Tου Θωμά Στραβέλη, συγγραφέα – πανεπιστημιακού
Οι φιλόσοφοι έχουν δίκιο, όταν λένε πως ο άνθρωπος, που νιώθει ευτυχισμένος, εκπληρώνει ήδη το σκοπό τής ύπαρξής του. Αλλά πάλι, θα μπορούσαμε να πούμε πως ο άνθρωπος, που εκπληρώνει αυτό το σκοπό, είναι αυτός που δεν χρειάζεται να έχει τίποτ’ άλλο κατά νου, εκτός από το να ζει, από το να έχει τα μάτια του ανοιχτά και να βλέπει τα πάντα, χωρίς να θεωρεί ότι όσα ζει είναι σπατάλη πληκτικού χρόνου. Άλλωστε, η ζωή είναι για να τη ζεις δημιουργικά,ευφρόσυνα, χαρούμενα και η περιέργειά σου,ως παράγοντας προσανατολισμού και αναζήτησης,πρέπει να είναι αληθινή και ζωντανή.
Κανένας και για κανένα λόγο, δεν πρέπει να γυρίζει την πλάτη του στη ζωή. Κατά τους ευδαιμονιστές, ο μόνος λόγος να ζεις, είναι για να απολαμβάνεις τη ζωή και να ξέρεις την τέχνη ν’ αποφεύγεις τον πόνο, θεωρώντας πως η ζωή είναι τέχνη, κι εσύ πρέπει να δημιουργήσεις τις συνθήκες, κάτω απ’ τις οποίες θα υπερνικήσεις τον πόνο. Αυτό, άλλωστε, προτείνει και ο επικουρισμός! Οι νεοέλληνες, χωρίς να το αντιλαμβάνονται, ακολουθούν το φιλοσοφικό σύστημα του Επίκουρου: τον ευδαιμονισμό, σύμφωνα με τον οποίο, σκοπός των ανθρώπινων πράξεων είναι η επιδίωξη της ατομικής ή της κοινωνικής ευδαιμονίας. Συνήθως, βλέπουμε τη ζωή σαν έναν χορό. Πρέπει ένας χορός να έχει νόημα; Χορεύεις, επειδή το απολαμβάνεις.
Ακόμη, η ζωή είναι μία μεγάλη έκπληξη. Δε βλέπουμε το λόγο να μην είναι και ο θάνατος μία ακόμη έκπληξη, ίσως και η μεγαλύτερη! Υπάρχουν μάλιστα ορισμένοι άνθρωποι, που θεωρούν ότι η ζωή δεν έχει αξία, διότι έχει ένα τέλος. Ισχυρίζονται ότι, εφόσον πρέπει να πεθάνουμε, τότε η ζωή μας δεν έχει νόημα, γιατί τα προβλήματα δεν λύνονται και γιατί η ίδια η έννοια των προβλημάτων παραμένει μυστηριωδώς ανεξήγητη. Οι άνθρωποι αυτοί δεν βλέπουν πως ίσως να ισχύει και το αντίστροφο: Αν η ζωή δεν είχε τέλος, δεν θα είχε και αξία, εφόσον μέρος της είναι και ο μόνιμος κίνδυνος της απώλειάς της, που, όμως, μας βοηθάει, τελικά, να της δώσουμε την αξία που πρέπει.
Ένας σοφός είπε, κάποτε, ότι όλη η ανθρώπινη δραστηριότητα είναι κάποιου είδους παιχνίδι. Και το ευγενέστερο παιχνίδι είναι η αναζήτηση της Αλήθειας, της Ομορφιάς και της Αγάπης. Τι άλλο χρειαζόμαστε, λοιπόν; Αν υπάρχει και κάποιο «νόημα», θα έχουμε ένα επιπλέον δώρο. Όμως, αν σπαταλάμε το χρόνο μας αναζητώντας το νόημα (ή το νόημα του νοήματος) της ζωής, ίσως δεν μας μένει χρόνος να ζήσουμε (ή να παίξουμε αυτό το παιχνίδι). Και, τότε, χάνονται, τόσο οι παίκτες, όσο και η χαρά τού παιχνιδιού. Μπορεί τα γελαστά, όλο χάρη, ξαδέρφια μας στη θάλασσα να είναι όντως πιο σοφά από εμάς. Κοιτάξτε τα πώς παίζουν ευτυχισμένα στη γαλάζια θάλασσα! «Σκέψου το μυρμήγκι», λέει η Βίβλος. Καλή συμβουλή για πρωτόγονους λαούς, που παλεύουν να επιβιώσουν σ’ ένα εχθρικό περιβάλλον. Ίσως, όμως, θά’ ταν καλύτερα να σκεφτόμαστε τα γελαστά δελφίνια και ν’ αγαπάμε τη ζωή περισσότερο από καθετί στον κόσμο. Να την αγαπάμε αψηφώντας, όπως λένε, τη λογική και αδιαφορώντας, κάποτε, γι αυτή. Ίσως, μόνο, τότε, νιώσουμε το νόημά της.
Είναι υποχρέωσή μας, λοιπόν, να δώσουμε στη ζωή κάποιο νόημα και, στην προσπάθεια αυτή, να ξεπεράσουμε την παθητική και αδιάφορη στάση μας απέναντί της. Βέβαια, ο τρόπος για ν’ αποκτήσουμε το νόημα και την αξία τής ζωής, είναι να βρούμε τη δύναμη της εμπειρίας, τη φωνή της παρόρμησης μέσα μας και την ικανότητα να την ακούμε – κι έτσι θα συλλάβουμε κάποιο νόημα: Αυτό μπορούμε να το πετύχουμε.
Επιπλέον, ο άνθρωπος δεν πρέπει να επιθυμεί τίποτα, πριν κατανοήσει ότι δεν μπορεί να υπολογίζει σε κανέναν, παρά μόνο στον εαυτό του, ότι είναι μόνος, εγκαταλειμμένος στη γη μεταξύ αναρίθμητων ευθυνών και κινδύνων, χωρίς βοήθεια, χωρίς σκοπό, εκτός από αυτόν, που θέτει ο ίδιος. Και με μόνη μοίρα εκείνη, που ο ίδιος σφυρηλατεί και από την οποία θα πάρει δικαιωματικά το μερίδιό του…
