Τιμητική εκδήλωση με αφορμή τη συμπλήρωση 30 χρόνων από τον θάνατό του
Ανοιχτή εκδήλωση – αφιέρωμα στον αείμνηστο λαογράφο Κίτσο Μακρή (1917-1988) διοργανώνεται το Σάββατο 3 Νοεμβρίου στις 6 το απόγευμα στο αμφιθέατρο «Γ. Κορδάτος» συγκρότημα «Παπαστράτου» του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας.
Η εκδήλωση, με αφορμή τη συμπλήρωση 30 χρόνων από τον θάνατό του, αποτελεί ελάχιστο δείγμα σεβασμού, αναγνώρισης και τιμής που η τοπική, αλλά και η ευρύτερη κοινωνία οφείλουν στην προσωπικότητα, το έργο και την πνευματική προσφορά μιας από τις σημαντικότερες μορφές στην ιστορία της ελληνικής λαογραφίας.
Την εκδήλωση διοργανώνουν το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, η Ακαδημία Θεολογικών Σπουδών, η Εταιρεία Θεσσαλικών Ερευνών, ο φορέας πολιτισμού της Ι. Μ. Δημητριάδος και Αλμυρού «Μαγνήτων Κιβωτός», το Λύκειο των Ελληνίδων Βόλου, το Kέντρο Πολιτισμού «Ιωλκός» και το Κέντρο Βιβλίου Μαγνησιωτών Συγγραφέων.
Προσδοκία των διοργανωτών είναι να φωτιστούν σημαντικές πτυχές της πολυδιάστατης πνευματικής, ερευνητικής, διδακτικής και συγγραφικής δραστηριότητας του Κίτσου Μακρή, που καλύπτει πάνω από μισό αιώνα. Το αφιέρωμα περιλαμβάνει εισηγήσεις έγκριτων επιστημόνων – ερευνητών, καθώς και βιωματικές ενθυμήσεις συνοδοιπόρων του από τον χώρο της λαογραφίας, οι οποίοι τον γνώρισαν προσωπικά και διδάχτηκαν από αυτόν.
Ο Κίτσος Μακρής γεννημένος στη Λάρισα στις 2 Σεπτεμβρίου 1917 υπήρξε γόνος μιας οικογένειας με πνευματικά και καλλιτεχνικά ενδιαφέροντα που οφείλονταν σε μεγάλο βαθμό στη μητέρα του Ευθαλία. Η εγκατάστασή τους στον Βόλο το 1926 σε μια ευνοϊκή συγκυρία, που στην πόλη συνυπήρχε η οικονομική ανάπτυξη με την πνευματική άνθιση και την καλλιτεχνική πρωτοπορία, έδωσε στον νεαρό Κίτσο τα πρώτα ερεθίσματα για κάθε μορφή τέχνης. Από τότε, η ζωή του όλη, μια πολυκύμαντη διαδρομή με εκφρασμένες στο μέγιστο τις πνευματικές, καλλιτεχνικές αλλά και κοινωνικές του ανησυχίες, είχε έδρα πάντα τον Βόλο έως τον θάνατό του, τον Δεκέμβριο του 1988. Aπό τα νεανικά του χρόνια ασχολήθηκε με τον ζωγράφο Θεόφιλο και το 1939 εξέδωσε το πρώτο του βιβλίο με τίτλο «Ο ζωγράφος Θεόφιλος στο Πήλιο», που ήταν και η πρώτη ελληνική μελέτη για τον ζωγράφο. Συνοδοιπόρος και βοηθός του στην αποτύπωση της λαϊκής τέχνης του Πηλίου και των μνημείων της η φωτογράφος, σύντροφος της ζωής του, Κυβέλη Ζημέρη.
Πνευματικός άνθρωπος
Κατά τη διάρκεια της Κατοχής πήρε μέρος στην Εθνική Αντίσταση. Ασχολήθηκε με τα κοινά της πόλης και εκλέχτηκε τρεις φορές δημοτικός σύμβουλος. Υπήρξε διευθυντής του Παραρτήματος Θεσσαλίας του Εθνικού Οργανισμού Ελληνικής Χειροτεχνίας, ενώ στην περίοδο της δικτατορίας, απολυμένος, ασχολήθηκε με την κεραμική στο κατάστημά του, τη «Γωνιά Τέχνης».
Εξειδικευμένος στο λαϊκό εικαστικό έργο, ταξίδεψε σε ολόκληρη την Ελλάδα και το εξωτερικό αναζητώντας τις αλληλεπιδράσεις και εξελίξεις στη λαϊκή μας τέχνη, προχωρώντας παράλληλα στη διερεύνηση των οικονομικών και κοινωνικών δομών της εποχής. Έδωσε πολλές διαλέξεις και μαθήματα σε διάφορες πόλεις, δημοσίευσε πλήθος άρθρων σε εφημερίδες και περιοδικά και διοργάνωσε εκθέσεις για τη λαϊκή τέχνη στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Έχει εκδώσει 47 βιβλία και μελέτες, πολλά από τα οποία μεταφράστηκαν στην αγγλική, γαλλική, γερμανική και σερβική γλώσσα.
