Οταν η σκιά του χρόνου αδυνατεί να σβήσει την εικόνα μεγάλων δημιουργών
Πεντακόσια χρόνια πέρασαν από τον θάνατο του Λεονάρντο Ντα Βίντσι (2 Μαΐου 1519) και το όνομά του παραμένει ζωντανό και συνώνυμο της ξεχωριστής περιόδου της Αναγέννησης, που άλλαξε τον πολιτισμικό καικοινωνικό ρου της Ευρώπης.
Οι επέτειοι, εκτός από την ευκαιρία που δίνουν να φρεσκάρουμε μνήμες και θύμησες προσώπων και γεγονότων μιας περασμένης εποχής, ικανοποιούν και την ακόρεστη δίψα, ανήσυχωνανθρώπων, να γνωρίσουν μεγάλους δημιουργούς, που με το έργο τους σφράγισαν την εποχή τους και έρχονται στην επικαιρότητα με την ευκαιρία κάποιας επετείου. Στο χρόνο που διανύουμε ( 2019), επιλέξαμε μια πολύ μακρινή επέτειο (500 χρόνων) και το πρόσωπο του Ντα Βίντσι, ζωγράφο, γλύπτη, εφευρέτη, μηχανικό – αρχιτέκτονα και επιστήμονα, ο οποίος αποτελεί την προσωποποίηση του Αναγεννησιακού ανθρώπου, διαχρονικής εμβέλειας. Το ορόσημο της ζωής του και η πολύπτυχη εργογραφία του, αλλά και τα διάφορα περίεργα προσωπικών στιγμών, άνετα θα μπορούσαν να αποτελέσουν σενάρια παραγωγής ταινιών.
Γεννήθηκε στο Ανκιάνο, κοντά στο Βίντσι στην περιοχή της Φλωρεντίας. Ηταν νόθος γιος του συμβολαιογράφου Σερ Πιέρο και της Κατερίνας ντι Μέο Λίπι, μιας χωριατοπούλας. Στα πέντε του χρόνια έγινε δεκτός στο σπίτι του πατέρα του, ο οποίος είχε παντρευτεί. Το 1466 πήγε με την οικογένειά στη Φλωρεντία και ο πατέρας του τον έστειλε να μαθητεύσει στο εργαστήριο του Βερόκιο. Συμμαθητές του οι γνωστοί εικαστικοί καλλιτέχνες: Λορέντζο Ντι Κρέντι, Μποτιτσέλι και Περουτζίνο. Σύντομα ο Ντα Βίντσι ξεδιπλώνει το ταλέντο του και το 1472 έγινε δεκτός ως ζωγράφος στη συντεχνία των φλωρεντινών καλλιτεχνών του Αγίου Λουκά και δημιουργεί τα πρώτα του έργα.Τον Αύγουστο του 1473δημιουργεί το πρώτο του σχέδιο, που απεικονίζει τοπίο της κοιλάδας του Αρνο. Εργο που δέχτηκε εντυπωσιακές κριτικές, κόσμησε τα σαλόνια πλουσίων συλλεκτών και σήμερα βρίσκεται στην πινακοθήκη Ουφίτσι της Φλωρεντίας. Ολα τα νεανικά έργα του Ντα Βίντσι διαμορφώνουν την αξία του καλλιτέχνη υψηλών προδιαγραφών και επικείμενου μεγάλου δημιουργού. Τα έργα του είναι άρρηκτα προσαρμοσμένα στο πνεύμα της Αναγέννησης, θέλοντας ο καλλιτέχνης να αναδείξει, μέσα απ’ αυτά, τον σημειολογικό συμβολισμό της εποχής.
Από τα νεανικά του έργα διακρίνουμε δύο με θρησκευτικό πνεύμα.Είναι οι δύο Ευαγγελισμοί. Ο ένας φιλοξενείται στην πινακοθήκη Ουφίτσι της Φλωρεντίας και ο άλλος στο Λούβρο του Παρισιού. Ακολουθούν πολλά αξιόλογα έργα, τα περισσότερα γνωστά στον πολύ κόσμο, όπως : Οι 4 μαντόνες, η μαντόνα με το γαρίφαλο, η μαντόνα με το άνθος, η παρθένος με το Θείο Βρέφος, το πορτραίτο της Μόνα Λίζα, ο Σωτήρας του Κόσμου κ.λπ. το πιο γνωστό έργο του είναι το πορτραίτο της Μόνα Λίζας με το προσωνύμιο «Τζοκόντα», που προκάλεσαν τον θαυμασμό των ανθρώπων της τέχνης και εξακολουθούν να ερεθίζουν τους παθιασμένους και πλούσιους συλλέκτες, γι’ αυτό και η διακίνηση των έργων στην αγορά των συλλεκτών φτάνει σε ποσά, που η τιμή τους τρομάζει. Χαρακτηριστικά σημειώνουμε πως το έργο του «Ο Σωτήρας του Κόσμου» είναι μέχρι σήμερα ο πιο ακριβοπληρωμένος πίνακας, με τιμή 450,3 εκατ. δολαρίων. Σε αντιστοιχία με τον πίνακα του Πάμπλο Πικάσο «Οι γυναίκες του Αλγερίου, εκδοχή 0», που αγοράστηκε πρόσφατα από τον σεΐχη του Κατάρ με 179,4 εκατ. δολάρια.
Η «Τζοκόντα» θεωρείται πάντα το αριστούργημα του Ντα Βίντσι, εξακολουθεί να είναι ο πίνακας που έκανε γνωστό τον δημιουργό, σ ’όλον τον κόσμο. Το τελευταίο του έργο είναι ο πίνακας «Ο Αγιος Ιωάννης ο Βαπτιστής» έργο, που από το Μιλάνο σήμερα βρίσκεται στο Λούβρο. Το 1516, μετά τον θάνατο του ομότεχνου του Τζουλιάνο, δέχτηκε πρόταση του Φραγκίσκου Α και εγκαταστάθηκε στον Πύργο του Κλου, μια φανταστική περιοχή, κοντά στην Αμπουάζ. Εκεί έζησε τα τελευταία χρόνια της ζωής του. Πέθανε, όπως προαναφέραμε, το 1519 και τάφηκε στο Μοναστήρι του Αγίου Φλωρεντίου στην Αμπουάζ. Η άλλη διάσταση του Ντα Βίντσι, είναι η επιστημονική του δραστηριότητα, η οποία διασώθηκε και είναι αποτυπωμένη στο πλήθος των σχεδίων και των υπολογισμών που βρίσκονται σήμερα σε κώδικες μεγάλων βιβλιοθηκών. Ασχολήθηκε με όλους τους κλάδους της Επιστήμης: Τα μαθηματικά, τη βοτανική, τη φυσική, τη ναυτική, την ανατομία, την οπτική, τη μηχανική, τη γεωλογία και την αστρονομία. Η φήμη του έχει συνδεθεί κυρίως με την επινόηση μηχανημάτων.
Κάθε περιγραφή μοιάζει φτωχή για να αποτυπώσει τα χαρακτηριστικά του άνδρα με τις υπεράνθρωπες δεξιότητες και το αντίστοιχο έργο, που επιτέλεσε. Παραμένει μία από τις μεγαλύτερες ιδιοφυίες, που γνώρισε ποτέ ο κόσμος. Ο πολύπλευρος και πολυμαθής Λεονάρντο Ντα Βίντσι ακόμα και σήμερα, 500 χρόνια μετά τον θάνατό του, προκαλεί τον παγκόσμιο θαυμασμό και δίνει το έναυσμα για βαθύτερη μελέτη.
Του Τάκη Παντελόπουλου
