος, σπουδαγμένος στην Αγγλία.
Αυτές οι παλινωδίες οδήγησαν στο δημοψήφισμα για το Brexit, τότε βέβαια – όπως και στα περισσότερα δημοψηφίσματα – κανείς δεν καταλάβαινε τι ψήφιζε, πολύ περισσότερο τι ήταν το Brexit – όχι ότι καταλαβαίνει κανείς κάτι περισσότερο τώρα, μπορεί να καταλάβουμε κάτι τις στο τέλος του χρόνου τούτου. Εκείνο που είναι σίγουρο είναι ότι το Brexit θα διχάζει τη βρετανική κοινωνία για δεκαετίες και ότι η Βόρεια Ιρλανδία, το σημείο (που ξέρω καλά) όπου η Μεγάλη Βρετανία απίθωσε το συνταγματικό της πρόβλημα θα αναστηθεί ως σημείο έντασης της σχέσης Η.Β. και Ε.Ε. Σίγουρα η τάση αυτή αποομοσπονδιοποίησης θα βάλει τη Μεγάλη πάλαι ποτέ Βρετανία -της οποίας όλη η ιστορία βασίστηκε στην ομοσπονδιοποίηση επιμέρους κρατών (όχι πάντα με τις δημοκρατικότερες μεθόδους) – σε μια περιδίνηση συρρίκνωσης – φαντάζομαι ώς τον θάνατο της βασίλισσας Ελισάβετ (εγώ της εύχομαι να ζήσει όσο το δυνατό περισσότερο για το καλό του Η.Β.) που θα φέρει τα πάνω κάτω στο γηρασμένο μοντέλο διακυβέρνησης που θα μείνει στα χέρια αναξίων.
Αυτά, λοιπόν, είναι παρελθόν από προχθές, σήμερα τα μεσάνυχτα η βρετανική σημαία θα υποσταλεί από τα ευρωπαϊκά όργανα – ακόμη και οι ιστοί θα αφαιρεθούν για να μη θυμίζουν γυμνοί ότι η Μεγάλη Βρετανία μένει μόνη με τα προβλήματά της, τα οποία ωραία συγκαλύφθηκαν μέχρι τώρα, από το δημοψήφισμα του 2015 και μετά. Ελπίζω η έλλειψη κακοφωνίας προς τα βορειοδυτικά θα σιγάσει τις κακοφωνίες προς τα ανατολικά, ότι οι σοβαροφανείς λαϊκισμοί θα πάψουν να ελκύουν το σύνολο των εχεφρόνων – ιδίως συντηρητικών – που δεν θέλουν να κατεδαφίσουν ένα σύστημα μοναδικό σε επίπεδο αρχών, δημοκρατίας, ισονομίας που είναι μακράν τον καλύτερο ανά την υφήλιο, το οποίο εξυπηρέτησε και εξυπηρετεί τις ανάγκες της ευρωπαϊκής κοινωνίας, ακόμη και διευρυμένης, προς χάριν αγνώστων μοντέλων διακυβέρνησης ή μοντέλων αραβικής άνοιξης για χάρη επαναστάσεων χωρίς αιτία.
*Οι απόψεις του γράφοντος είναι προσωπικές και δεν αποτελούν θέσεις του οργάνου στο οποίο υπηρετεί.
