Του Ευθύμιου Ζιγγιρίδη,
BEngMScAMIEEMILT, συμβούλου Στρατηγικών Επενδύσεων
Είναι γνωστό ότι οι τράπεζες αποτελούν βασικό πυλώνα για την ανάπτυξη των επιχειρήσεων και την ανάπτυξη της οικονομίας κάθε χώρας. Στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια οι τράπεζες ανακεφαλαιοποιήθηκαν 3 φορές, και άλλαξαν τα διοικητικά τους συμβούλια και οι μετοχικές τους συνθέσεις. Βασικοί μέτοχοι πλέον είναι το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας και τα ξένα funds. Ακόμη και τώρα οι 4 συστημικές τράπεζες μας, αντιμετωπίζουν πολλά προβλήματα. Αυτό είναι εμφανές και από την πίεση που δέχονται οι μετοχές τους στο Χρηματιστήριο τον τελευταίο καιρό. Αιτία αυτής της πίεσης είναι η έλλειψη εμπιστοσύνης των αγορών στο τραπεζικό μας σύστημα. Οι λόγοι βεβαίως είναι συγκεκριμένοι και έχουν να κάνουν με αριθμούς. Οι αγορές αναγνωρίζουν μόνο αριθμούς. Ας συνοπτικά την κατάσταση.
Τον Ιούλιο του 2018 η κεφαλαιακή επάρκεια των τραπεζών μας ήταν 29 δισ. ευρώ. Μειώνοντας τις επισφάλειες μέχρι το καλοκαίρι του 2018 κατά 17 δισ., κάτι που στοίχισε στις τράπεζες 7 δισ. περίπου. Αυτό οδήγησε την κεφαλαιακή επάρκεια στα 22 δισ. Αυτό το ποσό βέβαια δεν είναι πραγματικό διότι μέρος των χρημάτων αυτών προκύπτει από ένα λογιστικό τέχνασμα το οποίο λέγεται αναβαλλόμενος φόρος, δηλαδή κεφάλαια που θα εξοικονομηθούν από τις τράπεζες εάν δεν πληρωθούν οι φόροι για τα επόμενα 20 χρόνια περίπου. Πρόκειται για ένα μέτρο φορολογικής βοήθειας που δόθηκε στις τράπεζες ως αντιστάθμισμα για τις ζημιές που υπέστησαν από το πρόγραμμα ανταλλαγής ομολόγων PSI. Αυτό το ποσό υπολογίζεται περίπου 17 δισ. επομένως το πραγματικό ποσό είναι 5 δισ. Πως ακριβώς οι τράπεζες θα μειώσουν περαιτέρω τις επισφάλειες με ένα τόσο χαμηλό ποσό αφού για να μειωθούν οι επισφάλειες 17 δισ. χρειάστηκαν να καταναλωθούν 7 δισ. από τις τράπεζες; Αρα πώς θα υλοποιηθεί το πλάνο που θέλει οι επισφάλειες (κόκκινα δάνεια) να μειωθούν από 92,4 δισ. ευρώ στα 64,6 δισ. ευρώ το 2019 και στα 43 δισ. έως το τέλος του 2021;
Nα τονίσουμε ότι τα προγράμματα ποσοτικής χαλάρωσης (διάθεση φθηνού χρήματος) έφθασαν στο τέλος τους και αυτό φέρνει οικονομικές αναταράξεις σε χώρες όπως Ιταλία, Τουρκία και άλλες αφού το φθηνό χρήμα θα εκλείψει, επίσης η άνοδος των επιτοκίων της FED οι πληθωριστικές πιέσεις στη Γερμανία, η αδυναμία της Ελλάδας να προσελκύσει επενδύσεις, η αδυναμία επίτευξης υψηλότερων ρυθμών ανάπτυξης, όλα αυτά είναι στοιχεία τα οποία συνθέτουν ένα ζοφερό μέλλον για το τραπεζικό σύστημα και την οικονομική ανάπτυξη της χώρας.
Οι τράπεζες χρειάζονται ζεστό φθηνό χρήμα το οποίο δεν μπορούν να αντλήσουν από τις αγορές αυτή την περίοδο. Το κράτος θα πρέπει να σκεφθεί να τις χρηματοδοτήσει εάν οι αγορές αρνηθούν να δώσουν φθηνό χρήμααφού δεν εμπιστεύονται πλέον τα χρήματα τους σε ιδρύματα τα οποία παραπαίουν. Ωστόσο κάθε είδους δημόσια παρέμβαση θα αύξανε την παρουσία του δημοσίου στο τραπεζικό σύστημα. Οι ιδιώτες επενδυτές θα υπέμεναν επίσης σημαντικές ζημιές. Καθώς αυτό δεν θα ήταν η πρώτη φορά, πολλοί από αυτούς θα επέλεγαν να εγκαταλείψουν την Ελλάδα για τα καλά.Εάν το κράτος ενισχύσει τις τράπεζες από το «μαξιλάρι» που έχει δημιουργηθεί τότε οι αγορές θα σκεφθούν ότι η οικονομική κρίση στην χώρα θα επανέλθει σύντομα αφού ο σκοπός του «μαξιλαριού» είναι να παραμείνει ως εγγύηση τελευταίας ανάγκης για όποια άσχημη τροπή θα μπορούσε να πάρει η πορεία της οικονομίας. Ποντάροντας στο «μαξιλαράκι» των 20-25 δισ., η κυβέρνηση αρνήθηκε την πιστοληπτική γραμμή που της προσφέρθηκε προκειμένου να έχει περισσότερες ελεύθερες κινήσεις.. Ωστόσο οι αγορές γνωρίζουν ότι αυτό το απόθεμα δημιουργήθηκε από υπερφορολόγηση και από κρατική στάση πληρωμών και όχι από την ανάπτυξη της χώρας. Δηλαδή αφαιρέθηκαν χρήματα από την πραγματική οικονομία της οποίας η καρδιά είναι οι τράπεζες. Λογικό είναι λοιπόν οι τράπεζες να αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα πλέον.
Συνέπεια του ακριβού χρήματος είναι οι τράπεζες να διαθέτουν περιορισμένη ρευστότητα και να μην μπορούν έτσι να δανείσουν τον ιδιωτικό τομέα και να επεκτείνουν τις πηγές εσόδων τους και περιορίζονται στις προμήθειες που έχουν επιβάλλει ακόμα και στις απλούστερες τραπεζικές εργασίες και από όσους απόμειναν από τους παλιούς δανειολήπτες και πληρώνουν ακόμα τις υποχρεώσεις τους.
Δυστυχώς η ευτυχώς η Ελληνική Οικονομία είναι συνδεδεμένη με την εξυγίανση των ελληνικών τραπεζών μας, αφού τελικά αποτελούν συγκοινωνούντα δοχεία. Η κυβέρνηση θα πρέπει αφενός να σχεδιάσει πως θα βοηθήσει στην εξυγίανση των τραπεζικών ιδρυμάτων και αφετέρου πως θα προσελκύσει νέο χρήμα στη χώρα μέσω ξένων επενδύσεων. Το ρολόι μετράει αντίστροφα πλέον για την επόμενη προβληματική περίοδο και αν δεν το σταματήσουμε σύντομα θα έχουμε δυσάρεστες εξελίξεις.
