Της Πηνελόπης Ι. Παπαθανασίου,
LLM Διεθνές και Ευρωπαϊκό Οικονομικό Δίκαιο, Δικηγόρου,
Υπεύθυνης της ΧΕΝ Βόλου
Οι αλλαγές που ο νόμος 4619/2019 φέρνει από 01.07.2019 στον κλάδο των εγκλημάτων κατά της Ασφάλειας των Συγκοινωνιών, μαρτυρούν πως ο νομοθέτης ήρθε να δώσει απάντηση στο ερώτημα του «Πώς είναι δυνατόν κάποιος που εκδηλώνει μια ακραία οδηγική συμπεριφορά και επιφέρει βαριές σωματικές βλάβες ή θάνατο σε κάποιον άτυχο συμπολίτη μας, να μην οδηγείται στην φυλακή;».
Από την 1η Ιουλίου 2019 τα άρθρα 290 επ. του Ποινικού Κώδικα θα έχουν την εξής μορφή: Άρθρο 290Α: Επικίνδυνη οδήγηση
- Όποιος κατά τη συγκοινωνία στους δρόμους ή στις πλατείες:
α) οδηγεί όχημα μολονότι δεν είναι σε θέση να το πράξει με ασφάλεια ΕΞΑΙΤΙΑΣ της κατανάλωσης οινοπνεύματος ή χρήσης ναρκωτικών ουσιών ή λόγω σωματικής ή πνευματικής εξάντλησης, ή
β) οδηγεί όχημα σε εθνικές ή περιφερειακές οδούς αντίστροφα στο ρεύμα της εκάστοτε κατεύθυνσης ή σε πεζοδρόμους, πεζοδρόμια ή πλατείες, ή οδηγεί όχημα που είναι τεχνικά ανασφαλές ή με ανασφαλή τρόπο φορτωμένο ή προβαίνει κατά την οδήγηση σε επικίνδυνους ελιγμούς ή μετέχει σε αυτοσχέδιους αγώνες, τιμωρείται, αν δεν προβλέπονται βαρύτερες κυρώσεις σε άλλες διατάξεις:
αα) με φυλάκιση έως τρία έτη ή χρηματική ποινή αν από την πράξη προέκυψε κοινός κίνδυνος σε ξένα πράγματα,
ββ) με φυλάκιση τουλάχιστον ενός έτους αν από την πράξη προέκυψε κίνδυνος για άνθρωπο,
γγ) με κάθειρξη έως δέκα έτη (σχολιάζουμε: 5 έως 10 έτη) αν στην περίπτωση των στοιχείων α΄ ή β΄(σχολιάζουμε: εκτιμούμε αναφέρεται στα αα’ και ββ’ όπου ο κίνδυνος που προέκυψε τελικώς και πραγματώθηκε) η πράξη είχε ως αποτέλεσμα τη βαριά σωματική βλάβη ή προκάλεσε βλάβη σε κοινωφελείς εγκαταστάσεις,
δδ) με κάθειρξη τουλάχιστον δέκα ετών (σχολιάζουμε: 10 έως 15 έτη) αν στην περίπτωση του στοιχείου β΄ (σχολιάζουμε: εκτιμούμε αναφέρεται στο ββ’) η πράξη είχε ως αποτέλεσμα το θάνατο άλλου. Αν προκλήθηκε ο θάνατος μεγάλου αριθμού ανθρώπων, το δικαστήριο μπορεί να επιβάλει ισόβια κάθειρξη.
Όποιος στις περιπτώσεις της προηγούμενης παραγράφου οδηγεί επικίνδυνα από αμέλεια και από την πράξη του αυτή προέκυψε κοινός κίνδυνος για ξένα πράγματα ή για άνθρωπο, τιμωρείται με φυλάκιση έως δύο έτη ή χρηματική ποινή. Θα ρωτήσει κάποιος, τι σημαίνουν όλα αυτά. Για πρώτη φορά θεσπίζεται το άρθρο 290 Α΄ το οποίο έχει τίτλο και μας μιλάει καθαρά για την «Επικίνδυνη Οδήγηση» στην οποία δίνει πλέον μία διακριτή υπόσταση.
Παλιότερα, ιδιαίτερα ακραίες συμπεριφορές στο τιμόνι (πχ: διαδοχικές παραβιάσεις του ερυθρού σηματοδότη ή «κόντρες») υπάγονταν μόνον στο άρθρο 290 του Π.Κ. που μιλούσε γενικά και αόριστα για την «Διατάραξη της Ασφάλειας των Συγκοινωνιών».
