ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ

Η ανθρωπότητα υποτίμησε τον Αρχηγό, περιφρόνησε και τον Συγγραφέα

η-ανθρωπότητα-υποτίμησε-τον-αρχηγό-πε-348782

Του Γιάννη Ν. Καλαντζή

Τις προάλλες, πολίτες όλων των ηλικιών γέμισαν τις πλατείες του κόσμου, διαμαρτυρόμενοι για την κλιματική αλλαγή. Τις προάλλες, εκατοντάδες άτομα συγκεντρώθηκαν στους ορεινούς όγκους της ανατολικής Ελβετίας, σε ύψος 2.600 μ., για να θρηνήσουν την απώλεια ενός ελβετικού παγετώνα, θύμα της κλιματικής αλλαγής. Ο παγετώνας αυτός το 1987 κάλυπτε επιφάνεια 320.000 τ.μ., σήμερα καλύπτει έκταση μόνο 26.000 τ.μ. Τις προάλλες…

Παρόμοιες διαμαρτυρίες και άλλες πολλές, που συνεχίζονται και σήμερα, έναν σκοπό έχουν: Να σώσουν το περιβάλλον, να σώσουν τη Γη. Είναι ανάγκη να κινητοποιηθούν οι παγκόσμιοι θεσμοί, να δραστηριοποιηθούν οι ηγέτες των κρατών, αλλά και όλοι οι άνθρωποι, οι οποίοι, αφού συνειδητοποιήσουμε, με περισσότερη και σωστή ενημέρωση, το μεγάλο και σύνθετο πρόβλημα που εμείς δημιουργήσαμε, να ευαισθητοποιηθούμε και να προσπαθήσουμε να σώσουμε τον πλανήτη. Αν οι απλοί άνθρωποι τροποποιήσουμε την καθημερινότητά μας και οι ιθύνοντες προβούν σε γενναίες μειώσεις του διοξειδίου του άνθρακα, που είναι υπεύθυνο για το φαινόμενο του θερμοκηπίου, αποτέλεσμα της κατανάλωσης καυσίμων υλών, της καταστροφής των δασών, της υλοτομίας και των πυρκαγιών, έτσι θα αλλάξει το κλίμα προς το καλύτερο, έτσι θα γιατρευθούν τα ανεπούλωτα τραύματα που προκαλέσαμε στο σώμα της Γης.

Προκειμένου ο άνθρωπος να μη χάσει τη βολή του, τις ανέσεις του, να αυξήσει τα κέρδη του, συνεχίζει τις βίαιες επεμβάσεις στο περιβάλλον, όπως είναι τα ορυχεία, τα λατομεία, οι παντός τύπου γεωτρήσεις, η εξαφάνιση των ζώων, ο αφανισμός των δασών. Και ενώ η ανικανότητά του δεν περιορίζεται μόνο στο άλυτο πρόβλημα των χωματερών και της μόλυνσης της ατμόσφαιρας, ο άμοιρος νομίζει ότι είναι ικανός να τα βάλει με τη Φύση, τη δύναμή της, όμως, δεν τη φαντάζεται.

Μάνα και Κόρη, Γη και Φύση, δεν αντέχουν άλλο τον πόνο από τις πληγές, που προκαλεί η ανθρώπινη αυθαιρεσία, ο εγωισμός και η αλαζονεία του. Η αντίδραση των δυο είναι, πλέον, ορατή, μια προειδοποίηση κανονική όχι εκδικητική, την οποία υπενθυμίζουν καθημερινά στους μικράνθρωπους με πλημμύρες, τυφώνες, καταιγίδες, σεισμούς, άνοδο της θερμοκρασίας, ανθρώπινα θύματα. Αν δεν ληφθούν ριζικά αποτρεπτικά μέτρα, η διάσωση της Γης θα καταστεί αδύνατη. «Δεν θα αποφύγει ο κόσμος, αν αμαυρωθεί ο ήλιος, την καταχνιά τη θολή, σαν απλωθεί στη Γη παντού», (παράφραση φράσης στην Οδύσσεια του Ομήρου).

Επειδή κάποιοι δεν έχουν αισθανθεί ακόμα τον επερχόμενο μέγιστο κίνδυνο, είναι απαραίτητη η υπενθύμιση των λόγων και των συγγραφικών έργων δυο σημαντικών ανθρώπων, που έζησαν κάποτε στις ΗΠΑ, την ίδια χρονική περίοδο (τι ευνοϊκή σύμπτωση!), οι οποίοι εγκαίρως αντελήφθησαν τη σπουδαιότητα της ζωής στη φύση, την ανάγκη της διατήρησης της Γης στην ίδια κατάσταση που την παραλάβαμε από τους προγόνους μας.

Στις 11 Μαρτίου 1854, στο Σιάτλ της βορειοδυτικής πολιτείας των ΗΠΑ Ουάσινγκτον, πραγματοποιήθηκε Συνδιάσκεψη Ινδιάνων και Λευκών, για να διευθετηθεί ο τρόπος συγκατοίκησής τους. Μικρό απόσπασμα, που παραθέτουμε εδώ από την ομιλία του Seathl, του Μεγ. Αρχηγού των Ινδιάνων, έχει ιδιαίτερη σημασία: «…Ολα όσα βρίσκονται επάνω στη γη είναι αδέλφια μας. Τα μυρωδάτα άνθη, το ελάφι, το άλογο, ο μεγαλοπρεπής αετός είναι αδέλφια μας. Το ποτάμια είναι αδέλφια μας, γιατί σβήνουν τη δίψα μας, κουβαλούν τα κανό, και τρέφουν τα παιδιά μας… Να μην επιτρέψουμε την απληστία του ανθρώπου να καταστρέψει τη Γη και να αφήσει πίσω του μόνο έρημο. Τι ζωή θα είναι αυτή αν ο άνθρωπος δεν μπορεί να ακούσει τη μοναχική ζωή του ερωδιού ή τη νυχτερινή συνομιλία των βατράχων;… Αν σας πουλήσουμε τη Γη, θα πρέπει να τη διατηρείται αμόλυντη και ιερή. Θα πρέπει να διδάξετε στα παιδιά σας ότι η Γη είναι η Μητέρα μας και θα πρέπει να τη σέβονται».

