Της Έλενας Αντωνοπούλου
Κατ’ αρχάς αυτό το άρθρο είναι μία έρευνα της εφημερίδας ΕΘΝΟΣ προηγούμενων ετών πάνω στο θέμα και νομίζω αξίζει τον κόπο να διαβάσουμε χρήσιμα στοιχεία.
Είναι περισσότερο επίκαιρο από ποτέ και πάλι θίγει την παθογένεια του κακού συστήματος εισαγωγικών εξετάσεων στα Πανεπιστήμια.
Τέσσερις φοιτητές επισημαίνουν τα προβλήματα των πανεπιστημίων, δηλώνουν ότι άξιζε τον κόπο η προσπάθειά τους για την πρωτιά, εκφράζουν την αγωνία τους για το μέλλον, αλλά «καυτηριάζουν» το σύστημα εισαγωγής στα ΑΕΙ.
Τις εμπειρίες τους από τη φοίτησή τους στα ελληνικά πανεπιστήμια, τις προσπάθειές τους να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις του «επαγγελματικού στίβου» που ζητεί ολοένα και πιο εξειδικευμένα προσόντα, αλλά και την αβεβαιότητα που φέρνει η οικονομική κρίση για το αύριο μοιράζονται τέσσερις φοιτητές που είχαν αριστεύσει στις Πανελλαδικές αρκετά χρόνια πριν.
Οι δύο από αυτούς φοιτούν ακόμα στις σχολές τους, ενώ οι άλλοι δύο είναι τελειόφοιτοι, που βιώνουν ήδη τις δυσκολίες της αγοράς εργασίας.
Υποψήφιοι στη μάχη των Πανελλαδικών Εξετάσεων για μια θέση στο πανεπιστήμιο.
Στο ερώτημα αν άξιζαν οι ατελείωτες ώρες μελέτης πάνω από τα βιβλία για να εξασφαλίσουν μία θέση στα καλύτερα τμήματα της ανώτατης εκπαίδευσης απαντούν -σε πρώτη φάση- καταφατικά, αλλά μόλις έρχεται στο προσκήνιο το θέμα της επαγγελματικής αποκατάστασης «βγαίνει» -αν όχι σε όλους- παράπονο για τους κόπους τους.
Φοιτητής Ιατρικής στο 5ο έτος με ποικίλες δραστηριότητες γύρω από την επιστήμη του, τελειόφοιτη του τμήματος Οργάνωσης και Διοίκησης Επιχειρήσεων που έχει βιώσει τόσο την απασχόληση πάνω στο αντικείμενό της όσο και την ανεργία, φοιτήτρια που της απομένει ένα μάθημα για το πτυχίο στο τμήμα Οικονομικών Επιστημών και εργαζόμενος απόφοιτος του τμήματος Ηλεκτρονικών Υπολογιστών και Πληροφορικής κάνουν μέσω του «Έθνους» τον απολογισμό τους.
Οι παλαιοί αριστούχοι μέσα από τις αφηγήσεις τους επισημαίνουν τα προβλήματα που μαστίζουν τα ελληνικά πανεπιστήμια, μιλούν για τις ελλείψεις στις υποδομές, τη «χαλαρότητα» που υπάρχει ως προς τις παραδόσεις των μαθημάτων, ενώ δεν παραλείπουν να μιλήσουν για τον… Γολγοθά των Πανελλαδικών εξετάσεων που έζησαν και οι ίδιοι.
Αριστούχοι που είχαν δώσει το 1999 4 μαθήματα και αριστούχοι που είχαν εξεταστεί το 2005 σε 10 μαθήματα (λόγω αλλαγής του εξεταστικού συστήματος) καταλήγουν στο ίδιο συμπέρασμα: οι Πανελλαδικές είναι μια ψυχοφθόρα διαδικασία, η οποία φτάνει τα παιδιά στα όριά τους και ορισμένες φορές η πίεση που τους ασκείται τα βάζει σε σκέψεις ακόμη και να παρατήσουν την προσπάθεια.
