Με αφορμή το πρόσφατο βιβλίο του Κωνσταντίνου Λούλη
Ο μεγάλος Γάλλος πολιτικός Ζωρζ Κλεμανσώ, μιλώντας για τον πόλεμο, είχε διατυπώσει το απόφθεγμα ότι αυτός «είναι πολύ μεγάλη υπόθεση για να την αφήνουμε στα χέρια των στρατιωτικών». Παραφράζοντας τη ρήση αυτή κι έχοντας μελετήσει το τελευταίο βιβλίο του κ. Κώστα Λούλη «Η επιβίωση της Ελλάδος μέσα από διαδοχικά θαύματα», οδηγήθηκα στο συμπέρασμα ότι και η Ιστορία είναι πολύ μεγάλη υπόθεση για να την αφήνουμε στα χέρια ιστορικών με προσωπικές και ιδεολογικές «δουλείες», που τυφλώνουν την κρίση και αλλοιώνουν την ακριβή παράθεση, θεώρηση και αξιολόγηση γεγονότων και προσώπων.
Γι’ αυτό οι αρχαίοι, την καταγραφή και ερμηνεία σπουδαίων γεγονότων, που αναφέρονται σε έθνη και πρόσωπα, ονόμασαν Ιστορία, δηλαδή Γνώση (Οίδα: Γνωρίζω – Ιστωρ: Γνώστης). Γίνεται όμως η Ιστορία, ως Γνώση, ν’ απέχει απ’ την πραγματικότητα, να συσκοτίζει ή να παραποιεί γεγονότα, ν’ αγιοποιεί ή να δαιμονοποιεί – κατά το δοκούν – ιστορικά πρόσωπα; Είναι δυνατόν ο αρχηγός της Ναζιστικής Γερμανίας, Αντολφ Χίτλερ, να υπήρξε το μοναδικό αιμοσταγές τέρας του 20ου Αιώνα και ο άρχων του τρόμου Γιόζεφ Στάλιν στην πρώην Σοβιετική Ένωση, με ασύλληπτες «επιδόσεις» στην εξόντωση ανθρώπων, ιστορικά να φωτίζεται μόνον ως «Ηγέτης του Αντιφασιστικού Αγώνα»; Είναι δυνατόν σ’ ένα εμφύλιο σπαραγμό – ό,τι πιο καταραμένο και φρικτό μπορεί να συμβεί σ’ ένα λαό – οι εγκληματίες της μιας πλευράς να θεωρούνται «φασίστες» ενώ οι εγκληματίες της άλλης «αγωνιστές»;
Να γιατί το ιστορείν είναι πολύ μεγάλη υπόθεση για ν’ αφήνεται στα χέρια πολιτικώς και ιδεοληπτικώς επηρεασμένων ιστορικών και να γιατί το προαναφερθέν βιβλίο του Κώστα Λούλη – για τους δυο τελευταίους αιώνες του ιστορικού μας βίου – είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον και χρήσιμο. Ο ίδιος (σε μια χώρα, όπου περισσεύουν οι «ειδήμονες» και οι «ειδικοί» της συμφοράς, που τη ρήμαξαν κι ακόμη τη ρημάζουν) εντίμως δηλώνει ότι δεν είναι επιστήμων ή κατ’ επάγγελμα ιστορικός. Θα τον κατέτασσα στη κατηγορία των ιστοριοδιφών. Οπως ο ερασιτέχνης (έρως+τέχνη), έτσι κι ο ιστοριοδίφης, είναι ερωτευμένος με την ιστορία. Διφά, δηλαδή ερευνά, καταγράφει και παρουσιάζει γεγονότα και πρόσωπα, αφήνοντας απείραχτα το ιστορικό περιβάλλον και τη δράση τους. Δεν ωραιοποιεί, δεν συσκοτίζει, αλλ’ ούτε συγκαλύπτει. Ο απροκατάληπτος αναγνώστης του βιβλίου αυτού, ακόμη κι αν διαφωνήσει σε κάτι με τον συγγραφέα, δεν θα του αποδώσει μομφή σκοπιμότητας, γιατί η προαίρεσή του είναι καθαρή.
