Της Δωροθέας Πέρπερα, εκπαιδευτικού /perpera.online
Το Διαδίκτυο έχει εισαχθεί δυναμικά στη ζωή μας εκμηδενίζοντας τις αποστάσεις και προσφέροντας άμεση και εύκολα προσβάσιμη την πληροφόρηση και την επικοινωνία ανάμεσα στους ανθρώπους παγκοσμίως. Έχουμε εξοπλιστεί μικροί και μεγάλοι με ένα laptop ή ένα notebook και μαθαίνουμε την τέχνη του ζην στην «εξομολογητική» κοινωνία που μας περιβάλλει που τίποτα δεν πρέπει να μένει άγνωστο και αόρατο. Οι εφαρμογές του Διαδικτύου και κυρίως ο Παγκόσμιος Ιστός, χρησιμοποιούνται καθημερινά από δισεκατομμύρια χρήστες ανά τον κόσμο. Στον Παγκόσμιο Ιστό έχει αναπτυχθεί ένας μεγάλος αριθμός μέσων κοινωνικής δικτύωσης, όπως είναι ενδεικτικά το Instagram, το Facebook, το Twitter κ.ά. που είναι εξαιρετικά δημοφιλή όχι μόνο στους ενήλικες αλλά και ανάμεσα στους έφηβους και στους νέους που δεν μένουν ανεπηρέαστοι από την σε εξέλιξη εποχή της επανάστασης του διαδικτύου στην οποία ζουν.
Αποκαλυπτικά γι’ αυτό είναι τα στοιχεία της πανευρωπαϊκής μελέτης του οργανισμού EU Kids Online για την σχέση που έχουν τα ελληνόπουλα με το διαδίκτυο. Σύμφωνα με τη μελέτη το 70% των παιδιών ηλικίας 13 έως 16 ετών στη χώρα μας και το 33% των παιδιών 9 έως 12 ετών διαθέτει προφίλ σε site κοινωνικής δικτύωσης. Φαίνεται λοιπόν πως οι δυνατότητες που προσφέρει το Διαδίκτυο, όπως εύκολη επικοινωνία με φίλους και συγγενείς, ανταλλαγή ιδεών, ενημέρωση, κοινοποίηση προσωπικών επιτευγμάτων (πχ μουσική που συνθέτουν) και ψυχαγωγία γοητεύουν και προσελκύουν πολλά άτομα αυτής της ηλικίας, που χαρακτηρίζεται από έντονες τάσεις ανεξαρτητοποίησης και αναζήτησης νέων εμπειριών, ταυτότητας, τόσο σεξουαλικής όσο και κοινωνικής.
Η νέα αυτή μορφή κοινωνικοποίησης συμβάλλει στη δόμηση της ταυτότητας και την εξάσκηση κοινωνικών δεξιοτήτων του εφήβου. Η αλόγιστη χρήση, όμως, των ηλεκτρονικών κοινωνικών δικτύων ενέχει και κινδύνους για τους έφηβους, όπως είναι η πρόσβαση σε ακατάλληλο περιεχόμενο, η επικοινωνία με άγνωστα άτομα, η εκμετάλλευση των προσωπικών τους δεδομένων, η χαμηλή σχολική επίδοση, η επιβάρυνση της υγείας, ο ηλεκτρονικός εκφοβισμός.
Ρωτώντας, για να μάθουμε ως γονείς, απευθυνθήκαμε στον κ. Αντώνη Α. Πλαγερά, Υπεύθυνο Συμβουλευτικού Σταθμού Νέων Μαγνησίας, ο οποίος μας ενημερώνει για βασικά χαρακτηριστικά της εφηβικής ηλικίας και για το πώς μπορούν οι γονείς και οι εκπαιδευτικοί να βοηθήσουν τα παιδιά, έτσι ώστε η τεχνολογία να συνεχίσει να αποτελεί αγαθό στα χέρια των εφήβων και να ελαχιστοποιηθούν οι υπαρκτοί κίνδυνοι του διαδικτύου για τους νέους.
