Της Ελενας Αντωνοπούλου
Το νέο έτος, 2019, μπορεί να είναι το πλέον κρίσιμο στην ιστορία της ΕΕ. Θα είναι βεβαίως έτος κρίσιμο και για την Ελλάδα λόγω κυρίως των επικείμενων εκλογών. Η κρισιμότητα του 2019 για την Ευρωπαϊκή Ενωση αφορά κυρίως στις εκλογές για την ανάδειξη των νέων μελών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου τον Μάιο και τα αποτελέσματα που θα προκύψουν.
Αλλά εκτός από τις κρίσιμες ευρωεκλογές, το 2019 θα είναι ο χρόνος του Brexit εξόδου του Ηνωμένου Βασιλείου από την ΕΕ, αν τελικά γίνει, αλλά και ενδεχομένως της εξόδου της καγκελαρίου Μέρκελ από την πολιτική σκηνή της Γερμανίας και της Ευρώπης. Η Ευρωπαϊκή Ενωση θα βρεθεί χωρίς την αναγνωρίσιμη πολιτική ηγεσία που είχε συνηθίσει τα τελευταία δεκατρία περίπου χρόνια, με ό,τι αυτό μπορεί να συνεπάγεται σ’ αυτή την ιδιαίτερα κρίσιμη περίοδο των προβλημάτων και προκλήσεων.
Η νέα προσωπικότητα ο πρόεδρος της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν βλέπει τη θέση του να αντιμετωπίζει δυσκολίες μετά την εξέγερση των «κίτρινων γιλέκων». Αναγκάστηκε να κάνει υποχωρήσεις, οι οποίες επηρεάζουν και τη θέση ισχύος του στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Γενικά η Γαλλία αποτελεί ένα πρόβλημα για την Ε.Ε. Από την άλλη πλευρά έχουμε τη συρρίκνωση της ΕΕ με την αποχώρηση μιας μεγάλης δύναμης της Μεγάλης Βρετανίας μετά το brexit.
Η αλήθεια είναι ότι η μεγάλη αυτή δύναμη ασκούσε σημαντικό ρόλο τόσο στην ενιαία ευρωπαϊκή αγορά όσο και στην πολιτική άμυνας και ασφάλειας της Ένωσης.
Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι με το brexit αποδείχτηκε ότι η ΕΕ είναι εύθραυστη και χρειάζεται σε πολλά σημεία ο επαναπροσδιορισμός της. Για επανίδρυση της μίλησε ο πρόεδρος Μακρόν, αφού όμως ληφθούν υπόψη και οι οικονομικές συνθήκες που είναι πολύ πιο διαφορετικές απ ότι στο παρελθόν. Οι ευρωεκλογές του Μαΐου θα είναι το αποφασιστικό γεγονός και ο εφιάλτης της νέας χρονιάς που θα προσδιορίσει το μέλλον της ευρωπαϊκής ενοποίησης. Θα είναι, με άλλα λόγια, οι κρισιμότερες ευρωεκλογές από την έναρξη του θεσμού το 1979.
Θα είναι οι εκλογές που θα διεξαχθούν, πάνω σε ευρωπαϊκή ατζέντα θεμάτων, καθώς όλες οι προηγούμενες είχαν ουσιαστικά πολύ λίγο ευρωπαϊκό χρώμα και περισσότερο εθνικό. Και πάντως με το ενδιαφέρον των πολιτών γι’ αυτές να μειώνεται. Στοιχεία αναφέρουν ότι το 2014 η συμμετοχή κυμάνθηκε μόλις στο 42%.
Σ εκείνο που θα κληθούν οι λαοί ν αποφασίσουν είναι ανάμεσα στις δυο αντιλήψεις την εθνικό λαϊκίστικη και την επιστροφή στα κράτη και στον εθνικισμό μια θεωρία που υποστηρίζουν κυρίως τα ακραία κόμματα, όπως αυτό της Λεπέν, του Ορμπάν και άλλων λαϊκιστών, που έχουν έντονο στην ατζέντα τους το θέμα του ρατσισμού της ξενοφοβίας κ.λπ., αλλά και άλλων λαϊκίστικων αριστερών δυνάμεων που στόχο έχουν την επιστροφή στην δύναμη των κρατών για κορυφαία ζητήματα, τα οποία όμως δεν μπορούν ν αντιμετωπισθούν με αυτό τον τρόπο. Σε αυτά αναφέρουμε προκλήσεις όπως η κλιματική αλλαγή, τρομοκρατία, ροές μεταναστών, τεχνολογική επανάσταση και αλλά σημαντικά.
Η άλλη πλευρά φυσικά εκπροσωπείται από τις δυνάμεις που βλέπουν τον λαϊκισμό προ των πυλών για την δημοκρατία αυτή καθαυτή στην Ευρώπη. Αυτές οι δυνάμεις επομένως θα πρέπει να έχουν ισχυρή πλειοψηφία για να προωθήσουν ένα πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων και ενοποιητικών μέτρων που θα διασφαλίσουν τη βιωσιμότητα, αλλά και θα αποκαταστήσουν τη νομιμοποίηση του ευρωπαϊκού συστήματος στα μάτια των ευρωπαίων πολιτών και της κοινωνίας.
Βέβαια στο εσωτερικό των δημοκρατικών φιλοενοποιητικών πολιτικών δυνάμεων υπάρχουν συντηρητικές και προοδευτικές προσεγγίσεις για την εμβάθυνση της ενοποίησης. Οι συντηρητικές δεν προτείνουν τόσο μεγάλες αλλαγές αντίθετα οι προοδευτικές συζητούν το θέμα της συνομοσπονδίας.
Όπως και να ‘χει το ευρωπαϊκό οικοδόμημα χρειάζεται ανακατατάξεις και λύσεις προς όφελος των κρατών μελών τις οποίες θα έχουμε την ευκαιρία πάλι να αναλύσουμε. Μέχρι τότε να ευχηθούμε το 2019 να είναι μια καλύτερη χρόνια και για τη χώρα μας!
