ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ

17 Σεπτεμβρίου – Ημέρα Επισκέπτη Υγείας

17-σεπτεμβρίου-ημέρα-επισκέπτη-υγείας-749941

Σήμερα μέσω των νέων δομών ΤΟΜΥ και Κέντρα Υγείας αστικού τύπου αναδεικνύεται ο ρόλος ενός θεσμού που για χρόνια προσπαθούσε να υποδείξει την αξία της πρωτοβάθμιας υγείας ,αντιμετωπίζοντας πολλά προβλήματα.

Η αγάπη ,η επαγγελματική συνείδηση , οι αρχές που πήραμε από τις σχολές επισκεπτών υγείας μας κράτησαν όλα αυτά τα χρόνια σε μια συνεχή επαγγελματική εγρήγορση προσδοκώντας πάντα το καλύτερο για τη πρωτοβάθμια υγεία.

Ο επισκέπτης υγείας αποτελεί αναπόσπαστο και αναντικατάστατο μέλος της ομάδας υγείας της ΠΦΥ έχοντας έναν πολυδύναμο ρόλο. Ασχολείται με τα άτομα σε όλη τη διάρκεια της ζωής τους, με τις οικογένειες και την κοινότητα. Το πεδίο δράσης του επισκέπτη υγείας είναι ευρύ και στοχεύει στη μείωση των ανισοτήτων στην υγεία και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των ατόμων πραγματοποιώντας παρεμβάσεις προαγωγής υγείας. Οι βασικές αρχές του επισκέπτη υγείας είναι η αξιολόγηση των αναγκών υγείας, η ενθάρρυνση της συνειδητοποίησης των αναγκών υγείας, η συμμετοχή στη χάραξη πολιτικών υγείας και η πραγματοποίηση δράσεων που βελτιώνουν την υγεία.

Ο επισκέπτης υγείας αποτελεί αναπόσπαστο και αναντικατάστατο μέλος της ομάδας υγείας της ΠΦΥ με διακριτό ρόλο στην παροχή φροντίδας υγείας. Σύμφωνα με στοιχεία του Υγειονομικού Χάρτη (2012), οι επισκέπτες υγείας που εργάζονταν το 2012 και στις επτά Υγειονομικές Περιφέρειες της χώρας ήταν 860, ενώ στα κέντρα υγείας και τα περιφερειακά ιατρεία 340.

Το γνωστικό αντικείμενο του επισκέπτη υγείας είναι η κοινοτική υγεία, δίνοντάς του τα κατάλληλα εργαλεία για να ανταποκριθεί στον ρόλο του.

Ιστορική αναδρομή

Το επάγγελμα του επισκέπτη υγείας έχει μακρά ιστορία όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και σε άλλες χώρες, με πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα αυτά του Ηνωμένου Βασιλείου και της Φινλανδίας. Στο Ηνωμένο Βασίλειο, η εκπαίδευση των επισκεπτών υγείας ξεκινά το 1916 υπό το Ινστιτούτο Υγιεινής, ενώ το 1919 θεσπίζεται σχετικός νόμος, και το 1925 την εκπαίδευση αναλαμβάνει το Υπουργείο Υγείας (Adams, 2012). Στη Φινλανδία, οι πρώτοι κανόνες που περιγράφουν τις πολιτικές και τις αρμοδιότητες σχετικά με τον επισκέπτη υγείας συντάχθηκαν το 1914 και το 1924, ενώ το 1931 το κράτος αναλαμβάνει την εκπαίδευσή τους με την πρόβλεψη νέας νομοθεσίας (Siivola & Martikainen, 1990).

Στην Ελλάδα, ο θεσμός του επισκέπτη υγείας εμφανίζεται για πρώτη φορά το 1927 με την ανάπτυξη του Πατριωτικού Ιδρύματος Κοινωνικής Πρόνοιας και Αντίληψης (ΠΙΚΠΑ), στο οποίο ανατίθεται από το κράτος η υγιεινή και η προστασία της μητρότητας και του παιδιού,

Ελληνικός Ερυθρός Σταυρός (Τμήμα ΕΕΥ, 2011).

