Της Ράνιας Γάτου*
Οι μεγάλοι κλάδοι του Χριστιανισμού, η Ορθοδοξία και ο Ρωμαιοκαθολικισμός, διανύουν αυτό το διάστημα τη Μεγάλη Τεσσαρακοστή, η οποία είναι μια περίοδος πνευματικής και σωματικής νηστείας.
Τη νηστεία και μάλιστα την πλήρη ασιτία (όπως εκείνη του Μωυσή και του Χριστού), για εκείνους βεβαίως που τους το επιτρέπει η υγεία τους, προτείνουν επίσης και οι φυσιοπαθητικοί (ή φροντιστές υγείας), όπως ο Ηλίας Πέτρου, ο καθηγητής Κλέμεντς, ο δόκτωρ Λέβις, ο Ανδρέας Μόριτζ, η Αν Γουίγκμορ, ως τον σημαντικότερο θεραπευτικό τρόπο αποτοξίνωσης τόσο του σώματος όσο και του νου. Ανεξάρτητα από την υποβολή τους στη νηστεία, οι πειρασμοί, δηλαδή οι βλαπτικές ή καταστροφικές σκέψεις, βασανίζουν τους ανθρώπους. Όταν, όμως, κάποιος κάνει νηστεία είτε πνευματική είτε σωματική, είναι πιθανό να αντιμετωπίσει σε μεγαλύτερο βαθμό τους αντίστοιχους πειρασμούς (π.χ. τη γαστριμαργία).
Β. ΤΟ ΠΟΡΤΡΕΤΟ ΤΟΥ ΝΤΟΡΙΑΝ ΓΚΡΕΪ ΤΟΥ ΟΣΚΑΡ ΟΥΑΪΛΝΤ (1891)
Ο Λόρδος Χένρι προσελκύει τον ωραιολάτρη Ντόριαν Γκρέι στον ηδονισμό, συμβουλεύοντάς τον να ενδώσει στον πειρασμό. Η συμβουλή του αυτή αντανακλά τις βασικές αρχές του κινήματος του αισθητισμού. Το κίνημα αυτό αναπτύχθηκε στην Ευρώπη στα τέλη του 19ου αιώνα και είχε ως δόγμα του «η τέχνη και η ζωή για την τέχνη, με την έννοια της απόλαυσης των αισθήσεων, και όχι για την κοινωνική, πολιτική ή ηθική αξία της».
Ενώ ο Ντόριαν ανθεί επιφανειακά, ως νέος και αψεγάδιαστος, η εικόνα του στο μαγικό του πορτρέτο πίσω από κλειστές πόρτες γερνάει και ασχημαίνει, καθώς βυθίζεται σε μια ζωή ασωτίας και διαφθοράς με την καταστροφική του διαδρομή από τις καταχρήσεις. Έτσι και η βιτρίνα του αισθητισμού έκρυβε τη σήψη της μεσοαστικής τάξης κατά την παρακμή της Βρετανικής Αυτοκρατορίας.
Αυτή η σήψη της Βρετανικής μεσοαστικής τάξης στα τέλη του 19ου αιώνα καταδίκασε αυστηρά τον συγγραφέα του μυθιστορήματος του Βρετανού Όσκαρ Γουάιλντ στη μέγιστη ποινή της φυλάκισης δύο ετών σε σκληρή εργασία για ομοφυλοφυλική συμπεριφορά. Σημειωτέον ότι αυτή η σήψη στήριζε το βρετανικό νόμο που απειλούσε με τη θανατική ποινή τους καταδικαζόμενους για το ίδιο «ποινικό αδίκημα» μέχρι το 1861. Αυτή η σήψη τον έκλεισε στη φυλακή από το 1895 μέχρι το 1897 ύστερα από αυτή την ποινική του καταδίκη. Αυτή η σήψη προκάλεσε την ειρωνεία ή την αγνόησή του από τους φιλολογικούς και κοινωνικούς κύκλους της Βρετανίας μετά την απόλυσή του από τη φυλακή (βλ. Gale Contextual Encyclopedia of World Literature, vol.4, σελ. 1672-1677
Β. ΟΙ ΠΕΙΡΑΣΜΟΙ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΑΝΤΩΝΙΟΥ ΣΤΟΝ ΔΥΤΙΚΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟ
Όπως αναφέρεται στο Γεροντικό, ο Μέγας Αντώνιος, ο οποίος αντιμετώπισε μακροχρόνια τους πειρασμούς του Σατανά, είπε ότι βλέπει ότι σε όλη τη γη είναι απλωμένες οι παγίδες του.