Το παιδί που διανύει την εφηβική ηλικία βρίσκεται σε μια κατάσταση συνεχούς αμφισβήτησης και άρνησης. Αυτή η κατάσταση της περισσότερες φορές οδηγεί σε σύγκρουση, κυρίως με τους μεγαλύτερους ηλικιακά (γονείς, εκπαιδευτικούς, κ.α.). Βασικός λόγος της συγκρουσιακής κατάστασης είναι η έλλειψη ανθρώπων πρόθυμων να ακούσουν τις ανησυχίες τους, χωρίς να τους κρίνουν. Ελλείψει, λοιπόν, ενεργών ακροατών ο έφηβος στρέφεται στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, για να πει – γράψει αυτό που θέλει και να βρει και το ακροατήριό του. Έτσι φθάνουμε στο σημείο σήμερα όλο και περισσότεροι νέοι να βρίσκονται «συνδεδεμένοι» σε κάποιο μέσο κοινωνικής δικτύωσης, για να καλύψουν την ελλειμματική τους επικοινωνία στον πραγματικό κόσμο.
Το διαδίκτυο είναι ένα εργαλείο και μάλιστα πολύ χρήσιμο για το μέλλον και την καριέρα του καθενός από εμάς. Σε καμία περίπτωση δεν θέλουμε να δαιμονοποιήσουμε τη χρήση του. Στόχος είναι η ενημέρωση του χρήστη για τους κανόνες ορθής αξιοποίησης του μέσου.
Σύμφωνα με την έρευνα του Πανεπιστημίου Αιγαίου έχει παρατηρηθεί ότι οι ηλικίες 15-55 ετών είναι αυτές που χρησιμοποιούν κυρίως τις σελίδες κοινωνικής δικτύωσης σε ποσοστό που αγγίζει το 71%.
Η διαρκής ενασχόληση με τα social media λέγεται ότι ευθύνεται για μειωμένη συγκέντρωση, αύξηση της ανάγκης για επιβράβευση αλλά και αποδυνάμωση των μη λεκτικών δεξιοτήτων επικοινωνίας, όπως για παράδειγμα της οπτικής επαφής κατά τη διάρκεια μιας συνομιλίας.
Οι δύο σημαντικοί πυλώνες κοινωνικοποίησης που αφορούν τους εφήβους, η οικογένεια και η εκπαίδευση, οφείλουν να υποδείξουν το σωστό τρόπο χρήσης, να ενημερώνουν για την ασφάλεια, για το σεβασμό σε κανόνες και για την προστασία της ιδιωτικότητας. Ο ρόλος της οικογένειας είναι σημαντικός για την οριοθέτηση των παραπάνω. Από την άλλη πλευρά η εκπαίδευση πρέπει άμεσα να προσαρμοστεί στα διαδικτυακά μέσα και να προσανατολίσει τους μαθητές, μέσα από σχολικά προγράμματα, περισσότερο ως προς τη χρήση του διαδικτύου σαν εκπαιδευτικό εργαλείο που θα διευκολύνει τη μάθηση, την αναζήτηση της γνώσης και της πληροφόρησης.
Το πρόβλημα κατά τη γνώμη μου χρειάζεται παιδαγωγική και όχι «αστυνομική» προσέγγιση. Μπορεί να ακούγομαι σαν να κάνω κήρυγμα, δεν είναι αυτός ο στόχος μου, προσωπικά είμαι από αυτούς που χρησιμοποιούν καθημερινά το διαδίκτυο, για να ενημερωθώ, για να δουλέψω, να αναζητήσω κάθε είδους πληροφορία και να ψυχαγωγηθώ. Ας έχουμε σαν αρχή το: Επιλέγω τι θέλω να κοινοποιήσω και ποιοι θα μπορούν να το δουν.
(Στις απαντήσεις δόθηκαν αποσπάσματα από τον Συμβουλευτικό Οδηγό για Γονείς, εκπαιδευτικούς και Μαθητές: «Στηρίζοντας Γονείς, Εκπαιδευτικούς και Παιδιά στην κατανόηση της εφηβείας» Αντώνιος Α. Πλαγεράς, Αλεξία Πηνελόπη Αβαγιανού).