Για το αν η οικονομική συγκυρία θα δυσκολέψει την προσπάθειά τους για αναζήτηση εργασίας απαντούν καταφατικά, ωστόσο δεν λείπουν και οι αισιόδοξοι, που υποστηρίζοντας ότι όποιος έχει πίστη στις δυνάμεις του θα βρει τον δρόμο του, ακόμη και αν πρέπει να περιμένει λίγο περισσότερο.
Στην πρώτη θέση του μηχανογραφικού δελτίου βρισκόταν το τμήμα Οργάνωσης και Διοίκησης Επιχειρήσεων του Πανεπιστημίου Πειραιά. Με 18.116 μόρια, σε μια περίοδο (1999) όπου οι οικονομικές σχολές είχαν κύρος και επιλέγονταν από ολοένα και καλύτερους μαθητές, η Ειρήνη έκανε το όνειρό της πραγματικότητα «ξεκλειδώνοντας τις πύλες» του Πανεπιστημίου Πειραιά. Οι πρώτες εικόνες που είχε ως φοιτήτρια δεν ήταν και οι πλέον ενθαρρυντικές. «Οι υποδομές χρειάζονταν τεράστια βελτίωση. Είναι χαρακτηριστικό ότι στα εργαστήρια υπολογιστών όπου γίνονταν τα βασικότερα μαθήματα, η αντιστοιχία ήταν 4 φοιτητές ανά 1 Η/Υ».
Ένα άλλο μελανό σημείο, που δεν αφορά βέβαια μόνο το συγκεκριμένο τμήμα, αλλά και πολλά ακόμη περιζήτητα των μεγάλων πόλων, είναι ότι το τμήμα δεχόταν πολύ περισσότερους φοιτητές απ’ όσους άντεχε.
«Στα πρώτα εξάμηνα, οπότε και παρακολουθούσε τα μαθήματα σχεδόν το σύνολο των φοιτητών, τα αμφιθέατρα ήταν ασφυκτικά γεμάτα, με τους φοιτητές να συνωστίζονται για να παρακολουθήσουν τις παραδόσεις ακόμη και στις σκάλες» υπογραμμίζει η Ειρήνη.
Όσο προχωρούσαν, ωστόσο, τα εξάμηνα μειωνόταν ο αριθμός των φοιτητών, καθώς άφηναν πίσω τη μαθητική νοοτροπία με τις παρουσίες στα μαθήματα και έδιναν το βάρος στις εξετάσεις.
Η Ειρήνη μετά την αποφοίτησή της βρήκε δουλειά στο αντικείμενό της χωρίς ιδιαίτερη δυσκολία. «Ένα χρόνο μετά την αποφοίτησή μου εργάστηκα στο οικονομικό τμήμα μιας φαρμακευτικής εταιρείας, με ικανοποιητικές μάλιστα απολαβές. Θυμάμαι ότι τους άρεσε το γεγονός ότι προερχόμουν από ελληνικό ΑΕΙ, ήθελαν να έχω μεταπτυχιακό τίτλο, αλλά μου είπαν ότι αυτό θα μπορούσε να γίνει παράλληλα με τη δουλειά».
Σήμερα, υπογραμμίζει η Ειρήνη, τα επαγγέλματα που σχετίζονται με οικονομικές σπουδές έχουν δεχτεί πλήγμα, εξαιτίας και της γενικότερης οικονομικής κατάστασης. «Καταρχήν για να έχει ένας απόφοιτος πιθανότητες να βρει δουλειά θα πρέπει να είναι κάτοχος ενός ή δύο μεταπτυχιακών τίτλων.