Για το ερευνητικό του έργο έλαβε πολλές τιμητικές διακρίσεις, ενώ το 1987 ανακηρύχθηκε επίτιμος διδάκτορας της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.
Μετά τον θάνατό του, η σύζυγός του Κυβέλη και η κόρη του Θάλεια Μακρή – Σκοτινιώτη έκαναν πράξη την επιθυμία του, δωρίζοντας το μοναδικό περιουσιακό του στοιχείο, το σπίτι του, μαζί με τη συλλογή έργων τέχνης, τα βιβλία και το αρχείο του στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, προκειμένου να λειτουργήσει ως ερευνητικό κέντρο. Σήμερα λειτουργεί ως Λαογραφικό Κέντρο Κίτσου Μακρή.
Το πρόγραμμα της εκδήλωσης
Την εκδήλωση θα χαιρετίσουν ο πρύτανης του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας καθηγητής Ζήσης Μαμούρης, ο προϊστάμενος της Βιβλιοθήκης και Κέντρου Πληροφόρησης του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας δρ. Ιωάννης Κλαψόπουλος και η πρόεδρος της Εταιρείας Θεσσαλικών Ερευνών Μηλίτσα Καραθάνου εκ μέρους των συνδιοργανωτών φορέων.
Το α΄ μέρος περιλαμβάνει παρουσίαση Power Point με θέμα «Κίτσος Μακρής. Η ζωή του σε εικόνες», που επιμελήθηκε η Θάλεια Μακρή – Σκοτινιώτη και δεκαπεντάλεπτες εισηγήσεις από τους:
Ελεωνόρα Σκουτέρη – Διδασκάλου, τ. αναπληρώτρια καθηγήτρια Λαογραφίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας του Α.Π.Θ. με θέμα «Αναζητήσατε ποτέ αυτά τα ίχνη; Κίτσος Μακρής, μια άπαξ περίπτωση στην ιστορία της ελληνικής λαογραφίας».
Τέτη Χατζηνικολάου, ιστορικό, λαογράφο, επίτιμη διευθύντρια του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, πρόεδρο του Ελληνικού Τμήματος του ICOM με θέμα «Λαογράφος και συλλέκτης. Προσεγγίζοντας τη λαογραφική συλλογή Κίτσου Μακρή».
Δρ. Μαρία Μόσχου, ιστορικό Τέχνης, ειδική επιστήμονα στο Τμήμα Καλών Τεχνών του Τεχνολογικού Πανεπιστήμιου Κύπρου με θέμα «Η συμβολή του Κίτσου Μακρή στη θεσμική αναγνώριση του νεότερου υλικού πολιτισμού».
Δρ. Αικατερίνη Πολυμέρου-Καμηλάκη, τ. διευθύντρια και επιστημονική συνεργάτιδα του Κέντρου Ερεύνης της Ελληνικής Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών με θέμα «Κίτσος Μακρής και Αγγελική Χατζημιχάλη. Η λαϊκή τέχνη – χειροτεχνία στην υπηρεσία της τοπικής ανάπτυξης».
Γιάννη Κίζη, ομότιμο καθηγητή της Σχολής Αρχιτεκτόνων του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου με θέμα «Η αρχιτεκτονική του Πηλίου και ο Κίτσος Μακρής».
Το β΄ μέρος περιλαμβάνει αποσπάσματα από την τηλεοπτική εκπομπή «Μονόγραμμα» στην οποία ο Κίτσος Μακρής μιλά για τη λαϊκή τέχνη και δεκαπεντάλεπτες εισηγήσεις από τους:
Κώστα Λιάπη, λαογράφο – συγγραφέα, μέλος του Δ.Σ. του Κέντρου Βιβλίου Μαγνησιωτών Συγγραφέων με θέμα «Η ανθρώπινη πλευρά του Κίτσου Μακρή».
Μαρία Νάνου, ιστορικό Βυζαντινής Τέχνης, Λαογραφικό Κέντρο Κίτσου Μακρή – Βιβλιοθήκη και Kέντρο Πληροφόρησης Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, Ακαδημία Θεολογικών Σπουδών Βόλου από κοινού με τη Βάλια Καραθανάση, φιλόλογο, Λαογραφικό Κέντρο Κίτσου Μακρή – Βιβλιοθήκη και Κέντρο Πληροφόρησης Πανεπιστημίου Θεσσαλίας με θέμα «Το Λαογραφικό Κέντρο Κίτσου Μακρή, χώρος μνήμης και δημιουργίας».
Η εκδήλωση θα ολοκληρωθεί με καταληκτήρια παρέμβαση του Μητροπολίτη Δημητριάδος κ. Ιγνατίου.
Στο τέλος θα ακολουθήσει κέρασμα στον θόλο του Πανεπιστημίου.
