Του Ευθύμιου Ζιγγιρίδη,
BEngMScAMIEEMILT
Συμβούλου Στρατηγικών Επενδύσεων
Τα σύννεφα στον ορίζοντα της παγκόσμιας οικονομίας πυκνώνουν συνεχώς με εντεινόμενους ρυθμούς. Τα αρνητικά μηνύματα, μέσω της επιβράδυνσης διαφόρων μεγεθών που επηρεάζουν την παγκόσμια οικονομία, τα οποία ξεκίνησαν από το προηγούμενο έτος εντείνονται το 2020 με αυξανόμενους ρυθμούς.Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) στις πρόσφατες εκτιμήσεις του (Οκτωβρίου 2019) μειώνει την παγκόσμια ανάπτυξη για το 2019 στο 3%, κάνοντας λόγο για «συγχρονισμένη επιβράδυνση και αβέβαιη ανάκαμψη». Έτσι το 2019 εκτιμάται ότι θα είναι το χειρότερο έτος, από άποψη ανάπτυξης, μετά την κρίση του 2008. Να σημειώσουμε ότι η προηγούμενη πρόβλεψη του ΔΝΤ ήταν για 3,2% (Ιούλιος 2019) και είχε ξεκινήσει με αρχική εκτίμηση για 3,7% (Οκτώβριος 2018). Το μήνυμα ανησυχίας προέρχεται από τις αναπτυγμένες οικονομίες όπου ο ρυθμός ανάπτυξης αναμένεται να είναι στο 1,7%, με τις ΗΠΑ στο 2,4% και την Ευρωζώνη στο 1,2% να «φλερτάρει» με τα όρια της ύφεσης. Ο μεγάλος ασθενής πλέον της Ευρωζώνης είναι στην παρούσα περίοδο η Γερμανία, με προβλεπόμενη ανάπτυξη στο 0,5%.Οι προοπτικές για το 2020 εμφανίζονται βελτιωμένες. Όμως κρίνοντας από τις αντίστοιχες προβλέψεις που αφορούσαν το 2019, εκτιμούμε ότι είναι πρόωρη μια τέτοια εκτίμηση, αν δεν αρχίσουν να εμφανίζονται ουσιαστικές λύσεις σε κάποια από τα προβλήματα. Ειδικότερα η παγκόσμια ανάπτυξη για το 2020 εκτιμάται σε 3,4% με τις αναπτυγμένες χώρες να συνεχίζουν με 1,7% και τις αναπτυσσόμενες από 3,9% το 2019 στο 4,6% το 2020.
Η Γερμανία ο άλλοτε κινητήρας της Ευρωζώνης σήμερα φαίνεται να τρεκλίζει. Είναι η τέταρτη μεγαλύτερη οικονομία στον κόσμος και η πρώτη στην ΕΕ.. Το ΑΕΠ της μειώθηκε κατά 0,1% σε τριμηνιαία βάση, ενώ η βιομηχανική παραγωγή συνεχίζει να συρρικνώνεται. Πολλές επιχειρήσεις σχεδιάζουν κατά το προσεχές τρίμηνο να περιορίσουν την παραγωγή τους, καθώς οι απαισιόδοξες φωνές υπερτερούν των αισιόδοξων. Παράλληλα βυθίζονται οι εξαγωγές και το εμπορικό πλεόνασμα που δίνουν το στίγμα της πορείας της γερμανικής οικονομίας. Οι ΗΠΑ και η Μεγάλη Βρετανία αντιμετωπίζουν άλλα προβλήματα. Ένας σημαντικός οικονομικός δείκτης αντιστράφηκε και στις δύο χώρες. Το ετήσιο επιτόκιο για τους κατόχους κρατικών ομολόγων είναι υψηλότερο για τα βραχυπρόθεσμα ομόλογα παρά για τα μακροπρόθεσμα, όπως συμβαίνει συνήθως. Αυτό είναι δείκτης έλλειψης εμπιστοσύνης για μακροχρόνιες επενδύσεις σε κρατικά ομόλογα.
Επιπλέον η οικονομία της Κίνας αναπτύσσεται με τον πιο αργό ρυθμό εδώ και τρεις δεκαετίες, καθώς ο ασιατικός γίγαντας έχει εισέλθει σε έναν παρατεταμένο εμπορικό πόλεμο με τις ΗΠΑ που επέβαλε νέα φορολογία στις κινεζικές εξαγωγές τον Σεπτέμβριο και τον Δεκέμβριο. Η κίνα εξαρτάται οικονομικά σε μεγάλο βαθμό από τις εξαγωγές της. Εάν η ΗΠΑ βάζει δασμούς και ταυτόχρονα αναπτύσσεται με βραδείς ρυθμούς θα αγοράζει λιγότερο από την Κίνα επομένως η Κίνα θα αντιμετωπίσει πρόβλημα εξαγωγών αφού ταυτόχρονα προβλέπεται να επηρεαστεί και η ΕΕ (δέχεται μεγάλο μέρος των κινέζικων εξαγωγών) από μία δύσκολη οικονομική περίοδο.
