Γράφει η Βλάχου Αννα, Ψυχολόγος, Επιστημονικό, μέλος Κε.Συ.Σ.Ε.
«Το μεγαλύτερο όπλο μας είναι η ψυχολογία… Οσο δεν σε πατεί εκεί, δεν μπορεί να πατήσει πουθενά αλλού. Μόλις σε δει να λυγίζεις παίρνει τα πάνω του κι αρχίζει να κάνει βόλτες. Σαφώς και έχω πέσει ψυχολογικά, έχω θυμώσει, έχω τσαντιστεί με όλο αυτό αλλά προτιμώ μέσα στο χρόνο να είναι λίγες και μοναδικές οι στιγμές που να μου θυμίζουν απλά πως ο ρόλος μου δεν είναι να κάθομαι να μιζεριάζω και να κλαίω αλλά να μάχομαι μέχρι τέλους. Ετσι λοιπόν κι εσύ που διαβάζεις τώρα, κάθε φορά που θα πέφτεις θα θυμάσαι πως η μονή επιλογή που έχεις είναι να σηκωθείς και να επιλέξεις το τι θα κάνεις» Μαρία Α.
Η λέξη «καρκίνος» είναι από τις πιο δύσκολες λέξεις στην προφορά και το άκουσμά της. Πρόκειται για μια ασθένεια φορτισμένη με έντονα αρνητικά συναισθήματα και αρκετές προλήψεις. Η εμπειρία αυτής της νόσου δεν μπορεί παρά να ασκεί στον πάσχοντα αλλά και στους οικείους του μεγάλη ψυχολογική πίεση και αναστάτωση. Πολλές φορές τόσο οι θεράποντες ιατροί, όσο και οι ίδιοι πάσχοντες, αλλά και το συγγενικό περιβάλλον τους, τονίζουν την αναγκαιότητα της ψυχολογικής στήριξης των ασθενών αλλά και των οικείων τους. Μια ασθένεια η οποία εμπλέκεται συχνά με την έννοια του θανάτου επιφέρει ψυχική επιβάρυνση σε τέτοιο βαθμό, που η παρέμβαση του ειδικού ψυχικής υγείας καθίσταται αναγκαία.
Ωστόσο, είτε τελικά γιατί αγνοείται η σημασία μιας τέτοιας παρέμβασης, είτε διότι προτάσσονται κυρίως οι καθαρά βιολογικές ανάγκες του ασθενούς, στα πλαίσια ενός ιατρικοκεντρικού συστήματος, εν τέλει λίγοι μόνο από τους πάσχοντες θα αναζητήσουν και θα βρουν ψυχολογική ή ψυχοθεραπευτική βοήθεια. Οχι μόνο οι γιατροί, αλλά και οι ίδιοι ασθενείς με καρκίνο θεωρούν καμιά φορά πολυτέλεια να απευθυνθούν για στήριξη σε έναν επαγγελματικά ψυχικής υγείας. Συμπεριλαμβανομένου και του λεγομένου ταμπού της επίσκεψης σε ψυχολόγο, συχνά ακούμε καρκινοπαθείς να λένε: «Μα δεν είμαι τρελός! Καρκίνο έχω».
Το να θελήσει κάποιος να μιλήσει σε έναν επαγγελματία ψυχικής υγείας δε σημαίνει ότι είναι τρελός ή αδύναμος. Αντίθετα, το να αναζητήσει ένας ασθενής με καρκίνο ψυχολογική βοήθεια αποδεικνύει τον υγιή ψυχισμό του, καθώς είναι σε θέση να βιώσει τη νόσο ως μια επώδυνη εμπειρία, κάτι που είναι φυσιολογικό και αναμενόμενο. Επιπλέον, η αναζήτηση ψυχολογικής στήριξης σημαίνει δύναμη και θέληση να διεκδικήσει μια καλύτερη ποιότητα ζωής, περισσότερο λειτουργική και προσαρμοστική στα νέα δεδομένα. Σημαίνει την ανάγκη του ατόμου που νοσεί να αναπτύξει τις δυνατότητες του, να ξεπεράσει τα αισθήματα απελπισίας, να μάθει να εκφράζει και να μοιράζεται τα συναισθήματα του, να ελέγχει το άγχος του και να αναπτύξει ένα μαχητικό πνεύμα. Ερευνες δείχνουν πως αυτοί που δέχονται ψυχολογική υποστήριξη βλέπουν βελτίωση στην διάθεση αλλά και στην ποιότητα της ζωής τους και έτσι γίνονται περισσότερο αισιόδοξοι και αποφασισμένοι. Αυτό σαν αποτέλεσμα έχει, να υπάρχει μια θετική επιρροή στο πως αντιμετωπίζουν τον καρκίνο και τη διάγνωσή του, την θεραπεία και την διαδικασία της, καθώς επίσης και άλλα γεγονότα που συμβαίνουν παράλληλα στη ζωή τους.
Η ψυχολογική στήριξη δεν είναι πολυτέλεια. Είναι ανάγκη του ατόμου που νοσεί να αναπτύξει τις δυνατότητες του, να ξεπεράσει τα αισθήματα απελπισίας, να μάθει να εκφράζει και να μοιράζεται τα συναισθήματα του, να ελέγχει το άγχος του και να αναπτύξει ένα μαχητικό πνεύμα. Η προσπάθεια για ψυχολογική ευεξία είναι το μοναδικό «όπλο» που έχει στη διάθεση του ο ασθενής, πέρα από την φαρμακευτική αγωγή, για να παλέψει τον καρκίνο. Η ψυχική κατάπτωση, η παραίτηση από δραστηριότητες της καθημερινής ζωής, η θλίψη, το άγχος αποτελούν παράγοντες που συμβάλλουν αρνητικά στην εξέλιξη της νόσου και χρήζουν άμεσης αντιμετώπισης.
Πολύ σημαντική είναι η παρότρυνση και στήριξη των οικείων του συγγενικού περιβάλλοντος προς το άτομο που νοσεί έτσι ώστε να αναζητήσει στήριξη από τον ψυχολόγο. Είναι μια σημαντική εμπειρία στα βήματα προς τη θεραπείας τους, ωφέλιμη και από πολλούς περιγράφεται σαν ένα από τα καλύτερα πράγματα που έχουν κάνει για να βοηθήσουν τον εαυτό τους.
