Αύξηση 926 εκ., εξοικονόμηση 500 εκ. ευρώ

Αυξημένα κατά 926 εκ. ευρώ είναι τα έσοδα της τοπικής αυτοδιοίκησης για το 2011 έναντι του 2010. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τον προϋπολογισμό του 2011 δήμοι και περιφέρειες θα εισπράξουν 9,7 δις ευρώ (9.756,5 εκ. ευρώ) έναντι 8,8 (8.830,7 εκ. ευρώ) μια αύξηση που φτάνει σε απόλυτους αριθμούς σε 926 εκ. και σε ποσοστό 10,4%.

Παράλληλα, όπως αναφέρεται και στον «Καλλικράτη», το σχέδιο του προϋπολογισμού προβλέπει εξοικονόμηση 500 εκ ευρώ καθώς τα έξοδα θα φτάσουν 9,2 δισ ευρώ (9.256,3 εκ ευρώ).

Ωστόσο, όπως τονίζεται,  στο σχέδιο του προϋπολογισμού "οι Ενοποιημένοι προϋπολογισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης (ΟΤΑ) δεν είναι δυνατόν να προκύψουν από τους προϋπολογισμούς της τοπικής αυτοδιοίκησης, διότι οι νέοι δήμοι και περιφέρειες, σύμφωνα με το ν. 3852/2010 «Πρόγραμμα Καλλικράτης» θα πρέπει να έχουν καταρτίσει τους προϋπολογισμούς τους, εντός του πρώτου τριμήνου του 2011.

Παράλληλα δεν θα μπορούσε να στηριχθεί στους προϋπολογισμούς του 2010 των Δήμων διότι στις περισσότερες περιπτώσεις οι προϋπολογισμοί των ΟΤΑ, έχουν σημαντικές αποκλίσεις από τον απολογισμό (για το λόγο άλλωστε αυτό, στο πρόγραμμα «Καλλικράτης» προβλέπεται ο αποτελεσματικότερος έλεγχος του προϋπολογισμού των Δήμων, από τον Ελεγκτή Νομιμότητας και ιδιαίτερα στην περίπτωση που «το ύψος των εσόδων υπερβαίνει αναιτιολόγητα τις αποδόσεις του προηγούμενου οικονομικού έτους» (παρ. 7 άρθρο 266)".

Για τους λόγους αυτού, σύμφωνα με το σχέδιο, οι ενοποιημένοι προϋπολογισμοί της αυτοδιοίκησης για το 2011 έγιναν με την εκτίμηση των παρακάτω στοιχείων:

• Οι επιχορηγήσεις προς την τοπική αυτοδιοίκηση είναι οι εγγεγραμμένες στο κρατικό προϋπολογισμό και αντιστοιχούν στο νέο θεσμικό πλαίσιο του Καλλικράτη και ανέρχονται συνολικά σε 5.848,50 εκατ. ευρώ.

• Για την εκτίμηση των ιδίων εσόδων της τοπικής αυτοδιοίκησης λήφθηκαν υπόψη τα εξής:

– τα υπάρχοντα στοιχεία που είχε το Υπουργείο στην διάθεσή του (απολογισμός 2007, απολογισμοί μέρους δήμων για το 2008 και το 2009),

– οι πιθανές επιπτώσεις της προβλεπόμενης ύφεσης στην τοπική αυτοδιοίκηση,

– η σχετική επίπτωση στα έσοδα της τοπικής αυτοδιοίκησης λόγω μείωσης, που έγινε το 2009, του τέλους παρεπιδημούντων από 2,5 σε 0,5%,

– η αποτελεσματικότερη είσπραξη των ιδίων πόρων της Τοπικής Αυτοδιοίκησης λόγω του προγράμματος «Καλλικράτης».