Η παραγωγικότητα στην Ιταλία παραμένει χαμηλή, η ανεργία των νέων υψηλή και το τεράστιο χρέος σταθερό. Οι επενδύσεις έχουν μειωθεί σημαντικά στο Μεξικό και ο τομέας υπηρεσιών στη χώρα δέχεται μεγάλες πιέσεις. Η Βραζιλία, η μεγαλύτερη οικονομία της Λατινικής Αμερικής, πάσχει από αδύναμη βιομηχανική παραγωγή και υψηλή ανεργία. Στις επόμενες εβδομάδες, υποστηρίζουν οι αναλυτές, η χώρα θα έχει πέσει σε ύφεση.
Ο χρυσός από την άλλη, παρά τη διορθωτική πτώση του τη προηγούμενη εβδομάδα διατηρείται σε υψηλά επίπεδα. Από τα τέλη Μαΐου, έχει αρχίσει μία ξέφρενη πορεία καταγράφοντας μέχρι σήμερα κέρδη άνω του 14%. Η ζήτηση για χρυσό αυξήθηκε κατά 8% έναντι της αντίστοιχης περυσινής περιόδου, ενώ η ζήτηση το α’ εξάμηνο του 2019 ανήλθε στους 2.181 τόνους σε υψηλό 3 ετών, κυρίως λόγω των αγορών κεντρικών τραπεζών, καταγράφοντας μάλιστα ρεκόρ εξαμήνου σε αξία αγορών τα 15,7 δισεκ. Δολάρια. Αυτό σημαίνει ό τι οι επενδυτές επενδύουν σε σταθερές αξίες κάτι το οποίο συμβαίνει όταν «οσμίζονται» οικονομικά δυσοίωνο μέλλον.
Βέβαια να τονίσουμε και κάποια θετικά στοιχεία. Οι μειώσεις επιτοκίων δανεισμού, η προσπάθεια αποκλιμάκωσης της έντασης στο εμπόριο μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας και η αντοχή που έχει επιδείξει ο κλάδος των υπηρεσιών σε πολλές χώρες φαίνεται πως έχουν αποτρέψει προσωρινά την εκδήλωση ύφεσης στην παγκόσμια οικονομία. Εχουν υπάρξει αρνητικές πρωτογενείς επιπτώσεις εξαιτίας της μείωσης των επενδύσεων από επιχειρήσεις, αλλά μέχρι στιγμής υπάρχουν λίγα σημάδια για εκδήλωση δευτερογενών επιπτώσεων σε απασχόληση, καταναλωτική εμπιστοσύνη και κατανάλωση νοικοκυριών. Ωστόσο η ανάκαμψη είναι εύθραυστη και εξαρτάται από τη βελτίωση της επιχειρηματικής εμπιστοσύνης και από την ενίσχυση των επενδύσεων
Μέσα σε όλη αυτήν την οικονομική κάμψη η Ελλάδα συνεχίζει την αναπτυξιακή της πορεία. Ο ΟΟΣΑ τονίζει ότι η οικονομική ανάπτυξη συνεχίζεται με μοχλό τις εξαγωγές, οι οποίες ενισχύονται από τις τουριστικές εισπράξεις, ενώ η αύξηση της ανταγωνιστικότητας όσον αφορά τις τιμές στηρίζει τις εξαγωγές αγαθών, παρά την υποτονική ζήτηση στο εξωτερικό. Οι εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών εκτιμάται ότι θα αυξηθούν 3,9% φέτος και 3,6% το 2020. Σημειώνει, επίσης, ο ΟΟΣΑ ότι η αύξηση της επιχειρηματικής εμπιστοσύνης, η βελτίωση των χρηματοδοτικών συνθηκών και τα χαμηλά επιτόκια χορηγήσεων – ρεκόρ στηρίζουν τις επιχειρηματικές επενδύσεις, οι οποίες εκτιμάται ότι θα αυξηθούν κατά 7,3% φέτος και 10,3% το 2020.Στην Ευρωζώνη, η ανάπτυξη προβλέπεται στο 1,2% για το 2019 και 1,1% για το 2020, υψηλότερα κατά 0,1 της ποσοστιαίας μονάδας και για τα δύο χρόνια σε σχέση με την πρόβλεψη του Σεπτεμβρίου, ενώ για το 2021 προβλέπεται ρυθμός ανάπτυξης 1,2%.
Η Ελλάδα ενδεχομένως να μην επηρεαστεί σε μεγάλο βαθμό σε μία παγκόσμια οικονομική κάμψη αλλά αυτό δεν θα οφείλεται στην εξυγίανση των οικονομικών της διεργασιών ή στην επίλυση των χρόνιων διαρθρωτικών δομικών προβλημάτων της. Η συγκυρία ωστόσο θα της δώσει ένα πλεονέκτημα και θα κερδηθεί λίγος χρόνος προκειμένου να λύσει τα εσωτερικά της δομικά προβλήματα για να μπορέσει να καταστεί μία ανταγωνιστική οικονομία.
