Την Τετάρτη 18 Δεκεμβρίου συμπληρώνονται 70 χρόνια μιας από τις τραγικότερες στιγμές της τοπικής ιστορίας: της εκτέλεσης στη Δράκεια 115 κατοίκων από τα γερμανικά στρατεύματα Κατοχής.
Φέτος η επέτειος θα τιμηθεί με διήμερο αφιέρωμα μνήμης που οργανώνει ο Δήμος Βόλου, με την ευθύνη της Αντιδημαρχίας Αγριάς και Αρτέμιδος και σε συνεργασία με την Τοπική Κοινότητα Δράκειας.
Στο πλαίσιο αυτό, μετά την επιμνημόσυνη τελετή θα πραγματοποιηθεί και το άνοιγμα για πρώτη φορά του Χώρου Μνήμης «Δράκεια 18.12.1943». Ο νέος αυτός χώρος στεγάζεται στο μικρό οίκημα επάνω ακριβώς από το ιστορικό καφενείο της κάτω πλατείας και θα λειτουργεί με ευθύνη κι εποπτεία της Διεύθυνσης Αρχείων, Μουσείων και Βιβλιοθηκών του ΔΟΕΠΑΠ ΔΗΠΕΘΕ, σε συνεργασία με τον τοπικό αναπτυξιακό και πολιτιστικό σύλλογο «Η Δράκεια».
Σύμφωνα με το πρόγραμμα του διήμερου αφιερώματος μνήμης την Τρίτη 17 Δεκεμβρίου στις 18:00 θα τελεστεί ο Εσπερινός Αγίου Μοδέστου στον Ιερό Ναό Αγίου Νικολάου. Στις 19:00 θα πραγματοποιηθεί Λαμπαδηδρομία Μνήμης, με σημείο εκκίνησης την πάνω πλατεία Δράκειας και κατάληξη το Μνημείο Eκτελεσθέντων. Στις 19:30 θα πραγματοποιηθεί εκδήλωση μνήμης στο Iστορικό Kαφενείο της κάτω πλατείας. Η εκδήλωση θα ξεκινήσει με χαιρετισμό του Δημάρχου Βόλου Πάνου Τρ. Σκοτινιώτη. Στη συνέχεια ο Δημήτρης Καλατζής, εκπαιδευτικός, θα αναπτύξει το θέμα «Δράκεια 18.12.1943:το Χρονικό», ο Aριστομένης Ι. Συγγελάκης, Οδοντίατρος MSc, Πολιτικός Επιστήμων MSc, μέλος της Σ.Ε. του Εθνικού Συμβουλίου Διεκδίκησης των Οφειλών της Γερμανίας προς την Ελλάδα, θα μιλήσει με θέμα «Ιστορική μνήμη και ανεκπλήρωτο χρέος: η σημασία της διεκδίκησης των γερμανικών οφειλών» και η Χριστίνα Σταμούλη, Νομικός, μέλος του Εθνικού Συμβουλίου Διεκδίκησης των Οφειλών της Γερμανίας προς την Ελλάδα, για την «Πορεία και τις προοπτικές της δικαστικής διεκδίκησης των αποζημιώσεων των θυμάτων της ναζιστικής θηριωδίας στην Ελλάδα». Θα ακολουθήσει συζήτηση.
Την Τετάρτη 18 Δεκεμβρίου στον Ιερό Ναό Αγίου Νικολάου Δράκειας, θα ψαλεί Αρχιερατική Θεία Λειτουργία χοροστατούντος του Μητροπολίτου Δημητριάδος και Αλμυρού κ. Ιγνατίου, στη συνέχεια θα τελεστεί μνημόσυνο για τους εκτελεσθέντες και ομιλία από την Kαθηγήτρια Κοινωνικής Ανθρωπολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, Ρίκη Βαν Μπούσχοτεν.
Στο Μνημείο των Εκτελεσθέντων θα πραγματοποιηθεί απόδοση τιμών στους εκτελεσθέντες (Επιμνημόσυνη δέηση, Προσκλητήριο πεσόντων, Απαγγελία τoυ ποιήματος του Γ. Φάτση «Ο Τύμβος» από τον Σπύρο Μαβίδη, Κατάθεση στεφάνων, απόδοση τιμών από άγημα του Στρατού και ανάκρουση Εθνικού Ύμνου από την Φιλαρμονική του Δήμου Βόλου). Μετά την τελετή θα ακολουθήσει καφές στο Ιστορικό καφενείο της κάτω πλατείας και ξενάγηση στο Χώρο Μνήμης «Δράκεια 18.12.1943».
Χώρος Μνήμης «ΔΡΑΚΕΙΑ 18.12.1943»
Η δημιουργία του Χώρου Μνήμης «Δράκεια 18.12.1943» στον τόπο του μαρτυρίου (κάτω πλατεία Δράκειας), 70 χρόνια μετά, αποτελεί ελάχιστη ένδειξη τιμής στον τόπο και τους κατοίκους του: 18 Δεκεμβρίου 1943: οι Γερμανοί εκτελούν 115 άνδρες στη Δράκεια σε αντίποινα για επίθεση ανταρτών σε μικρή ομάδα γερμανών μοτοσικλετιστών. Έκτοτε η ζωή στη Δράκεια αλλάζει ριζικά. Το χωριό βυθίζεται στο πένθος. Οι κάτοικοι βασανίζονται από τον πόνο της απώλειας και από αμείλικτα ερωτήματα: Γιατί συνέβη το κακό σε αυτούς που δεν έφταιγαν; Θα μπορούσαν να γλυτώσουν;
Από το 2000 περίπου, στο πλαίσιο του μαθήματος «μνήμη και προφορική ιστορία» στο τμήμα Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, η ανθρωπολόγος Ρίκη Βαν Μπούσχοτεν πραγματοποιεί έρευνα προφορικής ιστορίας στη Δράκεια. Η καθηγήτρια και ομάδα φοιτητών παίρνουν συνεντεύξεις από επιζώντες και συγγενείς των θυμάτων. Είναι η πρώτη φορά που η ιστορία της Δράκειας γίνεται αντικείμενο επιστημονικής έρευνας και η πρώτη φορά που θύματα του συμβάντος και κάτοικοι του χωριού καταθέτουν τις μνήμες τους για το γεγονός.
