Το θέμα των υπερπτήσεων τουρκικών μαχητικών πάνω από ελληνικά νησιά στο Αιγαίο έθεσε με έμφαση ο Γ. Παπανδρέου, κατά την ομιλία του στη συνάντηση των τούρκων πρέσβεων στο Ερζερούμ.
Ο πρωθυπουργός, αφού επισήμανε ότι "την περασμένη Τετάρτη, μία ημέρα πριν από την άφιξη του στην Τουρκία, μαχητικά πέταξαν πάνω από το Αγαθονήσι", διερωτήθηκε: "Γιατί; Ποιο το νόημα; Τι προσπαθεί να αποδείξει η Τουρκία;", προσθέτοντας: "Αυτές οι ενέργειες δεν πρόκειται να αλλάξουν το καθεστώς στο Αιγαίο, να είστε βέβαιοι για αυτό". "Πρέπει να σταματήσουν, καθώς τραυματίζουν το κλίμα εμπιστοσύνης στο Αιγαίο".
"Είμαστε καταδικασμένοι στην ένταση και την καχυποψία; Αν το πίστευα αυτό, δεν θα ήμουν εδώ", τόνισε, σημειώνοντας ότι κοινός στόχος είναι "να μετατρέψουμε τη γειτονιά μας σε περιοχή ανάπτυξης και ειρήνης"
"Ανάμεσα στη σύγκρουση και την ειρήνη, επιλέγουμε την ειρήνη", επισήμανε, λέγοντας ότι "η ειρήνη έχει και προϋποθέσεις, η εμπιστοσύνη δύσκολα χτίζεται και εύκολα χάνεται". "Κρατάμε τη μοίρα μας στα χέρια μας. Αν η Τουρκία εννοεί την ειρήνη, αυτά πρέπει να σταματήσουν. Η απειλή πολέμου δεν έχει θέση, ούτε λύνει προβλήματα"
Αναφερόμενος στο Κυπριακό, είπε ότι " δεν μπορεί να δεχθεί η διεθνής κοινότητα την κατοχή στο νησί".
Συζήτηση εφ’ όλης της ύλης
Προηγήθηκε μαραθώνια συνάντηση- σε ιδιαίτερα θετικό κλίμα- με τον Τ. Ερντογάν. Οι δύο άνδρες συνομίλησαν για περισσότερο από 3 ώρες, αρχικώς κατ’ ιδίαν, στη συνέχεια υπό την παρουσία των υπουργών Εξωτερικών. Πληροφορίες αναφέρουν ότι στο τραπέζι τέθηκαν όλα τα θέματα διμερούς ενδιαφέροντος, με έμφαση στην αντιμετώπιση της λαθρομετανάστευσης και τις υπερπτήσεις τουρκικών μαχητικών.
Σύμφωνα με πληροφορίες, ο Γ. Παπανδρέου, αναφερόμενος στην πρόθεση της κυβέρνησης να κατασκευάσει φράχτη στον Έβρο, τόνισε ότι "δεν το κάνουμε για να δημιουργήσουμε πρόβλημα στην Τουρκία", ενώ αμφότερες οι πλευρές αναγνώρισαν ως κοινό πρόβλημα των δύο χωρών το θέμα της παράνομης μετανάστευσης. Η Άγκυρα, μάλιστα, εξέφρασε τη βούληση της να βοηθήσει σε αυτό το θέμα.
Πληροφορίες αναφέρουν ότι ο κ. Παπανδρέου έθεσε και το θέμα των υπερπτήσεων τουρκικών μαχητικών πάνω από ελληνικά νησιά.
Σύμφωνα με το ΑΠΕ, διπλωματικές πηγές ανέφεραν ότι θέματα που αφορούν στο Αιγαίο, όπως η υφαλοκρηπίδα, αποτελούν αντικείμενο των διερευνητικών επαφών που συνεχίζονται, ενώ τόνισαν ότι η συνάντηση που έγινε στο Ερζερούμ δεν είχε στόχο την επίλυση συγκεκριμένων θεμάτων και τη λήψη συγκεκριμένων αποφάσεων, αλλά σκοπεύει στη δημιουργία του πλαισίου που θα προωθήσει τις ελληνοτουρκικές σχέσεις, οι οποίες αναπτύσσονται μέσα στους θεσμούς που έχουν αποφασιστεί, όπως το θεσμό του Ανωτάτου Συμβουλίου, τη σύγκληση του οποίου θα προετοιμάσει η επικείμενη επίσκεψη του τούρκου υπουργού Εξωτερικών στην Αθήνα, τον προσεχή Μάρτιο.
Φορώντας το γαλάζιο κασκόλ των αγώνων εμφανίστηκε ο έλληνας πρωθυπουργός στο στάδιο του Ερζερούμ, όπου θα φιλοξενηθούν οι χειμερινοί πανεπιστημιακοί αγώνες.
