Οπου κι αν βρεθούμε, είμαστε αυτό που λείπει. Και, τότε, οι άλλοι γελούν μαζί μας. Ομως, είναι, πάντα, πιο σοφό να μπορούμε να γελούμε εμείς με τον εαυτό μας και με τις αδυναμίες μας. Κι ας μας πληγώνουνε οι μαύρες έγνοιες, κι ας φουντώνει ο πόνος.
Πολλοί λένε: «Το μόνο παράπονο που έχω στη ζωή είναι ότι δεν είμαι κάποιος άλλος». Θα αγνοούν όλοι αυτοί ότι όποιος μεγαλώνει τις γνώσεις του, μεγαλώνει και τις θλίψεις του. Ίσως ο Σωκράτης να είχε περισσότερο δίκιο λέγοντας ότι ένα πράγμα γνωρίζει: Ότι δεν γνωρίζει τίποτα. Από την άλλη, το ρητό «γνώθι σ’ αυτόν», πολλές φορές, δεν λέγεται σωστά. Καλύτερα θα ήταν να λέγαμε: Γνώρισε τους άλλους ανθρώπους. Γιατί δεν φτάνει να μελετούμε μόνο τον εαυτό μας, για να γνωρίσουμε τους άλλους, τους οποίους μάλιστα πρέπει να συναναστραφούμε.
Αν έχουμε κάποιες γνώσεις, καλό είναι να δίνουμε από το φως μας και στους άλλους, για ν’ ανάψουν τις δάδες τους. Και να γνωρίζουμε ότι αυτός, που δεν γνωρίζει τίποτε (και δεν το καταλαβαίνει), είναι ένας ανόητος, που πρέπει να τον αποφεύγουμε. Αυτός που δεν ξέρει τίποτα (κι έχει τη συναίσθηση γι αυτό), είναι ένας αφελής, που μπορούμε να του διδάξουμε. Αλλ’ αυτός που έχει γνώσεις και δεν το γνωρίζει, θα κοιμάται, προφανώς. Γι αυτό, χρειάζεται να τον ξυπνήσουμε. Τέλος, αυτός που έχει γνώσεις (κι έχει τη συναίσθηση αυτών που γνωρίζει), είναι σοφός. Αυτόν μπορούμε, αναμφίβολα, να τον ακολουθήσουμε. Ετσι μόνο η αρχή της σοφίας, θα γίνει η γνώση της άγνοιάς μας.
Πάντως, κάποιο λόγο έχουμε να γνωρίζουμε ότι κινούμαστε. Κινούμαστε για να διατηρούμε τα πράγματα ολόκληρα. Για να μπορούμε, απλώνοντας τα χέρια μας, λαχταρώντας πια, να αγγίξουμε το θαύμα.
