Γράφει ο Χάρης Δημητρίου, Πληρεξούσιος Υπουργός Α’ ε.τ.
Στα 35 χρόνια που υπηρέτησα στο Υπουργείο Εξωτερικών είχα την ευκαιρία να διαπραγματευτώ επανειλημμένα είτε με τρίτες χώρες για λογαριασμό τής ΕΕ (ΕΟΚ παλιότερα) όσες φορές η Ελλάδα προήδρευε τού Συμβουλίου είτε στο εσωτερικό των κοινοτικών οργάνων ως εκπρόσωπος τής Ελλάδας έναντι προτάσεων τής Κομισιόν. Ιδιαίτερα μεγάλη εμπειρία απέκτησα στα οκτώ χρόνια που υπηρέτησα στη Μόνιμη Ελληνική Αντιπροσωπεία στις Βρυξέλλες, όπου καθημερινά ο καθένας έδινε μάχες για να διαμορφώσει τις προτάσεις τής Κομισιόν προς το συμφέρον τής χώρας του.
Γι’αυτό παρακολουθώντας προσεκτικά τον τρόπο με τον οποίο διαπραγματεύθηκε η σημερινή κυβέρνηση τη συμφωνία με τους θεσμούς, έμενα κατάπληκτος διαπιστώνοντας ότι η εμπειρία από τα 34 χρόνια τής συμμετοχής μας στην (ΕΟΚ) ΕΕ, στη διάρκεια των οποίων χιλιάδες στελέχη τού Δημοσίου, όπως εγώ, εκπαιδεύτηκαν στην τακτική των διαπραγματεύσεων, δεν χρησίμευσε σε τίποτε απολύτως…
Διότι εάν είχε χρησιμεύσει, η κυβέρνηση θα έπρεπε:
1ον) να έχει προετοιμάσει εμπεριστατωμένο σχέδιο συμφωνίας με μαξιμαλιστικές θέσεις, το οποίο να καταθέσει αμέσως μετά την ανάληψη τής εξουσίας
2ον) να έχει προσέλθει στη διαπραγμάτευση με σοβαρό και έμπειρο διαπραγματευτή που να πλαισιώνεται από εξίσου έμπειρους δημοσίους υπαλλήλους
3ον) να έχει κάνει επαφές με όλα τα κράτη μέλη αναλύοντας με σοβαρά επιχειρήματα τις ελληνικές θέσεις και προσφέροντας ανταλλάγματα (δηλαδή τη στήριξη τής Ελλάδας σε άλλα θέματα που ενδιαφέρουν ιδιαίτερα το καθένα από αυτά)
4ον) να έχει επεξεργασθεί θέσεις υποχώρησης (fall back positions) και αντιπροτάσεις και
5ον) να έχει προετοιμασθεί για το ενδεχόμενο πλήρους αδιεξόδου, θέτοντας στους εταίρους μας ημερομηνία λήξης των διαπραγματεύσεων, που θα έδινε χρόνο στην κυβέρνηση να επικυρώσει την όποια συμφωνία (ή αδιέξοδο) μέσω δημοψηφίσματος ή νέων εκλογών.
Αντί αυτών, ανέθεσε τη διαπραγμάτευση σε έναν θεωρητικό των διαπραγματεύσεων και συνάμα εκκεντρικό άτομο, το οποίο εκνεύρισε τούς πάντες στο Eurogroup και σπατάλησε πολύτιμο χρόνο. Σε καμία περίπτωση δεν είδαμε να τον πλαισιώνουν πρέσβεις ή άλλα έμπειρα στελέχη τού Δημοσίου με πολυετή εμπειρία στη διεξαγωγή διαπραγματεύσεων εντός τής ΕΕ. Το αποτέλεσμα ήταν να αναγκασθεί ο πρωθυπουργός να πάρει την υπόθεση στα χέρια του τις τελευταίες ημέρες, όταν ήταν πλέον πολύ αργά. Και αυτός όμως δεν είδα να συνοδεύεται από τον Υπουργό Εξωτερικών, όπως είθισται στις συνόδους κορυφής. Γενικότερα, ο Υπουργός Εξωτερικών ήταν τελείως απών από τη διαπραγμάτευση, παρόλο ότι η επιδιωκόμενη συμφωνία δεν είναι άμοιρη σοβαρών συνεπειών στον τομέα τής εξωτερικής πολιτικής.
Μη θέλοντας να πιστέψω ότι όλα αυτά ήταν προσχεδιασμένα για να βρεθούμε εκτός ευρώ (κάτι τέτοιο θα ισοδυναμούσε με προδοσία και δεν επιτρέπεται να προσάπτει κανείς τέτοια κατηγορία χωρίς αδιάσειστες αποδείξεις) καταλήγω στο ότι ήταν απόρροια ενός ασυγχώρητου ερασιτεχνισμού. Οπως κατά κανόνα και οι προηγούμενες «συστημικές» κυβερνήσεις, αρχής γενομένης από το 1981, ο κ. Τσίπρας ακολούθησε την πρακτική οι υπουργοί να στηρίζονται σε παντοειδείς «συμβούλους» και «ειδικούς» με μοναδικό προσόν τη συγγένεια ή την κομματική ταυτότητα. Αντίθετα, τα στελέχη τού Δημοσίου με πλούσια εμπειρία και ιδιαίτερα όσα είχαν μετάσχει στα κοινοτικά όργανα (Ομάδες Εργασίας και Επιτροπές κάθε επιπέδου) έμπαιναν συστηματικά στο περιθώριο. Με κάποια δόση υπερβολής θα έλεγα ότι στο φιάσκο τής διαπραγμάτευσης αυτής οι δημόσιοι υπάλληλοι «εκδικήθηκαν» το κομματικό κατεστημένο για τον επί 34 χρόνια παραμερισμό τους από τη διαδικασία λήψης σοβαρών υποθέσεων…
Έτσι δεν μένει παρά να ελπίσουμε ότι μετά το δημοψήφισμα, όποιο και αν είναι το αποτέλεσμα, όποια και αν είναι η κυβέρνηση, τη διαπραγμάτευση θα αναλάβει ένας έμπειρος τεχνοκράτης με συμβούλους υπαλλήλους σοβαρούς και γνώστες τής τεχνικής διαπραγματεύσεων εντός τής ΕΕ. Διότι εάν τελικά η Ελλάδα βγει εκτός ευρώ, δεν θα έχει καμία σημασία εάν αυτό οφειλόταν σε ερασιτεχνισμό ή προμελετημένο σχέδιο. Η ευθύνη των πολιτικών όπως και οι συνέπειες για την κοινωνία θα είναι απολύτως οι ίδιες.