Και πάλι δεν είναι εξασφαλισμένος» τονίζει και προσθέτει: «Έντεκα χρόνια μετά την εισαγωγή μου σ’ ένα από τα δημοφιλέστερα τμήματα της ανώτατης εκπαίδευσης, περίμενα να έχουν εξελιχθεί τα πράγματα διαφορετικά και να είχαν δοθεί περισσότερες ευκαιρίες».
Χρήστος, Πληροφορική Πάτρας
Αποφάσισε να εισαχθεί εν έτει 2001 στο τμήμα Ηλεκτρολόγων Υπολογιστών και Πληροφορικής, καθώς ήταν ένα από τα δυνατότερα «χαρτιά» στις πολυτεχνικές σχολές και υπήρχαν πολλές ευκαιρίες στην αγορά εργασίας.
Εννιά χρόνια μετά την εισαγωγή του στο τμήμα ο Χρήστος δεν το έχει μετανιώσει, αφού ξεκίνησε να εργάζεται πριν καν πάρει το πτυχίο σε εταιρεία Πληροφορικής ως μηχανικός υπολογιστών, με απολαβές που ξεπερνούν τον μέσον όρο.
Ταυτόχρονα μάλιστα με τη δουλειά του αποφάσισε να διευρύνει τις γνώσεις του και συνέχισε τις σπουδές του παρακολουθώντας μεταπτυχιακό πρόγραμμα της ίδιας σχολής.
«Το μεταπτυχιακό πλέον είναι απαραίτητο, όχι μόνο για υψηλότερες απολαβές και επαγγελματική ανέλιξη, αλλά κυρίως για την εύρεση εργασίας, σε μια αγορά που απαιτεί όλο και πιο άρτια καταρτισμένους φοιτητές» τονίζει ο Χρήστος
Σχετικά με την κατάσταση που βίωσε στη σχολή του Πανεπιστημίου Πατρών τόνισε ότι το επίπεδο τόσο των καθηγητών που δίδασκαν όσο και των φοιτητών είναι αρκετά υψηλό.
Ωστόσο υπάρχουν ορισμένα προβλήματα υποδομών -θυμάται-, αφού το τμήμα δεν είχε δικό του κτίριο και στεγαζόταν σε παράρτημα της Πρυτανείας.
Σχετικά με τη διαδικασία των Πανελλαδικών (σ.σ.: ο ίδιος έδωσε εξετάσεις στη Β’ και την Γ’ Λυκείου) υπογράμμισε ότι όσο περισσότερα είναι τα μαθήματα στα οποία καλούνται να εξεταστούν οι υποψήφιοι τόσο λιγότερες είναι οι γνώσεις που αποκομίζουν.
«Τώρα θεωρώ ότι είναι λιγότερο ψυχοφθόρα η διαδικασία των εξετάσεων, αφού σε σχέση με τη δική μου χρονιά έχουν μειωθεί τα εξεταζόμενα μαθήματα» καταλήγει ο Χρήστος.
Στέλλα, Οικονομικές επιστήμες
Με μόλις ένα μάθημα να τη χωρίζει από το πτυχίο, η Στέλλα ετοιμάζεται να ανοίξει το δικό της φοροτεχνικό – λογιστικό γραφείο, βαδίζοντας στα «χνάρια» του πατέρα της.
«Πέρασα στο τμήμα Οικονομικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Πατρών το 2005 με υψηλότατη βαθμολογία. Η πρώτη μου εντύπωση για τις σπουδές ήταν εξαιρετικά «χαλαρές», αφού δεν υπήρχαν απουσίες και δεν έπρεπε να πηγαίνουμε υποχρεωτικά σε συγκεκριμένο αριθμό παραδόσεων».
Οι παραπάνω εικόνες σε συνδυασμό με το ότι δεν ζητήθηκε διπλωματική εργασία, συνεχίζει η Στέλλα , μπορεί να βοηθήσουν στο να χάσει ένας φοιτητής τον προσανατολισμό του.
