Τις βασικές αρχές και τη φιλοσοφία ενός νέου συστήματος παραγωγής δημοσίων έργων, που πέραν της αρτιότητας θα σκοπεύει στην εμπέδωση της βεβαιότητας ότι υπηρετεί το δημόσιο συμφέρον υπό συνθήκες πλήρους διαφάνειας, ανέπτυξε ο υπουργός Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων Δημήτρης Ρέππας ενώπιον της Επιτροπής Θεσμών και Διαφάνειας της Βουλής.
Το όλο εγχείρημα θα τεθεί στη διαδικασία της ανοικτής διαβούλευσης, δεδομένου ότι, όπως φάνηκε και από την προκαταρκτική συζήτηση στην επιτροπή, εκφράζεται έντονος προβληματισμός μέχρι και βαθμού ενστάσεων, όχι μόνον από τα κόμματα της αντιπολίτευσης, αλλά και από κυβερνητικούς βουλευτές στο ενδεχόμενο δημιουργίας μίας ακόμη ανεξάρτητης διοικητικής αρχής.
Καρδιά της νομοθετικής πρωτοβουλίας είναι, όπως ανέφερε ο υπουργός, η δημιουργία μίας ανεξάρτητης αρχής ελέγχου που με τις εγγυήσεις της πλήρους ανεξαρτησίας έναντι του υπουργείου, θα υποδεικνύεται από τη Διάσκεψη των Προέδρων με την αυξημένη πλειοψηφία των 4/5 και θα βοηθά τη δημόσια διοίκηση με τον ελεγκτικό της ρόλο, με στόχους καλύτερους χρόνους στην εξέλιξη ενός έργου και μεγαλύτερο ποσοστό διαφάνειας στις επιλογές.
Μητρώο κατασκευαστών
Όπως σημείωσε ο κ. Ρέππας, η Αρχή θα έχει πέντε βασικές αρμοδιότητες:
-Ο έλεγχος και η πιστοποίηση ωριμότητας ενός έργου προκειμένου να προχωρήσει η δημοπράτησή του
-Ο έλεγχος στα τεύχη δημοπράτησης πριν δημοσιευθούν για αποφυγή ενδεχόμενης κριτικής για φωτογραφικές διατάξεις
-Η αξιολόγηση των ενστάσεων πριν γίνει η δημοπράτηση
-Ο έλεγχος ενός έργου κατά τη φάση της εξέλιξής τους και
-Η συμμετοχή της στην επιτροπή προσωρινής παραλαβής έργου ή μελέτης.
Παράλληλα, θα προβλέπεται η δημιουργία ενός μητρώου για μελετητές και κατασκευαστικές εταιρείες, ενώ ο υπουργός αποδέχθηκε να δημιουργηθεί και μητρώο κατασκευαστών ιδιωτικών έργων.
Ο υπουργός σημείωσε ως ευρωπαϊκό θεσμό που θα εισαχθεί τη θέσπιση "συμφώνου ακεραιότητας" για την τήρηση των υποχρεώσεων των αναδόχων με αυστηρές ποινές για τη μη τήρησή του.
Ο κ. Ρέππας υπογράμμισε ότι το σύστημα ανάθεσης από τον απόλυτο μειοδοτικό διαγωνισμό θα αλλάξει για έργα άνω των 5 εκατ. ευρώ στο σύστημα της "πλέον συμφέρουσας οικονομικής προσφοράς" με τρία κριτήρια, την τιμή, το χρόνο ολοκλήρωσης του έργου και την εγγύηση για τη διάρκεια της ζωής του έργου.
Πέραν αυτού εισάγεται η σε τακτική βάση, ανά τρίμηνο, κατάθεση από πλευράς αναδόχου και διευθύνουσας υπηρεσίας έκθεση προόδου του έργου, ενώ θα προβλεφθεί προθεσμία κατάθεσης αιτημάτων και προβλημάτων εντός διμήνου από την έναρξη του έργου, για να αποφευχθεί το φαινόμενο να καταθέτουν οι εργολάβοι αιτήματα όταν σχεδόν ολοκληρώνεται ένα έργο.
