Ένας «μικρός θησαυρός» που ήταν «θαμμένος», αποκαλύφθηκε στον 8ο όροφο του Δημαρχείου Πειραιά.
Πρόκειται για έπιπλα και σπάνια αντικείμενα, που – σύμφωνα με τις πρώτες ενδείξεις – ανήκαν στον μεγάλο δωρητή της πόλης, Κρίτωνα Δηλαβέρη, τα οποία είχαν περάσει στην ιδιοκτησία του Δήμου. Τα αντικείμενα, ήδη καταγραφήκαν και φωτογραφήθηκαν από την αρμόδια υπηρεσία του Δήμου.
Ο Δήμαρχος Πειραιά, κ. Βασίλης Μιχαλολιάκος, σε δηλώσεις του ανέφερε: «Μόλις χθες, πληροφορήθηκα την ύπαρξη μιας «κρύπτης», στην οποία ήταν κρυμμένα έπιπλα και αντικείμενα που εκτός των άλλων έχουν και συναισθηματική αξία για την πόλη μας. Αμέσως έδωσα εντολή να «ξηλωθεί» ο τοίχος και να καταγραφούν τα πάντα. Θα τα αναδείξουμε, όπως αναδεικνύουμε όλους τους μικρούς και μεγάλους «θησαυρούς» της πόλης μας.
Το οφείλουμε στην μνήμη του μεγάλου μας δωρητή, το οφείλουμε στην ιστορική συνέχεια της πόλης μας. Ο Πειραιάς έχει αλλάξει σελίδα και ατενίζει το μέλλον του με αισιοδοξία. Το είχα πει και το επαναλαμβάνω. Τα καλύτερα για την πόλη μας έρχονται».
Κρίτων Δηλαβέρης
Ο τελευταίος δωρητής και ευεργέτης του Πειραιά, Κρίτων Δηλαβέρης (1894-26/2/1972), γεννήθηκε στον Πειραιά. Βιομήχανος-πολιτευτής, εξελέγη βουλευτής Πειραιά τα χρόνια 1935, 1936, 1946. Πρόεδρος του Συνδέσμου Γηγενών Πειραιωτών, δώρισε όλη την περιουσία του στον Δήμο Πειραιά.
Το σπίτι της οικογενείας Δηλαβέρη ήταν το κτίριο που στεγάζεται σήμερα ο Δικηγορικός Σύλλογος Πειραιά, στην οδό Ηρώων Πολυτεχνείου 47. Ο Κρίτων Δηλαβέρης ήταν γιος του βιομήχανου Ευστάθιου Κρίτωνος Δηλαβέρη.
Ο Ευστάθιος Δηλαβέρης γεννήθηκε στον Καραβά Κυθήρων, το 1855. Νεαρός, 20 ετών, ήρθε στον Πειραιά και έγινε κοσμηματογράφος (ζωγραφική οροφής) και εργολάβος οικοδομών. Το 1888 επιδόθηκε στην ίδρυση του πρώτου στην Ελλάδα εργοστασίου κατασκευής μωσαϊκών πλακών στη διασταύρωση των οδών Χαϊδαρίου και Κάστορος. Μετά από δέκα χρόνια επεκτάθηκε στην κεραμοποιεία με νέα εργοστάσια.
Το εργοστάσιο «Ευρωπαϊκών Κεράμων και Μωσαϊκών Πλακών» στην οδό Θηβών, στη Νίκαια -Παλιά Κοκκινιά, λειτούργησε για πρώτη φορά το 1902. Πρόκειται για ένα κτιριακό συγκρότημα το οποίο με απόφαση του Υπουργείου Περιβάλλοντος και του Υπουργείου Πολιτισμού το 2002 κηρύχτηκε διατηρητέο.
Την εποχή εκείνη η οικονομική του δύναμη αυξήθηκε εκπληκτικά. Με πλάκες Δηλαβέρη έχουν στρωθεί πολλά δημόσια κτίρια όπως το Νοσοκομείο Ευαγγελισμός, το Στρατιωτικό Νοσοκομείο, η Ιερατική Σχολή, η πρώην Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων, το Νοσοκομείο Παίδων, Το κατάστημα της Εθνικής Τράπεζας στον Πειραιά, το Τζάννειο Νοσοκομείο, η Βασάνειος Ναυτική Σχολή, το Ακταίον στο Φάληρο, το Μουσείο των Δελφών και άλλα.
Μετά το θάνατο του Ευσταθίου Δηλαβέρη, τα ηνία των επιχειρήσεων ανέλαβε ο γιος του Κρίτων. Δραστήριος και δυναμικός άνθρωπος σαν τον πατέρα του.
Ο Κρίτων Δηλαβέρης συμμετείχε ενεργά σε πολλά σωματεία της εποχής. Υπήρξε πρόεδρος του Ναυτικού Αθλητικού Συνδέσμου στον Πειραιά από το 1948 μέχρι το 1963 και μαζί με τη σύζυγό του Αθηνά, αδελφή της ηθοποιού Κατίνας Παξινού, βοήθησε στην ανάπτυξή του ύστερα από τις καταστροφές που υπέστη επί Γερμανική Κατοχής.
Όταν πρόεδρος του Ναυτικού Αθλητικού Συλλόγου (ΝΑΣ) ήταν ο Κουβερτάρης, το 1948, ο Κρίτων και η Αθηνά Δηλαβέρη, άρχισαν με μεράκι την αναστήλωση του Ομίλου. Έκτισαν με δικά τους έξοδα τον όροφο που βρίσκεται μέχρι σήμερα το εντευκτήριο του Ομίλου.
Ο Κρίτων Δηλαβέρης έγινε και παρέμεινε Πρόεδρος του ΝΑΣ επί 15 συνεχή χρόνια, διετέλεσε πρόεδρος του Συνδέσμου Γηγενών Πειραιωτών ως το θάνατό του, και υπήρξε πρόεδρος του Ροταριανού Ομίλου Πειραιά τα έτη 1952-1954. Πέθανε το 1972, δύο χρόνια μετά το θάνατο της συζύγου του Αθηνάς χωρίς απογόνους.
Ετάφη στον οικογενειακό τάφο στο κοιμητήριο της Ανάστασης. Το 1986 το οικογενειακό αρχείο του Κρίτωνος Δηλαβέρη περιήλθε στο Ιστορικό αρχείο του Δήμου.
