ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ

Αναβιώνει το έθιμο του Κλήδονα στις Αφέτες Πηλίου

αναβιώνει-το-έθιμο-του-κλήδονα-στις-αφ-817062

Το έθιμο του Κλήδονα θα αναβιώσει και φέτος στις Αφέτες Πηλίου, την Κυριακή 24 Ιουνίου, στις 8.30 το βράδυ στην πλατεία του χωριού, με τη συμμετοχή του χορευτικού συγκροτήματος του Συλλόγου Μακεδόνων Βόλου.

Η γιορτή περιλαμβάνει παραδοσιακή και λαϊκή μουσική, πλούσια λαχειοφόρο αγορά και το κάψιμο των λουλουδιασμένων στεφανιών που φτιάχτηκαν το Μάη.

«Οι Αφέντρες των Αφετών» πιστές στα έθιμα και τις παραδόσεις, σύμφωνα με τους στόχους του καταστατικού τους, τηρούν με μεγάλη προσήλωση και πηγαίο κέφι τις γιορτές των τοπικών προστατών Αγίων, όπως το Γενέσιο του ενδόξου Προφήτου Προδρόμου και Βαπτιστού Ιωάννη, με το λαϊκό έθιμο του Κλήδονα στις 24 Ιουνίου. Την ορθόδοξη αυτή γιορτή που αφορά το γενέθλιο του Αι-Γιάννη του Προδρόμου, ο λαός μας την ονομάζει γιορτή του Αϊ Γιάννη του Ριγανά ή του Αϊ-Γιάννη του Κλήδονα ή του Ριζικάρη ή Φανιστή.

Η γιορτή αυτή ημερολογιακά βρίσκεται στο τέλος του θεριστή και έχει σχέσει με το θερινό ηλιοστάσιο. Γιορτή του βουνού και του κάμπου.

Τον λένε Αϊ Γιάννη του Ριγανά γιατί η ελληνική παράδοση θέλει τον Άγιο να ανεβαίνει στα βουνά και να ευλογεί τα αγριόχορτα και τα βοτάνια που αποκτούν ευωδιά και θεραπευτική δύναμη, μαλακτικά αρτύματα και γιατρεύουν τις πληγές.

Η λέξη “Ο ΚΛΗΔΟΝΑΣ” παράγεται από την αρχαία λέξη ΄΄κλήδων΄΄ όπως αναφέρεται στον Παυσανία . στον Όμηρο σημαίνει μαντικό σημάδι, προφητεία.

Λέγεται ακόμα και του Αϊ-Γιαννιού του Ριζικάρη (ριζικό αντικείμενο) που ρίχνεται στο ΄΄αμίλητο νερό΄΄ που μεταφέρεται μέσα σ’ ένα κιούπι ή μια κανάτα από μια ελεύθερη κόρη σε κάποιο σπίτι όπου μαζεύονταν οι κοπέλες οι οποίες έριχναν τα ριζικάρια (ριζικάρια= δαχτυλίδια, δακτυλήθρες, καρφίτσες, κουμπιά, ακόμα και φρούτα τα οποία κάθε κοπέλα αφιερώνει νοερά σε κάποιο πρόσωπο αγαπημένο) μέσα στο κιούπι με το νερό λέγοντας «Κλειδώνουμε τον Κλήδονα με τ’ Αϊ Γιαννιού τη χάρη, κι όποια έχει ριζικό να δώσει να το πάρει». Στη συνέχεια σκεπάζεται με πανί ή μαντήλι, κόκκινου χρώματος και στεφανώνεται με φύλλα δάφνης ή λυγαριάς που έχει κόψει παρθένα κοπέλα.

Το αμίλητο νερό σχετίζεται με την αλαλία του πατέρα Ζαχαρία μέχρι να γεννηθεί το παιδί που θα αποκτούσε από την ηλικιωμένη και στείρα γυναίκα του μετά την αναγγελία του Άγγελου Κυρίου ότι θα αποκτήσει το παιδί, που θα ‘ναι αγόρι και θα ονομαστεί Ιωάννης.

Ο Ιωάννης δεν διέθετε μόνο το χάρισμα της προφητείας, αλλά αξιώθηκε και τη μεγαλύτερη χαρά και τιμή να βαφτίσει τον Μεσσία Χριστό, τον οποίο ομολογούσε σ’ όλη του τη ζωή.