Ζητήματα της ιστορίας, όπως το συμβάν και η μνήμη του, το τραύμα που άφησε, το ατομικό και το συλλογικό πένθος, συναντιόνται στην έκθεση. Στόχος της παρουσίασης δεν είναι μόνο να δείξει «τι πραγματικά συνέβη» τις δύο εκείνες μέρες του ’43, την παραμονή και την ημέρα της εκτέλεσης. Στόχος της είναι να μεταφέρει στο πεδίο της Ιστορίας τις εμπειρίες των ανθρώπων της εποχής, να παρακολουθήσει τους δρόμους μέσα από τους οποίους η κοινότητα επεξεργάστηκε το συλλογικό της πένθος αλλά και να διερευνήσει τί σήμαινε για ένα χωριό να χάσει από τη μια μέρα στην άλλη τόσους άντρες, τί επιπτώσεις είχε αυτό στην οικονομία, τις κοινωνικές σχέσεις, τις οικογένειες.
Για τα ζητήματα αυτά, ο λόγος δίνεται στους ανθρώπους που βίωσαν τα γεγονότα είτε ως πρωταγωνιστές της ιστορίας της εκτέλεσης είτε ως μέλη οικογενειών που επηρεάστηκαν βαθιά από τις εμπειρίες των μεγαλυτέρων. Οι επισκέπτες του χώρου θα ακούσουν και θα διαβάσουν μαρτυρίες, που ξετυλίγονται σταδιακά παρουσιάζοντας τη ζωή στο χωριό προπολεμικά, αναλύοντας τα γεγονότα της ημέρας της εκτέλεσης, καταθέτοντας προσωπικές απόψεις για τις αιτίες της τραγωδίας και τις συνέπειές της για τη ζωή στο χωριό. Κι ακόμα, οι ιστορίες ζωής συναντιόνται με τα μεγάλα γεγονότα της Ιστορίας, έτσι όπως έχουν μελετηθεί από τη σύγχρονη ιστορική έρευνα.
Συντελεστές Εκθεσης
Ο χώρος μνήμης «Δράκεια 18.12.1943» επιδιώκει να λειτουργήσει ως μια γέφυρα συμφιλίωσης ανάμεσα στις εμπειρίες του παρελθόντος και του παρόντος δημιουργώντας ένα χώρο ανοικτό στους κατοίκους του χωριού, ένα χώρο που δεν θα προτείνει ερμηνείες αλλά θα αναδεικνύει τις πολλαπλές διαστάσεις του τραυματικού γεγονότος.
Στη δημιουργία του με τη Δ/νση Αρχείων, Μουσείων και Βιβλιοθηκών του Δήμου Βόλου, συνεργάστηκαν το τμήμα ΙΑΚΑ του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας με επικεφαλής της ομάδας την καθηγήτρια κοινωνικής ανθρωπολογίας Ρίκη Βαν Μπούσχοτεν, η οποία για περισσότερα από 15 χρόνια ασχολείται συστηματικά με την καταγραφή μαρτυριών για το δραματικό γεγονός, η αρχιτέκτων Ελένη Μπουμπάρη και η ιστορικός, ειδικευμένη σε ψηφιακές εφαρμογές Ιουλία Πεντάζου.
Στην προσπάθεια συνέδραμε ενεργά η τοπική κοινωνία τόσο μέσω του Τοπικού Συμβουλίου όσο και με τη συμμετοχή του αναπτυξιακού πολιτιστικού συλλόγου «Η Δράκεια».
Αναλυτικότερα για τη δημιουργία του Χώρου Μνήμης εργάστηκαν: Επιστημονικός υπεύθυνος : Ρίκη Βαν Μπουσχότεν – καθηγήτρια κοινωνικής ανθρωπολογίας, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας. Επιστημονικοί σύμβουλοι : Πολυμέρης Βόγλης– αναπληρωτής καθηγητής ιστορίας, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, Δημήτρης Μπιλάλης
– επίκουρος καθηγητής ιστορίας, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας. Μουσειολογική-Μουσειογραφική μελέτη : Ελένη Μπουμπάρη – αρχιτέκτων, μουσειολόγος, Ιουλία Πεντάζου – ιστορικός, Ιωάννης Σαλεσιώτης– αρχιτέκτων. Ερευνα : Ολγα Σεβαστίδου – κοινωνική ανθρωπολόγος, Γιάννης Κουτής– ιστορικός, Δ/νση Αρχείων, Μουσείων & Βιβλιοθηκών.
Συνεργάστηκαν οι: Ιωάννης Χατζάκος, Αποστολία Χατζάκου, Καλλιόπη Καραγκούνη. Δημιουργία και επεξεργασία πολυμέσων Γιώργος Σουλακούδης – φιλόλογος, Δ/νση Αρχείων, Μουσείων & Βιβλιοθηκών, Γιάννης Εμφιετζίδης
– πτυχ. ευρωπαϊκού πολιτισμού, Δ/νση Αρχείων, Μουσείων & Βιβλιοθηκών. Συντονισμός έργου Αίγλη Δημόγλου – ιστορικός, Δ/νση Αρχείων, Μουσείων & Βιβλιοθηκών.