Η Στέλλα ήταν στη «φουρνιά» των μαθητών που συμμετείχαν στις Πανελλαδικές εξετάσεις τόσο στη Β’ όσο και στην Γ’ Λυκείου, δίνοντας μάλιστα στην τελευταία τάξη 10 μαθήματα.
«Το σύστημα στην Γ’ τάξη μου δημιούργησε τεράστιο άγχος. Κάποιες φορές η πίεση που δεχόσουν σε οδηγούσε στο να παρατήσεις την προσπάθεια» τόνισε χαρακτηριστικά.
Για το αν άξιζε τόσο διάβασμα, σε σχολείο και πανεπιστήμιο, η Στέλλα είναι επιφυλακτική.
«Ακούω από πολλούς που έχουν σπουδάσει να μην καταφέρνουν να βρουν δουλειά. Βλέπω ότι όλο και περισσότεροι εργοδότες ζητούν και άλλα πτυχία εκτός από τον προπτυχιακό τίτλο για να σε προσλάβουν».
Τουλάχιστον η Στέλλα, αφού πάρει το πτυχίο της, θα ανοίξει το δικό της γραφείο, στο οποίο θα ασχολείται με λογιστικά και φοροτεχνικά θέματα.
Χάρης, Ιατρική Αθήνας
Ανάμεσα στους πρώτους φοιτητές που εισήχθη το 2005 στην Ιατρική σχολή της Αθήνας ήταν ο Χάρης, ο οποίος είχε συγκεντρώσει 19.734 μόρια.
Σήμερα βρίσκεται στο 5ο έτος και ταυτόχρονα δραστηριοποιείται στην οργάνωση ιατρικών συνεδρίων, είναι μέλος της επιστημονικής εταιρείας φοιτητών Ιατρικής Ελλάδας και τον τελευταίο χρόνο συμμετέχει σε ερευνητική ομάδα για την εύρεση ενός φαρμάκου που αντιμετωπίζει την ακράτεια ούρων σε γυναίκες.
«Αναμφίβολα για να σπουδάσει κάποιος Ιατρική απαιτείται πάθος και αγάπη για την επιστήμη και τον άνθρωπο» υποστηρίζει ο Χάρης, ο οποίος προσθέτει ότι την απόφαση να γίνει γιατρός την είχε πάρει ήδη από τα παιδικά του χρόνια και δεν δέχτηκε ποτέ πιέσεις.
«Αν γύρναγα τον χρόνο πίσω θα έκανα την ίδια επιλογή» αναφέρει χαρακτηριστικά.
Για την κατάσταση που αντιμετώπισε στο πανεπιστήμιο λέει:
«Στα θετικά σημεία είναι ότι ξεφεύγεις από το σχολικό περιβάλλον και νιώθεις ακαδημαϊκός πολίτης, κάνοντας το όνειρό σου πραγματικότητα.
Στα αρνητικά σίγουρα είναι οι υλικοτεχνικές υποδομές, οι οποίες δεν βρίσκονται στο επίπεδο που περίμενα -αν και γίνονται προσπάθειες-, ενώ εμπόδιο αποτελεί η μεγάλη αναμονή που υπάρχει για αρκετές ειδικότητες, φτάνοντας κατά μέσον όρο τα 3 με 4 χρόνια».
Ο Χάρης μιλάει και για την επόμενη μέρα: «Η αλήθεια είναι ότι πολλοί φοιτητές φοβούνται για το μέλλον τους λόγω της οικονομικής συγκυρίας».
Παραδέχεται ότι οι θέσεις εργασίας για νέους γιατρούς δεν ανοίγουν με τον ρυθμό που θα έπρεπε. Καταλήγει, ωστόσο, με ένα αισιόδοξο μήνυμα, λέγοντας πως «κάποιος που έχει πίστη στις δυνάμεις του, που συγκέντρωσε όλα τα απαραίτητα προσόντα (τυπικά και άτυπα) και εμπειρίες κατά τη διάρκεια των σπουδών του θα βρει τον δρόμο του.
