Του Δημήτρη Χρυσόπουλου, Φιλόλογου – Ιστορικού
Αλλη μια σχολική χρονιά βρίσκεται προ των πυλών και χιλιάδες σχολεία σε όλη την Ελλάδα, ανεξαρτήτως βαθμίδας, ετοιμάζονται να υποδεχτούν τους μαθητές οι οποίοι μετά από σχεδόν τρεις μήνες διακοπών θα καθίσουν ξανά στα θρανία. Όπως σχεδόν κάθε χρόνο, έτσι και φέτος, βλέπουμε αναπληρωτές καθηγητές να αλλάζουν τόπο διαμονής, νέα προγράμματα σπουδών, κενά σε σχολεία τα οποία ελπίζουμε να καλυφθούν άμεσα και φυσικά συζητήσεις επί συζητήσεων σχετικά με τις αλλαγές στο Λύκειο και το νέο Πανεπιστήμιο που προσπαθεί να διαμορφώσει η ηγεσία του υπουργείου Παιδείας…
Μήπως όμως ξεκινάμε πάλι λίγο ανάποδα; Μήπως ξεκινάμε πάλι προσπαθώντας να λύσουμε τα προβλήματα που βρίσκονται στην κορυφή της σχολικής πυραμίδας αντί να εστιάσουμε όλο και περισσότερο στο γεγονός πως τα στραβά της ελληνικής εκπαίδευσης ξεκινούν από το Δημοτικό και δεν εμφανίζονται ξαφνικά στο Γυμνάσιο, στο Λύκειο και μετέπειτα στο Πανεπιστήμιο;
Ολοι παραδέχονται ότι το ελληνικό σχολείο δεν είναι ελκυστικό και ότι οι περισσότεροι μαθητές αντιμετωπίζουν την εκπαιδευτική διαδικασία ως… αγγαρεία. Τα προβλήματα ξεκινούν από το Δημοτικό, συνεχίζονται στο Γυμνάσιο και οξύνονται στο Λύκειο, το οποίο έχει μετατραπεί σε «προθάλαμο» των ΑΕΙ, καθώς οι μαθητές δίνουν βάρος στα μαθήματα που εξετάζονται στις Εξετάσεις εισαγωγής στην τριτοβάθμια εκπαίδευση.
Πώς όμως φτάνουμε να απαιτούμε για παράδειγμα στο Γυμνάσιο να διδάσκουμε σε μαθητές που τους θεωρούμε έτοιμους να δεχτούν επιπλέον και δυσκολότερες γνώσεις από αυτές του Δημοτικού, όταν ήδη υστερούν σ’ αυτές που άφησαν πίσω τους και υποτίθεται ότι τις έχουν κάνει κτήμα τους; Και ακόμα χειρότερα, φτάνουμε στη φοίτηση των μαθητών στο Λύκειο όπου σχολείο και φροντιστήρια προσπαθούν να σώσουν τα ασυμμάζευτα με έπαθλο ένα εισιτήριο στα Πανεπιστήμια της χώρας ή στη χειρότερη περίπτωση ένα απολυτήριο που θα μας δώσει τη δυνατότητα για μια πρόσκαιρη απασχόληση και μετά άντε πάλι από την αρχή στο δρόμο της ανεργίας!
Ολα τα παραπάνω, φυσικά, σε καμία περίπτωση δεν αποτελούν μομφή για τους συναδέλφους που δουλεύουν στα δημόσια σχολεία, οι οποίοι θεωρώ ότι στην πλειονότητά τους είναι άνθρωποι με γνώσεις και συνείδηση για το λειτούργημά τους και προσπαθούν να δώσουν όσα περισσότερα μπορούν, πολλές φορές ξεπερνώντας τεράστιες δυσκολίες. Βέβαια υπάρχουν και οι εξαιρέσεις, αυτό όμως συμβαίνει σε όλες τις πτυχές της ζωής μας…
Το πρόβλημα της ελληνικής εκπαίδευσης, λοιπόν, θεωρώ ότι ξεκινάει από το Δημοτικό σχολείο, όταν και τα παιδιά από μικρή ηλικία βομβαρδίζονται με πάρα πολλές πληροφορίες τις οποίες τις περισσότερες φορές είναι εξωπραγματικό να δεχτούν. Από πού να ξεκινήσει κανείς και που να τελειώσει; Τα σχολικά εγχειρίδια στην πλειοψηφία τους δεν είναι ικανά να ανταποκριθούν στις πραγματικές ανάγκες των μαθητών… Ακόμη αποτελεί κοινό τόπο η άποψη ότι τα σχολεία πάσχουν σε υποδομές, με αποτέλεσμα να μην μπορούν να εκπληρώσουν τον παιδαγωγικό τους ρόλο.