Επομένως για πρώτη φορά μας περιγράφει ο Νομοθέτης περιοριστικά κάποιες συμπεριφορές που τις θεωρεί Επικίνδυνες και που αν αυτές οι συμπεριφορές επιφέρουν βαριές σωματικές βλάβες (αρρώστια ή αναπηρίες ή τετραπληγίες ή ακρωτηριασμούς ή διανοητικές παθήσεις κλπ εξίσου σημαντικά που εμποδίζουν το θύμα να χρησιμοποιεί το σώμα ή –και- την διάνοια του) ή θάνατο, μπορούν υπό προϋποθέσεις να οδηγήσουν τον Υπαίτιο Οδηγό στην φυλακή.
Στο σημείο αυτό να διευκρινίσουμε το εξής. Δεν σημαίνει απαραίτητα ότι όποιος εντοπίζεται να έχει τραυματίσει βαριά ή σκοτώσει άνθρωπο ενώ οδηγεί, έχοντας για παράδειγμα καταναλώσει αλκοόλ ή όντας εξαντλημένος , θα διώκεται για Κακούργημα και θα οδηγείται στην Φυλακή. Θα πρέπει όλες αυτές οι συμπεριφορές που περιγράφει το άρθρο να ήταν η ΑΙΤΙΑ του να έχουμε μια επικίνδυνη οδήγηση και όλο αυτό το «μίγμα» να οδήγησε στο να επέλθει σαν αποτέλεσμα η βαριά σωματική βλάβη ή ο θάνατος κάποιου.
Αν για παράδειγμα κάποιος έχει καταναλώσει αλκοόλ και ενώ οδηγεί του «πεταχτεί» κάποιος στον δρόμο, είναι αδύνατον να αντιδράσει και δυστυχώς τον σκοτώσει, θα τιμωρηθεί για ανθρωποκτονία από αμέλεια και (κατά κανόνα πλέον και με τις αλλαγές του νόμου και στο συγκεκριμένο κομμάτι) δεν θα οδηγηθεί στην φυλακή ή θα παρέχει κοινωφελή εργασία. ΟΜΩΣ, αν κάποιος καταναλώσει αλκοόλ και εξ αυτού κοιμηθεί ενώ οδηγεί και σκοτώσει έναν άνθρωπο διότι έχασε τον έλεγχο του οχήματός του, τότε στην περίπτωση αυτή που το Αλκοόλ ή (και) η Εξάντληση, συνετέλεσε δραστικά στο να κοιμηθεί και συνακόλουθα στο συγκεκριμένο θανατηφόρο αποτέλεσμα ή την βαριά σωματική βλάβη, «τα πράγματα σοβαρεύουν», με την έννοια ότι θα διωχθεί για το κακούργημα που προβλέπει το άρθρο 290 Α και υπάρχει ο κίνδυνος να οδηγηθεί στην Φυλακή, υπό προϋποθέσεις πάντοτε.
Το ίδιο ισχύει αν κάνει επικίνδυνους ελιγμούς (σούζες για παράδειγμα) ή αν κάνει «κόντρες», ή αν οδηγεί ένα όχημα κοινώς «πειραγμένο» ή ανέλεγκτο και άρα ακατάλληλο, αν οδηγεί στο αντίθετο ρεύμα στην εθνική οδό ή σε πλατείες ή σε πεζοδρόμια ή πεζόδρομους, ή δεν έχει φορτώσει με τον ενδεδειγμένο και πλέον ασφαλή τρόπο το φορτίο του οχήματος του (εδώ κοιτάμε ένα παραπάνω τα Φορτηγά και τις Νταλίκες).
Και όταν λέμε υπό προϋποθέσεις αυτές είναι (επιγραμματικά) ο Κρίνων κάθε φορά Φυσικός Δικαστής, που αξιολογεί τόσο την πράξη (τα χαρακτηριστικά της) όσο και τον δράστη (τον χαρακτήρα και το ποιόν του) και Κρίνει, θεωρήσει ότι δεν θα πρέπει να χορηγήσει στον κατηγορούμενο ένα «ελαφρυντικό», ώστε να παραμείνει τελικώς η ποινή που θα του απονείμει σε υψηλά επίπεδα, σε επίπεδα κάθειρξης, που οδηγούν στην Φυλακή. Και εάν μιλάμε για καταδίκη στον Πρώτο Βαθμό, εάν Κρίνει ο Φυσικός Δικαστής ότι στον δράστη αυτόν (με γνώμονα τον χαρακτήρα και την πράξη του και εάν είναι επικίνδυνος αυτός να διαφύγει ή να διαπράξει άλλα εγκλήματα) δεν πρέπει να αναστείλει την ποινή του έως ότου να εκδικαστεί το Εφετείο του (ο Δεύτερος Βαθμός).