• Συγκεκριμένα, στους νέους δήμους αποδίδεται το 12% των εσόδων από ΦΠΑ, το 50% από το φόρο μεγάλης ακίνητης περιουσίας και το 20% από το φόρο εισοδήματος φυσικών και νομικών προσώπων. Αντίστοιχα στις περιφέρειες αποδίδεται το 4% των εσόδων από ΦΠΑ και το 2,4% από το φόρο εισοδήματος φυσικών και νομικών προσώπων.

• Επισημαίνεται ότι στον πίνακα εσόδων των ΟΤΑ δεν συμπεριλαμβάνεται ο δανεισμός του έτους και το ταμειακό υπόλοιπο προηγούμενης χρήσης.

• Οι προϋπολογισμοί των δήμων, σύμφωνα με τον κώδικα δήμων και κοινοτήτων και με το διάταγμα που διέπει την οικονομική διοίκηση και διαχείριση των δήμων, είναι πάντα ισοσκελισμένοι. Σύμφωνα με το άρθρο 64 του ν.3852/2010, οι δήμοι και οι περιφέρειες δεν μπορούν να συνομολογούν δάνεια για να καλύψουν λειτουργικές δαπάνες.

• Προκειμένου να είναι συγκρίσιμα στοιχεία για τα έτη 2009 – 2010 προστέθηκαν στα έτη αυτά, το κόστος των μεταβιβαζόμενων αρμοδιοτήτων στους δήμους (κυρίως επιδόματα πρόνοιας και μεταφορά προσωπικού) και κατ’ αναλογία το κόστος λειτουργίας της περιφέρειας και τα αντίστοιχα έσοδα.

• Από την πρόβλεψη του ενοποιημένου προϋπολογισμού για το 2011 προκύπτει εξοικονόμηση πόρων στο συνολικό αποτέλεσμα της τοπικής αυτοδιοίκησης, κατά 500,20 εκατ. ευρώ.

 

Οι πόροι των δήμων

Ο προϋπολογισμός του 2011 κάνει εκτενή αναφορά στον «Καλλικράτη» χαρακτηρίζοντας τον «σημαντική καινοτομία… που συνδέεται άμεσα με τη μεταφορά ανθρώπινων και οικονομικών πόρων αντίστοιχων προς το ευρύ φάσμα αρμοδιοτήτων που μεταφέρονται, σύμφωνα με τις επιταγές του Συντάγματος και του Ευρωπαϊκού Χάρτη Τοπικής Αυτονομίας».

Δίνει δε αναλυτικά στοιχεία ως προς τα έσοδα τόσο των δήμων όσο και τον περιφερειών:

1. Δήμοι (ΟΤΑ α’ βαθμού)

Οι δήμοι αποτελούν τον α’ βαθμό τοπικής αυτοδιοίκησης και είναι αυτοδιοικούμενα κατά τόπο νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου.

Η κυριότερη πηγή εσόδων τους είναι οι Κεντρικοί Αυτοτελείς Πόροι (ΚΑΠ), οι οποίοι αποδίδονται τόσο μέσω του τακτικού προϋπολογισμού, όσο και μέσω του προϋπολογισμού δημοσίων επενδύσεων. Η καθιέρωση των ΚΑΠ στοχεύει στη χρηματοδότηση των δήμων από δυναμικούς πόρους του κρατικού προϋπολογισμού, το ύψος των οποίων ορίζεται ρητά από τις σχετικές διατάξεις. Οι εν λόγω αποδιδόμενοι πόροι βοηθούν αποφασιστικά τους δήμους στην εκπλήρωση των σκοπών τους, ενόψει μάλιστα της ανάληψης νέων αρμοδιοτήτων με το πρόγραμμα «ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗΣ», και την υλοποίηση των προγραμμάτων τους που σχετίζονται με την εκτέλεση τοπικών έργων και την παροχή υπηρεσιών κοινής ωφέλειας.

Πόροι δήμων

Οι συνολικές πιστώσεις που προβλέπονται στον τακτικό προϋπολογισμό έτους 2011 για τους δήμους, συμπεριλαμβανομένου και του ποσού που αφορά τη ρύθμιση των οφειλομένων παρελθόντων ετών, ανέρχονται στο ποσό των 3.739,9 εκατ. ευρώ.