Συνεχίζοντας το συλλογισμό μου αναρωτιέμαι αν είναι δυνατόν σε μία τάξη με 20 και 25 παιδιά να μπορέσουν όλα να μάθουν, να συμμετέχουν, να γράψουν και να διαβάσουν σωστά; Και μαθηματικά αν το δούμε ο χρόνος δεν επαρκεί σε καμία περίπτωση… Για να γίνει σωστή δουλειά είναι απαραίτητο σε όλες τις τάξεις να υπάρχει αριθμός μαθητών όπου θα μπορεί ο εκπαιδευτικός να δουλέψει και να εξηγήσει σε όλα τα παιδιά, δίχως διακρίσεις, τα όσα διδάσκει…
Κι αν όλα αυτά μοιάζουν χιλιοειπωμένα και όνειρα θερινής νυκτός λόγω και της γενικότερης κατάστασης που επικρατεί στη χώρα, μια καλή αρχή θα ήταν να αλλάξει το πρόγραμμα σπουδών, να εξοπλιστούν τα σχολεία με νέες τεχνολογίες, να γίνει το μάθημα πιο ευχάριστο ώστε η γνώση να έρχεται με αγάπη και προθυμία και όχι καταναγκαστικά…
Το εκπαιδευτικό σύστημα πρέπει να προσαρμοστεί στη σημερινή εποχή. Τα βασικά στοιχεία που πρέπει να αποκομίζει ο μαθητής μέσα από το σχολείο είναι η ικανότητα για κριτική σκέψη, η συγκέντρωση πληροφοριών από πολλαπλές πηγές, η αξιολόγηση των πηγών, η σύνθεση. Η εκπαιδευτική διαδικασία να εστιάζει στον τρόπο μάθησης για ένα κόσμο που συνέχεια αλλάζει και όχι σε αποστήθιση πληροφοριών. Να μην εστιάζουμε σε επουσιώδη πράγματα και χάνονται οι καλές προθέσεις σε πολυπλοκότητα.
Επιπρόσθετα το σχολείο οφείλει να δεχτεί ότι πρέπει να βρει νέους τρόπους αντιμετώπισης των σημερινών παιδιών που μερικές φορές είναι τελείως διαφορετικοί από τους παραδοσιακούς τρόπους διδασκαλίας και εκπαίδευσης. Ίσως αυτός να είναι ένας από τους πιο σημαντικούς λόγους της αύξησης των προβλημάτων σε σχέση με το σχολείο. H δυσκαμψία του εκπαιδευτικού μας συστήματος.
Παράλληλα θα ήταν παράλειψη να μην τονιστεί και το γεγονός ότι το σχολείο μαζί με την οικογένεια βρίσκονται σε μια δυναμική αλληλεπίδραση και συμβάλει και αυτό, μαζί με τις αξίες και τους σκοπούς του στη δημιουργία μιας υγιούς προσωπικότητας. Οι πάμπολλες μεταβολές στην οικογένεια και στην εξέλιξη των παιδιών τα τελευταία χρόνια, κάνουν ακόμα πιο σημαντική την εκτίμηση των επιδράσεων του σχολείου και γενικά της εκπαίδευσης στην εξέλιξη του παιδιού.
Συμπερασματικά οι σημερινοί μαθητές έχουν χάσει το κέφι τους, τη διάθεσή τους για μάθηση, και βρίσκονται εγκλωβισμένοι σε ένα εκπαιδευτικό σύστημα που μόνο άγχος, κούραση και αδιαφορία τους προκαλεί. Μαγικό ραβδί να λύσει τα πάντα μέσα σε ελάχιστο χρόνο σίγουρα δεν υπάρχει, σε κάθε τι όμως που χτίζουμε θέλοντας αυτό να αντέξει στο χρόνο το πρώτο πράγμα που πρέπει να κοιτάμε είναι τα θεμέλια… Πάνω σ’ αυτά μπορούμε να οικοδομήσουμε τη μετέπειτα πορεία μόνο αν είναι γερά και σταθερά, αλλιώς θα φοβόμαστε ανά πάσα στιγμή μην γκρεμιστούν… Εύχομαι ολόψυχα η φετινή σχολική χρονιά να αποτελέσει την αφετηρία για ένα λαμπρό μέλλον στο χώρο της εκπαίδευσης, που τόσο πολύ έχουμε ανάγκη!
