Του Δημήτρη Χρυσόπουλου, Φιλόλογου – Ιστορικού
Οι ραγδαίες τεχνολογικές εξελίξεις, ειδικότερα στον τομέα των ηλεκτρονικών υπολογιστών, έχουν δημιουργήσει ακόμα και στην εκπαίδευση μια νέα τάξη πραγμάτων. Καθημερινά, ολοένα και περισσότεροι μαθητές και σπουδαστές, επιλέγουν να αναζητήσουν υποστήριξη από καθηγητές με μαθήματα που πραγματοποιούνται διαδικτυακά. Συνήθως, διεξάγονται μέσω προγραμμάτων που επιτρέπουν την πραγματοποίηση κλήσεων φωνής και βίντεο, αρκεί να υπάρχει σύνδεση στο διαδίκτυο. Ακόμη είναι εφικτό να δημιουργηθεί ομάδα συζήτησης, με τη συμμετοχή δηλαδή περισσότερων από δύο ατόμων, ενώ ακόμα και κατά τη στιγμή της κλήσης οι χρήστες μπορούν να ανταλλάσουν γραπτά μηνύματα και αρχεία και όλα αυτά, εντελώς δωρεάν.
Τις περισσότερες φορές η πρώτη σκέψη που κάνει κάποιος όταν ακούει τον όρο «διαδικτυακά μαθήματα» είναι ότι η διδασκαλία γίνεται αποκλειστικά μέσω Skype. Και πράγματι υπάρχουν αρκετοί εκπαιδευτικοί που διδάσκουν αποκλειστικά μέσα από το Skype. Οφείλουμε όμως να γνωστοποιήσουμε ότι υπάρχουν και άλλοι διαδικτυακοί χώροι, που συνιστούν τις διαδικτυακές τάξεις στις οποίες τόσο οι μαθητές όσο και οι εκπαιδευτικοί πραγματώνουν τη διδασκαλία και τη μάθηση με έναν σύγχρονο και αποδοτικό τρόπο.
Τα πλεονεκτήματα
Και κάπου εδώ, πολύ λογικά, θα αναρωτηθεί κάποιος για τα πλεονεκτήματα που έχουν τα διαδικτυακά μαθήματα. Αρχικά πρέπει να τονιστεί ότι υπάρχει εξοικονόμηση χρόνου για τον καθηγητή και τον μαθητή οι οποίοι συμμετέχουν στο μάθημα ευρισκόμενοι στον προσωπικό χώρο εργασίας τους.
Επιπρόσθετα με το μάθημα μέσω διαδικτύου δίνεται η δυνατότητα τόσο στον καθηγητή όσο και στον μαθητή να επικοινωνούν και εκτός προγραμματισμένων ωρών χωρίς να χρειαστεί να περιμένουν την επόμενη συνάντηση. Παράλληλα μπορεί να ειπωθεί ότι δεν διαφέρει από το ιδιαίτερο μάθημα στο σπίτι γιατί και στο διαδικτυακό ιδιαίτερο μάθημα καθηγητής και μαθητής έχουν ακουστική και οπτική επαφή, ενώ μπορούν να χρησιμοποιούν κοινό πίνακα ή τετράδιο. Στα θετικά επίσης συγκαταλέγεται και το γεγονός ότι μπορεί να αποθηκευθεί το μάθημα στον ηλεκτρονικό υπολογιστή σε μορφή video ή κειμένου γιατί είναι δυνατή η βιντεοσκόπησή του και η αποθήκευση του γραπτού υλικού.
Είναι άραγε αποδοτικό;
Το διαδικτυακό μάθημα είναι εξίσου αποδοτικό με το ιδιαίτερο μάθημα όπως το γνωρίζουμε μέχρι σήμερα. Αυτό συμβαίνει γιατί και στο μάθημα μέσω διαδικτύου πληρούνται οι ίδιες προϋποθέσεις για τον δάσκαλο και τον μαθητή όπως είναι η ζωντανή αλληλεπίδραση μέσω εικόνας και ήχου και η ταυτόχρονη χρήση πίνακα – τετραδίου και ηλεκτρονικού υπολογιστή. Φυσικά θα ήταν παράλειψη να μην τονίσουμε ότι μέσω του διαδικτύου είναι ευκολότερες, χωρίς τα κόστη των καθυστερήσεων και των μετακινήσεων, ακόμα και συναντήσεις εκτός του τακτικού προγράμματος που θα κριθούν αναγκαίες εξαιτίας κάποιας απορίας ή διαγωνίσματος – τεστ που προκύπτει.