Η αγωνία να διατηρηθεί η Γη στην αρχική, άριστη φυσική της κατάσταση, να μην επιχειρήσει ο άνθρωπος να αλλάξει το πρόσωπό της, είναι διάχυτη στο λόγο που εκφώνησε πριν από 165 χρόνια ο Ινδιάνος αρχηγός, ένας τελείως αδαής και αμόρφωτος άνδρας, στους μορφωμένους Λευκούς, πολιτικούς και στρατιωτικούς!

Τα ίδια χρόνια, ο Ραλφ Εμερσον (1803-1882), Αμερικανός δοκιμιογράφος και ποιητής, όταν ρωτήθηκε να περιγράψει το χαρακτήρα του στενού του φίλου, συνεργάτη και μαθητή του Θορώ, απάντησε ως εξής: «Ο Χένρι δεν άσκησε ποτέ κανένα επάγγελμα. Ζούσε μόνος του και δεν παντρεύτηκε ποτέ. Δεν ψήφισε ποτέ, δεν πήγε στην εκκλησία ποτέ, δεν πλήρωσε φόρους ποτέ. Δεν έφαγε ποτέ κρέας. Δεν ήπιε ποτέ κρασί και αρνιόταν τη χρήση καπνού. Παρόλο που ζούσε στη φύση, δεν χρησιμοποίησε όπλο ή παγίδες ζώων. Δεν είχε το ταλέντο να γίνει πλούσιος, αλλά ήξερε πώς να είναι φτωχός. Χωρίς να επιτρέπει ούτε ένα σημάδι κακομοιριάς ή έλλειψης καλαισθησίας… επέλεξε να γίνει ο εργένης της σκέψης και της φύσης».

Ο Χένρι Θορό γεννήθηκε το 1817 στο Κόνκορντ της Μασαχουσέτης, όπου και πέθανε το 1862. Απόφοιτος του πανεπιστημίου του Χάρβαρντ, την πρώτη του επαφή με τη φύση την πραγματοποίησε με τον αδελφό του Τζον το 1839, με τον οποίο διαπέρασε τους ποταμούς Κόνκορντ και Μέριμακ με σχεδία. Το ταξίδι αυτό επηρέασε την ιδιοσυγκρασία του και τον έπεισε να γίνει ποιητής, ίστορας της φύσης. Ισως σε αυτό να συνετέλεσε και το μοναδικό ειδύλλιο, που έζησε ένα χρόνο αργότερα, το 1840, πηγή έμπνευσης για τη δημιουργία ποιημάτων με υπερβολικά συναισθήματα.

Από τις 4 Ιουλίου 1845, ημέρα και της δικής του Ανεξαρτησίας, ο Θορό έζησε για δυο χρόνια στο Γουόλντεν Ποντ, σε μια καλύβα, όπου τελείωσε το σχέδιο του έργου «Μια εβδομάδα στα ποτάμια Κόνκορντ και Μέριμακ» και μετά το «Γουόντεν, η ζωή στα δάση». Γοητευμένος από τη φύση, οι παρατηρήσεις του στο βιβλίο του «Τα δάση του Μέιν» έχουν και σήμερα την αξία τους, θεωρούνται πολύ σημαντικές: «Εδώ βασιλεύει η απλότητα και η αγνότητα μιας εποχής πρωτόγονης, μια υγεία και μια ελπίδα πολύ μακρινή και ξένη στις πόλεις και στα χωριά… Αν ήθελα να βρω ανθρώπους στενόμυαλους, απληροφόρητους και με νοοτροπία επαρχιώτικη… θα έψαχνα στα χωριά γύρω από τη Βοστώνη… και όχι στα άγρια δάση του Μέιν». Στο «Μια εβδομάδα στους ποταμούς Κόνκορντ και Μέριμακ» σημειώνει: «Τα ποτάμια αποτελούν τις φυσικές λεωφόρους όλων των εθνών. Οχι μόνο σβήνουν τη δίψα του ταξιδιώτη, όχι μόνο τον μεταφέρουν κουβαλώντας τον στην αγκαλιά τους, αλλά τον οδηγούν και στις πιο ενδιαφέρουσες τοποθεσίες… όπου το βασίλειο των ζώων και των φυτών έχει αγγίξει την ύψιστη τελειότητα… Κάποτε αποφάσισα κι εγώ να αφεθώ στην αγκαλιά του ποταμού και να πάω όπου με πάει»!…

Ο λόγος και τα κείμενα των Seathl και Henry David Thoreau, των πρώτων οικολόγων επί Γης, θα πρέπει να διδάσκονται στα σχολεία, από την επόμενη, έστω, χρονιά. Είναι ανάγκη ο άνθρωπος να κάνει τη ζωή του πιο απλή, να σώσει τη Γη…

Εγγραφείτε στο Newsletter του Ταχυδρόμου