Σήμερα, η εκπαίδευση των επισκεπτών υγείας πραγματοποιείται στο Τμήμα Δημόσιας Υγείας και Κοινοτικής Υγείας του ΤΕΙ Αθήνας από την κατεύθυνση Κοινοτικής Υγείας, η οποία αποτελεί εισαγωγική κατεύθυνση με χωριστό αριθμό εισακτέων. Η κατεύθυνση Κοινοτικής Υγείας του Τμήματος Δημόσιας Υγείας και Κοινοτικής Υγείας του ΤΕΙ Αθήνας έχει ως στόχο την προπτυχιακή εκπαίδευση στελεχών ικανών να συμβάλλουν στην προστασία και την προαγωγή της υγείας του πληθυσμού (Τμήμα Δημόσιας Υγείας και Κοινοτικής Υγείας, 2015). Το επικαιροποιημένο πρόγραμμα σπουδών περιλαμβάνει μαθήματα τα οποία βοηθούν στη βασική κατάρτιση των φοιτητών για θέματα που διαμορφώνουν το σύγχρονο πλαίσιο της δημόσιας υγείας και αποτελούν βασικό υπόβαθρο για την περαιτέρω εκπαίδευσή τους στα μαθήματα ειδικής υποδομής και ειδικότητας που έχουν ως στόχο την απόκτηση γνώσεων και δεξιοτήτων σχετικών με τις αρχές, τις μεθόδους και τις εφαρμογές στις οποίες στηρίζεται το γνωστικό πεδίο της πρόληψης, της προαγωγής υγείας και εν γένει της φροντίδας υγείας του ατόμου, της οικογένειας και της κοινότητας (Τμήμα Δημόσιας Υγείας και Κοινοτικής Υγείας, 2014).

Ο επισκέπτης υγείας είναι μέλος της ομάδας υγείας της ΠΦΥ, ενώ πολλές φορές ανήκει και σε μία υποομάδα επισκεπτών υγείας η οποία είναι μέλος της ευρύτερης ομάδας της ΠΦΥ, και δουλεύει μαζί με την ομάδα και όχι παράλληλα (Robotham, 2006a). Ο επισκέπτης υγείας κατέχει έναν πολυδύναμο ρόλο στο πλαίσιο της ΠΦΥ (Baldwin, 2012) και ασχολείται με τα άτομα σε όλη τη διάρκεια της ζωής τους, με τη συμμετοχή όλης της οικογένειας και της κοινότητας στη διαδικασία προαγωγής της υγείας τους (Hemingway, 2012). Το πεδίο δράσης του επισκέπτη υγείας είναι ευρύ και συμπεριλαμβάνει όχι μόνο τη σωματική αλλά και την ψυχική υγεία των ατόμων όλων των ηλικιών, των οικογενειών και της κοινότητας στο πλαίσιο της ανάπτυξης και διασφάλισης της δημόσιας υγείας και της μείωσης των ανισοτήτων στην υγεία (Cowley, 2010a).

Ο επισκέπτης υγείας, σύμφωνα με τα κατοχυρωμένα επαγγελματικά δικαιώματά του, ασχολείται είτε αυτοδύναμα είτε σε συνεργασία με άλλους επιστήμονες στον τομέα της υγείας και των κοινωνικών υπηρεσιών με τον σχεδιασμό, την ανάπτυξη, την εφαρμογή και αξιολόγηση παροχής όλων των υπηρεσιών ΠΦΥ. Ασκεί έργο αγωγής υγείας, συμβουλευτικής και εν γένει φροντίδας υγείας επικεντρώνοντας στην ΠΦΥ και στη φροντίδα αποκατάστασης, με έμφαση στην παροχή υπηρεσιών στο σπίτι, στο σχολείο, στον χώρο εργασίας και στην κοινότητα γενικότερα (Π.Δ. 351/1989, ΦΕΚ 159/τ. Α΄/1989). Σύμφωνα με την Lowe (2007), ο ρόλος του επισκέπτη υγείας στην παροχή υπηρεσιών υγείας εμπεριέχει μεταξύ άλλων και τα εξής στοιχεία:

 Δημόσια υγεία.