Η σωστή επιλογή πλατφόρμας παίζει ρόλο
Είναι όμως αρκετό για την εκπαίδευση οι μαθητές και οι καθηγητές απλά να βλέπουν και να ακούνε πολύ καλά ο ένας τον άλλον μέσω ενός απλού προγράμματος; Σε μία παραδοσιακή τάξη αυτό θα μεταφραζόταν ως εξής: ο δάσκαλος ή ο καθηγητής δεν μοιράζονται με τους μαθητές κοινές σημειώσεις και κοινά βιβλία, δεν υπάρχει πίνακας για να γράψει ούτε ο εκπαιδευτικός ούτε ο μαθητής και φυσικά κάθε τάξη θα έπρεπε να έχει μόνο έναν μαθητή. Καταλαβαίνουμε λοιπόν το πόσο σημαντικό είναι ο εκπαιδευτικός να διαλέξει μία σωστή πλατφόρμα ώστε να το μάθημα να γίνει με σωστούς όρους και να καταστεί αποδοτικό.
Πέραν λοιπόν της απλής επικοινωνίας μεταξύ καθηγητή και μαθητή, υπάρχουν αρκετές πλατφόρμες που διαθέτουν ενσωματωμένο διαδραστικό πίνακα ο οποίος χρησιμοποιείται για την προβολή των ψηφιακών βιβλίων, αλλά και των σημειώσεων του εκάστοτε εκπαιδευτικού. Επίσης, με μία ειδική γραφίδα μπορούν όλοι οι συμμετέχοντες να γράφουν πάνω στον πίνακα όπως ακριβώς θα έκαναν σε έναν μαυροπίνακα μίας παραδοσιακής τάξης, είτε υπογραμμίζοντας αποσπάσματα των βιβλίων είτε γράφοντας συμπληρωματικές σημειώσεις κατά τη διάρκεια του μαθήματος. Αξίζει να σημειώσουμε ότι σε έναν τέτοιο διαδραστικό πίνακα μπορεί ο κάθε εκπαιδευτικός, που θέλει να εμπλουτίσει το μάθημά του με σύγχρονο υλικό, να προβάλει αρχεία βίντεο που έχει στον υπολογιστή του αλλά και αρχεία ήχου. Το μάθημα έτσι γίνεται κατανοητό, αποκτά μία σύγχρονη διάσταση και δεν υπολείπεται σε τίποτα ενός παραδοσιακού μαθήματος.
Και οι… αντίθετες «φωνές»
Στα μαθήματα όμως μέσω διαδικτύου εντοπίζονται και αρνητικά στοιχεία όπως εξάλλου είναι φυσικό, αναμενόμενο. Πρώτο αρνητικό αποτελεί το γεγονός ότι ο συγκεκριμένος τρόπος μαθήματος συγκεντρώνει τη δυσπιστία πολλών που για διάφορους λόγους όπως η ανάγκη αξιοποίησης τεχνολογικών μέσων, ή το ότι δεν αντιλαμβάνονται ή δεν αποδέχονται τη σκοπιμότητά της και τον λόγο ύπαρξής του. Πολλοί δε, τον κατατάσσουν σε μια κατώτερη, υποβαθμισμένη μορφή, βαθμίδα εκπαίδευσης σε σχέση με τις παραδοσιακές, τις γνωστές και διαδεδομένες. Για κάποιους πάλι μειονέκτημα αποτελεί και η περιορισμένη ή η πιο απρόσωπη επαφή μεταξύ διδάσκοντα και διδασκομένων όπως και μεταξύ των μελών μιας ομάδας, μιας ψηφιακής τάξης. Τέλος, δεν είναι λίγοι εκείνοι που επισημαίνουν τον κίνδυνο πλήρους εμπορευματοποίησης της εκπαίδευσης αφού τα τεχνολογικά μέσα αποτελούν «παράδεισο» όλων των ειδών των διαφημίσεων.
Αναμφισβήτητα η τεχνολογία δίνει στον διδάσκοντα πολλές επιλογές για να κάνει το μάθημά του πιο ενδιαφέρον και ελκυστικό. Όπως δείχνουν οι εξελίξεις, το μέλλον της εκπαίδευσης συνδέεται άρρηκτα με τον χώρο του διαδικτύου, άρα, και οι εκπαιδευτικοί με τη σειρά μας οφείλουμε να συμβάλουμε στον εκσυγχρονισμό της διδασκαλίας και της μάθησης. Σε καμία περίπτωση όμως αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να υποβαθμιστούν οι παραδοσιακοί τρόποι διδασκαλίας διότι σε μια χώρα, όπως η Ελλάδα, όπου η κρατική Παιδεία πραγματικά νοσεί, η επιπλέον βοήθεια για το παιδί ήταν, είναι και θα είναι ακρογωνιαίος λίθος για να πετύχει τους στόχους του.