"Τιμούμε την πλούσια ιστορία μας, αλλά αποφασίσαμε οι δύο πλευρές να υπερβούμε τις προκαταλήψεις του παρελθόντος. Και λάβαμε τολμηρές πρωτοβουλίες, για να σπάσουμε το φράγμα της προκατάληψης, που χώριζε τους δύο λαούς μας", είπε μεταξύ άλλων ο πρωθυπουργός, κατά τη διάρκεια της ομιλίας του στα εγκαίνια του γηπέδου.
Και πρόσθεσε: "Οι επαφές στο επίπεδο της Κοινωνίας των Πολιτών μας πολλαπλασιάστηκαν, το ίδιο και οι σχέσεις μας στο πολιτικό, εμπορικό, τουριστικό και επενδυτικό επίπεδο. Και είναι προς τιμήν της Κυβέρνησης του κ. Ταγίπ Ερντογάν, που υπηρετεί αυτή την προσπάθεια. Μαζί βάλαμε σε νέες βάσεις τη συνεργασία μας και εντατικοποιήσαμε τις προσπάθειες για τη βελτίωση των σχέσεών μας. Να μετατρέψουμε τη γειτονιά μας σε περιοχή ειρήνης, σταθερότητας και ανάπτυξης, αυτός είναι ο στόχος μας".
Ο πρωθυπουργός της Τουρκίας, Ταγίπ Ερντογάν, αμέσως μετά τις ομιλίες προσέφερε ορισμένα συμβολικά δώρα (μπουφάν και πέδιλα του σκι) στον κ. Παπανδρέου. Η εκδήλωση στο στάδιο έκλεισε με μουσική του έλληνα συνθέτη Σταμάτη Σπανουδάκη.
Δηλώσεις Νταβούτογλου
Η συμμετοχή του Γ. Παπανδρέου και του υπουργού Εξωτερικών Δ. Δρούτσα στην ετήσια σύνοδο των Τούρκων πρέσβεων, που διεξάγεται στο Ερζερούμ, αποτελεί απόδειξη του υψηλού επιπέδου των σχέσεων των δύο χωρών, δήλωσε ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας, Αχμέτ Νταβούτογλου.
Σε δηλώσεις του, στο πρακτορείο "Ανατολή", ο κ. Νταβούτογλου χαρακτήρισε "ιστορικό" το γεγονός ότι ο κ. Παπανδρέου και ο κ. Δρούτσας, θα μιλήσουν στους Τούρκους πρέσβεις. "Η Τουρκία πάντοτε ανταποκρίνεται στις ειλικρινείς προθέσεις φιλίας και όταν την προσεγγίζουν με αυτό τον τρόπο. Αυτή είναι η πολιτική μας στα Βαλκάνια και τη Μέση Ανατολή", δήλωσε.
Φράκτης
Η πρόσκληση στον Έλληνα πρωθυπουργό, αποτελεί ανταπόδοση της προσκλήσεως που είχε απευθύνει ο Γ. Παπανδρέου στον Τ. Ερντογάν, πριν δύο μήνες, για να συμμετάσχει σε διεθνή οικολογική συνάντηση στην Αθήνα.
Η επίσκεψη του πρωθυπουργού στην Τουρκία πραγματοποιείται στον "απόηχο" της ελληνικής πρωτοβουλίας για την κατασκευή μεταλλικού φράκτη μήκους 12,5 χμ. στα χερσαία σύνορα Ελλάδας – Τουρκίας στον Έβρο.
Σημειώνεται ότι μία ημέρα πριν από τη συνάντηση των δύο ηγετών, ο πρόεδρος της Δημοκρατίας Κ. Παπούλιας κάλεσε με δηλώσεις του από τον Έβρο "την Τουρκία να συνεργασθεί εποικοδομητικά με την ΕΕ, να ελέγξει τα σύνορά της και να εφαρμόσει άμεσα και απτά το ελληνοτουρκικό πρωτόκολλο επανεισδοχής".
Η πρώτη επίσημη αντίδραση εκ μέρους της Τουρκίας ήλθε από στόματος του τούρκου υπουργού Ευρωπαϊκών Υποθέσεων Εγκεμέν Μπαγίς, ο οποίος αφού ξεκαθάρισε ότι το σχέδιο για τον φράκτη στον Έβρο δεν στρέφεται κατά των τούρκων πολιτών, πρόσθεσε ότι "η Ευρώπη δεν χρειάζεται νέα τείχη" αλλά άρση των προκαταλήψεων και συνεργασία.
Αντιδράσεις της Αντιπολίτευσης
Η επίσκεψη Παπανδρέου στην Τουρκία έχει προκαλέσει αντιδράσεις εκ μέρους της Αντιπολίτευσης.
Ο Αντιπρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας κ. Δημήτρης Αβραμόπουλος, σχετικά με την επίσκεψη του Πρωθυπουργού κ. Γ. Παπανδρέου στο Ερζερούμ, προέβη στην ακόλουθη δήλωση:
«Η συμμετοχή του Πρωθυπουργού στην ετήσια συνάντηση των Τούρκων Διπλωματών, στο Ερζερούμ και οι εν κρυπτώ συζητήσεις με τον Τούρκο Πρωθυπουργό, συσκότισαν περισσότερο τις δοκιμαζόμενες, αυτόν τον καιρό, ελληνοτουρκικές σχέσεις, προκαλώντας ερωτηματικά, προβληματισμό και ανησυχία.