Οι πειρασμοί του Αγίου Αντωνίου είναι επαναλαμβανόμενο θέμα στην τέχνη και τη λογοτεχνία. Έγινε δημοφιλές στο δυτικό πολιτισμό, μετά την αποστολή της βιογραφίας του Αγίου Αντωνίου από τον Μέγα Αθανάσιο, Αρχιεπίσκοπο Αλεξανδρείας, στον Πάπα της Ρώμης.
Στη σύγχρονη εποχή το θέμα αυτό έγινε αντικείμενο των έργων του Ισπανού ζωγράφου Σαλβαδόρ Νταλί και του Γάλλου συγγραφέα Γκιστάβ Φλομπέρ. Ο πίνακας του Σαλβαδόρ Νταλί έχει τον τίτλο «ο Πειρασμός του Αγίου Αντωνίου». Το βιβλίο του Γκιστάβ Φλομπέρ με τίτλο «Ο Πειρασμός του Αγίου Αντωνίου» (1874) θεωρείται ένα από τα σημαντικότερα έργα του
Γ. ΟΙ ΠΕΙΡΑΣΜΟΙ ΣΤΗΝ ΙΟΥΔΑΙΟΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΚΟΥΛΤΟΥΡΑ ΚΑΙ ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΑ
Στην Ιουδαιοχριστιανική κουλτούρα οι πειρασμοί προέρχονται από τα τρία γενικά πάθη (παθήσεις), της φιλαρχίας, της φιλαργυρίας και της ηδονής, τα οποία συμπυκνώνουν τις επιμέρους παθήσεις, οι οποίες σύμφωνα με τη Χριστιανική ασκητική παράδοση ανάγονται σε περίπου 300 (βλ. τη Φιλοκαλία του Αγίου Νικοδήμου του Αγιορείτου). Οι παθήσεις αυτές έχουν τη ρίζα τους στην εγωπάθεια του ανθρώπου, δηλαδή στην άρρωστη αγάπη για τον εαυτό του. Η ίδια ασκητική παράδοση τον Σατανά ως υποβολέα του πειρασμού, δηλαδή της καταστρεπτικής σκέψης, τον τοποθετεί τρίτο μεταξύ των υποβολέων αυτών. Πρώτος υποβολέας του πειρασμού θεωρείται ο ίδιος μας ο εαυτός, δεύτερος ο κόσμος και τρίτος ο Σατανάς.
Το Ισλάμ αναγνωρίζει τον Διάβολο (Σαϊτάν). Μερικές μη Αβρααμικές θρησκείες περιέχουν στοιχεία παρόμοια με τον Διάβολο, όπως ο δαίμονας Μάρα στον Βουδισμό, το πνεύμα Άνγκρα Μάινγιου στον Ζωροαστρισμό. Ο Μάρα είναι μια φιγούρα του πειρασμού στον Βουδισμό. Είναι εκείνος που προσπάθησε να εξαπατήσει τον Βούδα, προσπαθώντας να τον αποπλανήσει με ένα όραμα όμορφων γυναικών. Παρουσιάζει τον αρνητικό τρόπο ζωής ως θετικό. Το πνεύμα Άνγκρα Μάινγιου είναι το καταστρεπτικό πνεύμα στον Ζωροαστρισμό
Δ. ΑΝΤΙ ΕΠΙΛΟΓΟΥ
Τοξίκωση ή αποτοξίνωση της ψυχής και του σώματος;
*Η Ράνια Γάτου είναι ποιήτρια, δοκιμιογράφος και εικαστικός.