 Πρώιμη παρέμβαση και πρόληψη.

 Γνώση της κοινότητας.

 Προαγωγή της υγείας.

 Δράση πέρα από το πλαίσιο όπου εργάζεται.

 Συνεργασία και ομαδικότητα.

 Κατ’ οίκον επίσκεψη.

Ως μέλος της ομάδας υγείας της ΠΦΥ ο επισκέπτης υγείας συνεργάζεται με τα άτομα της κοινότητας για τη βελτίωση της υγείας τους, στοχεύοντας στη μείωση των ανισοτήτων και του κοινωνικού αποκλεισμού (Department of Health, 1999). Καθιστά δυνατό τα άτομα να κατανοούν την κατάσταση της υγείας τους και να λαμβάνουν την καλύτερη δυνατή φροντίδα υγείας. Στο πλαίσιο αυτό:

 Παρέχει βοήθεια στα μέλη της κοινότητας προκειμένου να κατανοήσουν τις υπηρεσίες υγείας και την πρόσβαση στις διαθέσιμες υπηρεσίες, ενώ παράλληλα φροντίζει και για τη διασύνδεση των υπηρεσιών και την παρακολούθηση των ατόμων, ώστε να εξασφαλίσει ότι κατανοούν τα ζητήματα υγείας τους και την απαραίτητη (αυτο)φροντίδα.

 Πραγματοποιεί παρεμβάσεις αγωγής υγείας για να βοηθήσει τα άτομα, τις οικογένειες και τις κοινότητες να αποκτήσουν γνώσεις για την υγεία τους και τους παράγοντες που την επηρεάζουν, καθώς και τον τρόπο ζωής που θα πρέπει να υιοθετήσουν προκειμένου να προάγουν την υγεία τους.

 Υπερασπίζει τα άτομα και την κοινότητα προκειμένου να λαμβάνουν την απαραίτητη φροντίδα και στηρίζει αλλαγές στις πολιτικές που πρέπει να υλοποιηθούν (Berthold, Miller & Avila-Esparza, 2009).

 Ατομικό και οικογενειακό επίπεδο, περιλαμβάνοντας δράσεις όπως οι κατ’ οίκον επισκέψεις, η συμβουλευτική, η διασύνδεση, ο προσυμπτωματικός έλεγχος κ.ά.

 Ομαδικό ή επίπεδο της κοινότητας, περιλαμβάνοντας δράσεις όπως αγωγή υγείας, ομάδες στήριξης κ.ά.

η επιτυχία τoυ έργου του επισκέπτη υγείας σχετίζεται με τρία βασικά στοιχεία (Cowley et al., 2013):

 Την οργάνωση των υπηρεσιών υγείας που παρέχει ο επισκέπτης υγείας ώστε να υποστηρίζονται οι καλές πρακτικές.

 Την πραγματοποίηση προγραμμάτων και παρεμβάσεων βασισμένων σε τεκμηριωμένα στοιχεία με στόχο την προαγωγή της υγείας.

 Την κατάλληλη εκπαίδευση και κατάρτιση.

Σύνοψη

Ο επισκέπτης υγείας ως μέλος της ομάδας υγείας της ΠΦΥ κατέχει έναν πολυδύναμο ρόλο με ένα ευρύ πεδίο δράσης, το ποίο συμπεριλαμβάνει όχι μόνο τη σωματική αλλά και την ψυχική υγεία των ατόμων όλων των ηλικιών, των οικογενειών και της κοινότητας, στοχεύοντας στη μείωση των ανισοτήτων στην υγεία. Για την επίτευξη αυτού του στόχου, αξιολογεί τις ανάγκες υγείας των ατόμων, των οικογενειών και της κοινότητας και πραγματοποιεί τις κατάλληλες παρεμβάσεις προαγωγής υγείας. Σημαντικό εργαλείο είναι η κατ’ οίκον επίσκεψη και η διασύνδεση με τους άλλους επαγγελματίες υγείας και τις διάφορες δομές υγείας προκειμένου να αντιμετωπίσει τα ζητήματα υγείας που προκύπτουν.

Εγγραφείτε στο Newsletter του Ταχυδρόμου