Είναι βέβαιο πως ο Πρωθυπουργός εσύρθη στη συνάντηση αυτή, χωρίς διπλωματική προετοιμασία και συγκεκριμένη ατζέντα. Από τις εικόνες, που μόνον αυτές, συνόδευσαν το όλο σκηνικό, επετεύχθη ο βασικός σκοπός της τουρκικής διπλωματίας, που ήταν να δοθεί η εντύπωση ότι οι ελληνοτουρκικές σχέσεις έχουν ουσιαστικά βελτιωθεί. Αυτό εξηγεί και την περιορισμένη ζωντανή τηλεοπτική κάλυψη και ενημέρωση της κοινής γνώμης. Γεγονός πρωτόγνωρο στα διπλωματικά χρονικά της χώρας.
Το Ερζερούμ καταγράφεται και προστίθεται στη σειρά των ατυχών διπλωματικών κινήσεων της κυβέρνησης, οι οποίες και την Ελλάδα αποδυναμώνουν διπλωματικά και το στόχο, για ένα ασφαλές και φιλικό περιβάλλον συνεργασίας στην περιοχή μας, δεν υπηρετούν.
Στην εκτός ημερησίας διάταξης συζήτηση στη Βουλή, που ζήτησε η Αξιωματική Αντιπολίτευση, ο Πρωθυπουργός καλείται να ενημερώσει την Ελληνική Βουλή, αφού δεν το έπραξε, ως όφειλε, πριν τη μετάβασή του στο Ερζερούμ».
Η Γ.Γ του ΚΚΕ, Αλέκα Παπαρήγα, έκανε λόγο για "συμφωνία συνεκμετάλλευσης του Αιγαίου", κατηγορώντας την κυβέρνηση ότι "βάζει σε δεύτερη μοίρα τα κυριαρχικά δικαιώματα της χώρας". Στο ίδιο μήκος κύματος και πρόεδρος του ΛΑΟΣ, Γιώργος Καρατζαφέρης, ο οποίος ευχήθηκε "να μην βρεθούμε προ τετελεσμένων γεγονότων στο Αιγαίο μας".
Για κλίμα μυστικής διπλωματίας το οποίο υπονομεύει την όποια ειλικρινή προσπάθεια προσέγγισης, έκανε λόγο η Ντόρα Μπακογιάννη αναφερόμενη στην επίσκεψη του πρωθυπουργού στο Ερζερούμ και στις μακρές κατ’ ιδίαν συνομιλίες του με τον Τούρκο ομόλογό του.
Η Πρόεδρος της Δημοκρατικής Συμμαχίας έκανε αυτή τη δήλωση αφού επεσήμανε ότι κάθε κίνηση ή προσπάθεια που συντελεί στην βελτίωση των σχέσεων με την Τουρκία είναι κατ’ αρχήν θετική.
Παράλληλα τόνισε ότι δεν έχει αλλάξει τίποτα στη στάση της Τουρκίας πέραν της επιστροφής ενός ακινήτου του Πατριαρχείου που η ίδια η τουρκική κυβέρνηση υπογράμμισε ότι επεστράφη λόγω των ευρωπαϊκών δικαστικών αποφάσεων.
Απαντώντας, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, Γ. Πεταλωτής, δήλωσε ότι "δεν τίθεται καμία περίπτωση συνεκμετάλλευσης του Αιγαίου" και ότι "αυτοί οι οποίοι διακινούν αυτά τα σενάρια προσπαθούν να δημιουργήσουν κλίμα φόβου, το οποίο, όμως, δεν έχει καμία σχέση με την πραγματικότητα". "Ο κ. Παπανδρέου ακολουθεί μια πολιτική ανοικτή, μια πολιτική που δεν έχει να κάνει καθόλου με μυστική διπλωματία", τόνισε.
Σημειώνεται ότι η επίσκεψη στην Τουρκία αποτελεί "παρένθεση" σε "μαραθώνιο" επισκέψεων του πρωθυπουργού σε ευρωπαϊκές χώρες για την προώθηση των ελληνικών συμφερόντων με αιχμή την πρωτοβουλία για την έκδοση ευρωομολόγου.
Πρώτη στάση ήταν η Γαλλία, όπου ο πρωθυπουργός συναντήθηκε με τον γάλλο πρωθυπουργό Φρανσουά Φιγιόν και μίλησε σε διεθνές οικονομικό συμπόσιο, υποστηρίζοντας ότι "η βοήθεια στην Ελλάδα και την Ιρλανδία δεν είναι φιλανθρωπία" αλλά μέρος της αντιμετώπισης της κρίσης που αποτελεί "ευρωπαϊκή πρόκληση".
