Του Θωμά Στραβέλη, συγγραφέα – πανεπιστημιακού
Λογαριασμοί ανεξόφλητοι, φτώχεια, αδικία. – τι χρέη και χρέη και χρέη! Σε ποιον χρωστούμε; ποιος μας χρωστάει; Χάσαμε πια το λογαριασμό. Όμως, το μερτικό μας το μοιραζόμαστε (ή αξίζει να το μοιραστούμε) θαρρώντας πως έτσι το πολλαπλασιάζουμε. Ενώ, άλλες στιγμές, νιώθουμε πως ούτε δίνουμε, ούτε παίρνουμε. Μόνο σιωπούμε. Η σιωπή είναι το ακαταμάχητο επιχείρημα. Υπάρχουν μάλιστα περιπτώσεις που η δυνατότερη διαμαρτυρία γίνεται με τη σιωπή. Ένα από τα μαθήματα της Ιστορίας είναι ότι το τίποτα είναι, συχνά, το καλύτερο, που μπορεί να κάνει κανείς. Και πάντα το καλύτερο, που μπορεί να πει. Η σιωπή είναι η συνέχεια των επιχειρημάτων με άλλα μέσα. Εξάλλου, κανένας δε χρειάζεται καλύτερα τη γλώσσα από εκείνον, που κρατάει το στόμα του κλειστό.
Ομολογουμένως, σηκώνουμε, κάθε μέρα, το Σταυρό τού Μαρτυρίου… Ξέρουμε ότι τα ένδοξα παράσημα των αγίων και των μαρτύρων είναι οι θλίψεις, οι διωγμοί, οι κατατρεγμοί και η σιωπή. Άλλωστε, δεν πρέπει να λησμονούμε ότι εκείνοι, που σήκωσαν ψηλά τα έπαθλα, πρώτα αγάπησαν τη μάχη, το μόχθο και τη θυσία. Ένα άλλο παράδειγμα, απ’ το οποίο αντλούμε φως και δύναμη, είναι εκείνοι οι αφανείς συνάνθρωποί μας. Είναι οι ανάπηροι, που κλαίνε δίχως μάτια, που κάνουν το σταυρό τους δίχως χέρια, κάτι που δύσκολα το φανταζόμαστε. Γιατί, ως τώρα, ξέρουμε πως μόνο τα καθαρά μάτια και τα τίμια χέρια εξασφαλίζουν αγνή και καθαρή καρδιά…
Ο κόσμος είναι χωρισμένος σε καλούς και κακούς. Οι καλοί κοιμούνται καλά, αλλά οι κακοί περνούν καλύτερα τις υπόλοιπες ώρες τους. Η αλήθεια είναι ότι δεν μπορούμε να γνωρίσουμε τα πάθη μας. Το μόνο που ξέρουμε με μία λέξη είναι τα γεγονότα, που πηγάζουν απ’ αυτά. Σε τι, όμως, καταλήγει ο δραματικός αγώνας μας, που αρχίζει κάθε αυγή; Αναμφισβήτητα, σ’ ένα και μόνο πράγμα: στην καταστροφή (ακόμα και στην αυτοκαταστροφή) από τα πάθη μας.
Μία φωτιά καίει στην καρδιά μας, και τίποτα δεν μπορεί να τη σβήσει – κανένα συναίσθημα, καμία περιγραφή των ανθρώπων που αγαπήσαμε. Μία φωτιά που καίει κατάμονη και νικηφόρα, εκτελώντας το θανάσιμο έργο της. Είναι η φωτιά, που τη ζώνει το άγνωστο σκοτάδι. Είναι τα πάθη μας.
Κι ο άνθρωπος παιχνίδι των παθών, που εδρεύουν βαθιά μέσα του και που, με την οικτρή αδυναμία τής θέλησής του, τον καταστρέφουν. Έτσι, ανακαλύπτουμε την εσωτερική τραγικότητα της αλύγιστης ανθρώπινης καρδιάς, την τραγικότητα των παθών της. Η πορεία τής μοίρας μας εξαρτάται από μία μυστική κίνηση της καρδιάς. Είμαστε, τελικά, κυρίαρχοι της δράσης μας; Τι μπορούμε να κάνουμε; Το παν εξαρτάται απ’ αυτό που είμαστε. Όμως, το αγνοούμε. Το αίνιγμα της ύπαρξής μας υπάρχει! Θα μπορέσουμε, κάποτε, να ξαναγίνουμε αγνοί; Θα ξαναδούμε, θα ξαναζήσουμε το Κάλλος – το γνήσιο και τ’ αμόλυντο; Όχι εκείνο της ανθρώπινης σάρκας, των χρωμάτων και των αρωμάτων και όλων των μάταιων ανοησιών, αλλά το θεϊκό Κάλλος!