Από 6.000 γίνονται 2.000 οι Δημοτικές Επιχειρήσεις

Στον προϋπολογισμό του 2011 επαναλαμβάνονται επίσης τα περί περιορισμού των 6.000 δημοτικών επιχειρήσεων σε 2.000 που προβλέπει ο «Καλλικράτης», η μείωση των 60.000 μελών των διοικητικών τους συμβουλίων σε 20.000 αλλά και ο αυστηρός έλεγχος των δαπανών.

Συγκεκριμένα, όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά: «Το 2011 αποτελεί το έτος έναρξης της εφαρμογής της νέας αρχιτεκτονικής για την αυτοδιοίκηση και την αποκεντρωμένη διοίκηση, του προγράμματος «Καλλικράτης». Με τον «Καλλικράτη» θεμελιώνονται 13 αιρετές Περιφέρειες στη θέση των 76 Νομαρχιακών Αυτοδιοικήσεων Β’ βαθμού που υπάρχουν σήμερα και 7 αποκεντρωμένες κρατικές διοικήσεις στη θέση των 13 κρατικών περιφερειών που υπάρχουν σήμερα. Επαναθεμελιώνονται 325 νέοι ισχυροί Δήμοι στη θέση των σημερινών 1034 ΟΤΑ Α’ βαθμού.

Τα 6.000 νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου και επιχειρήσεις των δήμων που υπάρχουν σήμερα περιορίζονται σε λιγότερα από 2.000. Τα 60.000 περίπου μέλη των διοικήσεων των Διοικητικών Συμβουλίων των δημοτικών επιχειρήσεων των ΟΤΑ, μειώνονται σε 20.000. Με σειρά από διατάξεις δημιουργείται ένα πλαίσιο διαφανούς και ορθολογικής λειτουργίας των δημοτικών επιχειρήσεων και των νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου.

Μεταφέρεται στην Περιφέρεια το σύνολο των αρμοδιοτήτων, που αφορούν τον αναπτυξιακό περιφερειακό προγραμματισμό. Οι δήμοι αποκτούν αρμοδιότητες που σχετίζονται με τοπικά ζητήματα όπως η έκδοση οικοδομικών αδειών, η κοινωνική πρόνοια και οι επαγγελματικές άδειες. Οι πολίτες εξυπηρετούνται άμεσα για ζητήματα που αφορούν την καθημερινότητά τους.

Τίθενται προϋποθέσεις και διαδικασίες για τη λήψη δανείων από τους ΟΤΑ. Τυχόν υπερβολικοί δανεισμοί δεν θα είχαν αντίκτυπο μόνο στα χρέη κάθε δήμου, αλλά θα συνυπολογίζονταν στο δημόσιο χρέος της χώρας.

Προβλέπεται ειδικό πρόγραμμα εξυγίανσης στο οποίο υπάγονται οι υπερχρεωμένοι δήμοι. Οι δαπάνες όλων των δήμων και των περιφερειών, όλων των νομικών προσώπων και επιχειρήσεών τους υπάγονται στον προληπτικό έλεγχο του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Το Ελεγκτικό Συνέδριο πραγματοποιεί γενικευμένο προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας σε συμβάσεις άνω των 100.000 ευρώ.

Για κάθε όργανο των δήμων και περιφερειών, και όλων των νομικών προσώπων τους εισάγεται υποχρέωση ανάρτησης κάθε απόφασής τους στο διαδίκτυο, στο πλαίσιο του προγράμματος «Δι@ύγεια», προκειμένου αυτή να είναι εκτελεστή. Με τη συμμετοχή της αυτοδιοίκησης στο πρόγραμμα «Δι@ύγεια» ολοκληρώνεται ο κύκλος των κρατικών και αυτοδιοικητικών αρχών που έχουν την υποχρέωση να αναρτούν στο διαδίκτυο όλες τις αποφάσεις που συνεπάγονται δαπάνη».