Το κόκκινο χρώμα ταυτίζεται με την ταχύτητα που θα βοηθήσει να φτάσει η ευνοϊκή τύχη γρήγορα σ’ αυτούς που την περιμένουν.

Το κλειδωμένο κιούπι τοποθετείται σε δώμα του σπιτιού, οι κοπέλες όλη τη νύχτα με βάρδια το φυλάνε και πριν την ανατολή του ήλιου το μεταφέρουν μέσα στο σπίτι. Ανοίγει ο Κλήδονας από αυτόν που τον κλείδωσε και καθώς βγαίνουν τα αντικείμενα τυχαία ένα – ένα απαγγέλεται ένα δίστιχο ερωτικό, προφητικό ή σατυρικό.

Στην πρωτότοκη κόρη με τους δυο γονείς που ανοίγει το κιούπι ακούγεται ο στίχος:

«Της πρώτης της καλότυχης

καλά θα πάνε ούλα

γαμπρός πάει γυρεύοντας

λεβέντης με σακούλα».

Ακολουθεί κέρασμα και χορός και τελειώνει η συγκέντρωση. Στην επιστροφή οι κοπέλες προσέχουν ποιο όνομα ή λέξη θα ακούσουν στο δρόμο για να το συσχετίσουν με την τύχη τους.

Οι γυναίκες έχοντας πειστεί πως μοναδικός σκοπός της ζωής τους ήταν ο γάμος και η αναζήτηση γαμπρού μάλιστα σε μικρή ηλικία, μεταχειρίζονταν κάθε μέσο για να το επιτύχουν.

Ο Κλήδονας είναι κατ’ εξοχήν ένα γυναικείο έθιμο που έδινε την ευκαιρία στα κορίτσια να βγουν από το σπίτι, να συναναστραφούν με το άλλο φύλο και μέσα από το χορό και το τραγούδι να γνωρίσουν κάποιο μελλοντικό σύντροφο. Το ίδιο βράδυ επικρατεί και μέχρι σήμερα η «Αφή των πυρών του Κλήδονα».

Άναβαν (ανάβουν και σήμερα) φωτιές με ξηρά κλήματα και μόλις λαμπαδιάζαν πετούσαν επάνω «τους Μάηδες», τα ξερά λουλουδιασμένα στεφάνια της Πρωτομαγιάς, κάτι που γίνεται και σήμερα.

Όλοι, μικροί – μεγάλοι, προσπαθούσαν να πηδήξουν πάνω στις φλόγες, γιατί πίστευαν πως έτσι θα είχαν υγεία και ευτυχία.

Είναι γεγονός ότι οι φωτιές του Αϊ-Γιαννιού έχουν πολύ σχέση με το πανάρχαιο ελληνικό έθιμο του Κλήδονα που συναντάμε στην Οδύσσεια, στον Προμηθέα του Αισχύλου.

Το έθιμο αυτό «το πυρομανές» ισχύει και για την Ευρώπη, αφού παντού ανάβουν φωτιές. Στην Ελλάδα το έθιμο πραγματοποιείται στην Κρήτη, Θράκη, Πάρο, Βοιωτία, Χαλάστρα Θεσσαλονίκης, Κοζάνη, Σύρο και σε μερικά χωριά του Πηλίου. Έχει δε και κάποια κοινωνική σημασία. Γιατί η διαδικασία της εκδήλωσης, σχέσεις, προτάσεις, αποφάσεις των μελών, βοηθούν στην στενότερη επαφή των κατοίκων, όχι μόνο του χωριού σήμερα, αλλά και της ευρύτερης περιοχής και των επισκεπτών, αφού προκαλούν δημιουργίες φιλίας, γλέντια, πολλές φορές και συνοικέσια, αισιοδοξία και πολύ χαρά για τη μελλοντική ζωή των νέων.

Κάθε χρόνο στις 24 Ιουνίου «Οι Αφέντρες των Αφετών» αναβιώνουν αυτό το έθιμο, το «έθιμο του Κλήδονα» και πάντοτε έχουν κοντά τους σ’ αυτή την εκδήλωση χορευτικά συγκροτήματα και λαϊκό και παραδοσιακό μουσικό συγκρότημα.

Φέτος ανηφορίζουν στο Πήλιο, στους Αφέτες, οι Μακεδόνες, μ’ ένα από τα χορευτικά συγκροτήματα του Συλλόγου Μακεδόνων Βόλου.

Εγγραφείτε στο Newsletter του Ταχυδρόμου