Του Θωμά Στραβέλη, συγγραφέα – πανεπιστημιακού
Ζούμε σ’ έναν κόσμο, που θέλει συνεχώς να τον εξαπατάς. Μάλιστα θυμώνει πάρα πολύ, όταν δεν το κάνεις. Ο σημερινός κόσμος είναι ένα απέραντο φρενοκομείο. Έτσι, σωστά φρουρείται από οπλισμένους ηλίθιους. Στα φρενοκομεία, υπάρχουν, όπως είναι αυτονόητο, τρόφιμοι και γιατροί. Αν συναναστραφεί κανείς και τους μεν και τους δε, θα πρέπει να ομολογήσει πως η μόνη μεταξύ τους διαφορά είναι ότι οι τρόφιμοι δεν έχουν πτυχίο! Αυτό που ξεχωρίζει τον ψυχίατρο από τον ασθενή είναι ότι τα κλειδιά τα έχει μόνο ο ένας. Όσο για τον ψυχίατρο, είναι, θα λέγαμε, ο τελευταίος συνομιλητής μας, προτού αρχίσουμε να μιλάμε με τον εαυτό μας. Είναι αυτός, που εισπράττει το ενοίκιο όσων ζουν σ’ ένα παλάτι στην άμμο. Στην εποχή μας, οι άνθρωποι κάνουν ψυχανάλυση, μία μέθοδο θεραπείας, όπουοι ψυχίατροι εξηγούν στον ασθενή τι του συμβαίνει: Εξαιρετική μέθοδος, με την προϋπόθεση ότι ξέρουμε τι του συμβαίνει, ειδικά αν η εξήγηση είναι πως δεν του συμβαίνει τίποα.
Ο σημερινός κόσμος είναι μία απέραντη φυλακή, γι αυτό είναικαλύτερα να έχουμε ένα μοναχικό κελί. Εκεί, θα βρούμε την απόδειξη της γνώσης των πραγμάτων. Εκεί, ο φόβος θά’ ναι για την ψυχή εξίσου υγιεινός, όσο και η λουτροθεραπεία για το σώμα. Μέσα σ’ ένα τέτοιο ίδρυμα, εξαγοράζεται εύκολα η σιωπή τής συνείδησης, η εσωτερική εκείνη φωνή, που, βέβαια, δεν μας εμποδίζει να κάνουμε κάτι, αλλά που, σίγουρα, θα μειώσει σημαντικά την απόλαυση της ζωής. Συνείδηση! Η φωνή που μας προειδοποιεί πως ίσως κάποιος μας βλέπει. Αλλά η συνείδηση είναι, κυρίως, το ρολόι εκείνο, που πάει πάντα σωστά. Μόνο που εμείς πάμε, πολλές φορές, λάθος. Πάντως, είναι πολύ βολικό ν’ ακολουθεί κανείς τη συνείδηση, παρά τη λογική. Γιατί, για κάθε αποτυχία, έχουμε μία δικαιολογία, αλλά και την αίσθηση εκείνη, που μας ελαφρώνει την ψυχή. Γι αυτό, άλλωστε, υπάρχουν πάντα πολλοί ευσυνείδητοι απέναντι σε αξιοσημείωτα λίγους λογικούς.
Η λογική, μερικές φορές, δεν είναι παρά το θάρρος τής δειλίας. Ο δειλός, από την άλλη, είναι το άτομο εκείνο, που, στις επικίνδυνες καταστάσεις τής ζωής, «σκέφτεται» με τα πόδια. Το φύλλο συκής που έχει είναι το φύλλο τής δειλίας. Ο ήρωας πάλι είναι εκείνος, που νιώθει γενναίος, πέντε λεπτά περισσότερο από τον συνηθισμένο άνθρωπο. Και ίσως γνωρίζει ότι τα νεκροταφεία των ηρώων είναι κι αυτά τόποι θανάτου. Το θάρρος, λοιπόν δεν είναι παρά ο φόβος, που δεν τον κρύβουμε.
Ζούμε, τέλος, σ’ έναν κόσμο «ειρήνης», όπου οι σφαίρες πέφτουν κάπου αλλού. Ειρήνη! Μία περίοδος εξαπάτησης, ανάμεσα σε δύο πολεμικές περιόδους. Ειρηνιστής! Ο άνθρωπος που πολεμάει τους πάντες, εκτός από τους εχθρούς του. Εχθρός! Αυτός που πέφτει, αλλά εμείς δεν πρέπει να χαιρόμαστε, μα ούτε και να τον σηκώνουμε… Η Ελλάδα έχει πολλούς εχθρούς. Η έχθρα είναι το τίμημα, που πληρώνει κάποιος, επειδή είναι σπουδαίος. Μετά, έρχεται ο φθόνος: Η πιο ειλικρινής μορφή αναγνώρισής του.
Ο Αλέξανδρος συνάντησε στις Ινδίες έναν σοφόασκητή. Ο βασιλιάς ήθελε να μάθει απ’ αυτόν ποιο είναι για τον άνθρωπο το ασφαλέστερο μέσο για ν’ αγαπηθεί. Ο σοφός τού απάντησε: «Να μην τον φοβούνται κι όταν ακόμη έχει γίνει ο ισχυρότερος απ’ όλους». Δεν φτάνει, λοιπόν, η δύναμη της εξουσίας για να κυβερνηθεί ένας λαός και να κρατήσει θαλερό πνεύμα, καθαρό αίμα και ακατανίκητη ψυχή. Οι πολιτικοί, για να έρθουμε στα δικά μας, χρειάζονται την αποδοχή και την αγάπη όλου τού λαού – αποδοχή και αγάπη που δεν είχαν ποτέ την τύχη να έχουν! Αλλά η αληθινή αγάπη, σ’ έναν κόσμο κυνισμού, είναι ανύπαρκτη. Ανύπαρκτη είναι και σ’ έναν κόσμο διαφθοράς και υποδούλωσης. Ακόμα και οι φιλόσοφοι και οι θρησκείες, που διδάσκουν ότι οι άνθρωποι είναι αδέρφια, όπως οι Κυνικοί, οι Στωικοί και, αργότερα, οι Χριστιανοί, δεν έλυσαν ποτέ το πρόβλημα. Όταν ο Κυνικός Διογένης αιχμαλωτίστηκε από πειρατές και μεταφέρθηκε σε δουλαγορά τής Κρήτης, εκεί, δείχνοντας έναν υποψήφιο αγοραστή, είπε: «Πούλησέ με σ’ αυτόν. Έχει ανάγκη από αφεντικό!».
