Εξοικονόμηση νερού, λιπασμάτων, ενέργειας και ταυτόχρονα διπλάσια (!) παραγωγή σε φυλλώδη και αρωματικά, σε σχέση με την κλασική καλλιέργεια στο χώμα
Φυτά και ψάρια μεγαλώνουν μαζί, και μάλιστα το ένα είδος εξαρτάται από το άλλο, στις θερμοκηπιακές εγκαταστάσεις του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας. Η καλλιέργεια γίνεται με το σύστημα της ενυδρειοπονίας, μέσω του οποίου επιτυγχάνεται εξοικονόμηση νερού, λιπασμάτων και ενέργειας, ενώ ταυτόχρονα η παραγωγή σε φυλλώδη και αρωματικά είναι σχεδόν διπλάσια σε σχέση με την κλασική καλλιέργειά τους στο χώμα!
Ρεπορτάζ: ΕΛΕΝΗ ΧΑΝΟΥ
Πρόκειται για ένα πρόγραμμα που ξεκίνησε από το 2018 από τα δύο αδελφά τμήματα του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, το τμήμα Γεωπονίας Φυτικής Παραγωγής και Αγροτικού Περιβάλλοντος και το τμήμα Γεωπονίας Ιχθυολογίας και Υδάτινου Περιβάλλοντος, μέσω του Εργαστηρίου Γεωργικών Κατασκευών και Ελέγχου Περιβάλλοντος με διευθυντή τον καθηγητή Νικόλαο Κατσούλα. «Ανάπτυξη και βελτιστοποίηση του συστήματος ενυδρειοπονίας», είναι ο ακριβής τίτλος του προγράμματος που «τρέχει» στις θερμοκηπιακές εγκαταστάσεις του θεσσαλικού ΑΕΙ.
Ουσιαστικά τα φυτά ποτίζονται με νερό από τις δεξαμενές μέσα στις οποίες αναπτύσσονται τα ψάρια, με διπλό όφελος. Και το νερό στις δεξαμενές ανανεώνεται, άρα ωφελούνται τα ψάρια, και δεν πηγαίνει χαμένο, αφού χρησιμεύει για το πότισμα φυτών και μάλιστα είναι εμπλουτισμένο με άζωτο που τα φυτά χρειάζονται για να αναπτυχθούν!
Από τα μεγαλύτερα ενυδρειοπονικά συστήματα στην Ευρώπη
Αυτή τη στιγμή, σύμφωνα με τον κ. Κατσούλα, στις θερμοκηπιακές εγκαταστάσεις του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, λειτουργεί σε εργαστηριακό επίπεδο ένα από τα μεγαλύτερα ενυδρειοπονικά συστήματα στην Ευρώπη.
Σε έκταση μισού στρέμματος καλλιεργούνται φυλλώδη και αρωματικά και ταυτόχρονα έχουν αναπτυχθεί τέσσερις μεγάλες δεξαμενές δέκα τόνων νερού όπου μεγαλώνουν 100 κιλά ψάρια.
Μέσα από τις συγκεκριμένες δεξαμενές, λαμβάνονται καθημερινά χίλια λίτρα νερού, με το οποίο ποτίζονται οι καλλιέργειες οι οποίες μεγαλώνουν μέσα σε νερό, είναι δηλαδή υδροπονικές ή σε αδρανές υπόστρωμα χωρίς θρεπτικά συστατικά.
Τροφή για φυτά, ανακύκλωση νερού για ψάρια
Το νερό από τις δεξαμενές με το οποίο ποτίζονται τα φυτά περιέχει αμμωνία, η οποία μετατρέπεται σε άζωτο. Αυτό το άζωτο προσλαμβάνουν τα φυτά από τις ρίζες τους για να τραφούν. Το νερό που στραγγίζει εφόσον τα φυτά τραφούν, είναι απαλλαγμένο από θρεπτικά στοιχεία και έτσι μπορεί να επιστρέψει καθαρό πίσω στις δεξαμενές.
Στις δεξαμενές μεγαλώνουν τιλάπια του δυτικού Νείλου, ένα είδος ψαριού γλυκού νερού που ανήκει στο είδος των Κιχλίδων και καλλιεργείται σε ενυδρειοπονικές καλλιέργειες της Ευρώπης.
Αντίστοιχα, οι καλλιέργειες αφορούν σε μαρούλι, μαϊντανό, δυόσμο και αυτή την περίοδο δοκιμάζεται η τομάτα.
Το ένα είδος εξαρτάται από το άλλο…
Διπλάσια παραγωγή σε σχέση με το χώμα
Σύμφωνα με τον κ. Κατσούλα ήδη στις θερμοκηπιακές εγκαταστάσεις του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας έχουν γίνει διάφορες δοκιμές.
Εχει παρατηρηθεί ότι η ενυδρειοπονία συμβάλλει καθοριστικά στην εξοικονόμηση νερού, το οποίο ανακυκλώνεται διαρκώς, στην εξοικονόμηση λιπάσματος, καθώς τα φυτά τρέφονται από την αμμωνία που μετατρέπεται σε άζωτο, ενώ παράλληλα επιτυγχάνεται εξοικονόμηση ενέργειας.
Σε σχέση με την καλλιέργεια στο έδαφος, η παραγωγή μέσω ενυδρειοπονίας είναι σχεδόν διπλάσια.
Σε σχέση με την υδροπονική καλλιέργεια (νερό και λίπασμα), η παραγωγή μέσω ενυδρειοπονίας είναι στα ίδια επίπεδα όταν πρόκειται για φυλλώδη (μαρούλι κ.τ.λ.) όταν όμως καλλιεργείται τομάτα ή αγγούρι, η παραγωγή μέσω ενυδρειοπονίας είναι μικρότερη από αυτήν της υδροπονικής, εκτός αν προστεθεί ποσότητα λιπάσματος.
«Η διαχείριση του διπλού συστήματος παρουσιάζει δυσκολία. Εκτιμούμε όμως ότι σε διάστημα 4-5 ετών θα υπάρχουν εμπορικές μονάδες τις οποίες θα μπορούν να αξιοποιήσουν ενδιαφερόμενοι», αναφέρει ο κ. Κατσούλας.
Το πρόγραμμα πάντως που τρέχει το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, ολοκληρώνεται στα τέλη του 2021 και μέσα στο έτος αναμένεται να ξεκινήσουν να δημοσιεύονται οι πρώτες εκθέσεις.