Διαφωνίες
Από πλευράς των κυβερνητικών βουλευτών ο Νάσος Αλευράς εξέφρασε διαφωνίες και ενστάσεις με τη δημιουργία μιας ακόμη αρχής "με αρμοδιότητες που έχουν τα όργανα και οι υπηρεσίες του αρμόδιου υπουργείου".
Υπενθυμίζοντας ότι η πρόταση είχε κατατεθεί κατά το παρελθόν και δεν προχώρησε, ο κ. Αλευράς χαρακτήρισε λάθος τον τρόπο αντιμετώπισης που φαίνεται να προκρίνεται: "Την εποχή του Μνημονίου φτιάχνουμε μια ακόμη επιτροπή; Δεν θα επιβαρύνει αυτή τουλάχιστον χρονικά το έργο; Πόσους θα απασχολήσει για να ανταποκριθεί;"
Κατά τον βουλευτή, ακόμη και η "πλέον συμφέρουσα οικονομική προσφορά" εμπεριέχει υποκειμενικό κριτήριο.
Επιφυλάξεις για τον τρόπο που ασκούν το ρόλο τους οι ανεξάρτητες αρχές "που ουσιαστικά ασκούν και τις τρεις συνταγματικώς κατοχυρωμένες εξουσίες" εξέφρασε και ο Γιώργος Φλωρίδης, ο οποίος τάχθηκε υπέρ της ποιοτικής αναβάθμισης και των τριών εξουσιών με ευθύνη της Βουλής.
Από πλευράς ΝΔ ο Γιάννης Τραγάκης δήλωσε πρόθυμος να συναινέσει σε θέματα που αφορούν την ενίσχυση της διαφάνειας, έκρινε θετικά αρκετά από τα μέτρα που εξήγγειλε ο υπουργός (μητρώο κατασκευαστών, "ανταγωνιστικός διάλογος"), αλλά θεώρησε ασαφή την παρουσία και στελέχωση της νέας ανεξάρτητης αρχής.
Κατά τον Προκόπη Παυλόπουλο οι επικριτές των Αρχών θεωρούν ότι κάθε υπουργός φοβάται να πάρει πάνω του τα βάρος μιας πολιτικής απόφασης και τη μετακυλίει στις Αρχές.
Την πλήρη διαφωνία της τόσο με τη διαδικασία να συζητούνται παρόμοια νομοσχέδια στην επιτροπή Θεσμών, ως να δίνεται η εντύπωση ότι η Επιτροπή λειτουργεί ως πλυντήριο, εξέφρασε η Λιάνα Κανέλλη από το ΚΚΕ. -Αυτοκαταργείται το κράτος με την Αρχή. Δεν θα γίνουμε άλλοθι ως επιτροπή, τόνισε η βουλευτής, ενώ ο υπουργός της απάντησε: "Το κάνουμε για να προλάβουμε σκάνδαλα και όχι για άλλοθι".
"Έχετε ανέλθει στην εξουσία για να κυβερνήσετε. Γιατί, πάτε τις ευθύνες ελέγχου σε άλλη Αρχή", τόνισε ο Γιάννης Κοραντής από τον ΛΑΟΣ, δηλώνοντας ότι πάγια θέση του κόμματός του είναι κατά των ανεξαρτήτων αρχών.
"Είμαστε κατά του κράτους των ανεξαρτήτων αρχών. Το εγχείρημά σας είναι απόσυρση της πολιτικής", τόνισε από τον ΣΥΡΙΖΑ ο Βασίλης Μουλόπουλος, υπογραμμίζοντας ότι αυτή "η νέα Αρχή θα λειτουργήσει ως πλυντήριο μιας υποτιθέμενης διαφθοράς".
Συνοψίζοντας, ο πρόεδρος της επιτροπής Θεσμών και Διαφάνειας Μιλτιάδης Παπαϊωάννου δήλωσε αντίθετος με τις ανεξάρτητες αρχές και υπέρ της αναβάθμισης του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Προ όμως της αδυναμίας του Ελεγκτικού Συνεδρίου, αποδέχεται τη δημιουργία της νέας Αρχής.