Στις σελίδες του αίρεται το ιστορικό «ριντώ» των εμφυλιακών και μετεμφυλιακών σκοπιμοτήτων και προκαταλήψεων. Δίπλα σε αγιοποιημένα πρόσωπα του πρόσφατου παρελθόντος βλέπει κανείς τους «σκελετούς» της δράσεώς τους. Αποσιωποιηθέντα γεγονότα φωτίζονται. Αποδεικνύεται πως αν είχαν γίνει εγκαίρως δεκτές επισημάνσεις και προτάσεις προσωπικοτήτων, με αρνητικό σήμερα ιστορικό πρόσημο, εθνικές καταστροφές θα είχαν αποφευχθεί και η πατρίδα μας θα βάδιζε σε άλλο δρόμο. Πιστεύω πως όσο η νεότερη ιστορία του τόπου δεν συγγράφεται από ανεξάρτητους ιστορικούς, αλλά με τη διπλή γραφή και ανάγνωση, που υπαγορεύουν τα συμπλέγματα του αδελφοκτόνου διχασμού, ο Εμφύλιος θα συνεχίζεται μέσα μας και ως Λαός θα παραμένουμε καρφωμένοι στο σταυρό των ιδεοληψιών του παρελθόντος, που οδήγησαν σ’ αυτόν…
Αλλ’ απ’ το βιβλίο του Κώστα Λούλη προκύπτει κι ένα ιστορικό ντοκουμέντο, με αφανή καταλύτη τον ίδιο τον συγγραφέα, που ως ενεργό πολιτικό στέλεχος, τότε, δίπλα στον Κων. Μητσοτάκη, συνέλαβε την ιδέα της συγκυβέρνησης Ν.Δ. – Συνασπισμού μετά τις «άγονες» εκλογές του 1989 και οργάνωσε την ιστορική συνάντηση Μητσοτάκη – Φλωράκη, η οποία οδήγησε στον σχηματισμό της Κυβέρνησης Τζαννετάκη. Αξιολογώντας σήμερα κάποιος εκείνη την υπερβατική προσέγγιση των δύο ιστορικών ηγετών, αντιλαμβάνεται το πολιτικό τους μέγεθος και τη βαρύτητά τους. Και συγκρίνοντάς την με τις συγκυβερνήσεις των ημερών μας, εν μέσω δεινής κρίσεως, διαπιστώνει την αβάσταχτη ελαφρότητα και εμφανή ανεπάρκεια των νεότερων πολιτικών μας.
Κατά κάποιον τρόπο, ζηλεύω (με την έννοια του «καλοτυχίζω») τον Κώστα Λούλη, διότι παιδιόθεν, όπως απ’ το βιβλίο του προκύπτει είχε κι έχει μια «πυκνογραμμένη» ζωή πολιτικών και ιστορικών βιωμάτων, ανησυχιών, γεγονότων και δυναμικής επιχειρηματικής δημιουργίας, που φθάνει μέχρι τον Αραβικό Κόσμο, την Αφρική και την Ινδία. Τον ζηλεύω, ακόμη, διότι κατάφερε εγκαίρως να ξεφύγει απ’ το δόκανο του πολιτικαντισμού, που λυμαίνεται την Πολιτική στον τόπο μας. Κι ακόμη διότι: Είναι σε θέση να δηλώνει κάτοικος εξωτερικού, γλιτώνοντας κοντά στ’ άλλα και την οδύνη ν’ ακούει τον υπουργό Παιδείας της πατρίδας του να δηλώνει, καταργώντας τα Πρότυπα Σχολεία του Δημοσίου, ότι η αριστεία, το «Αιέν αριστεύειν», που μας παρέδωσαν οι αρχαίοι, είναι χιτλερικής νοοτροπίας!…
Του Βαγγ. Σουσουρή
