Τεράστιες απώλειες νερού στην αγροτική παραγωγή μπορούν να αντιμετωπιστούν με τεχνολογικά μέσα – Ηδη η Θεσσαλία είναι στο «κόκκινο»
«Η Θεσσαλία απειλείται με χαρακτηριστικά ερημοποίησης. Ηδη η περιοχή βρίσκεται στο «κόκκινο» από πλευράς ποιότητας και ποσότητας νερού. Αν δεν υπάρξουν δραστικές αλλαγές η κατάσταση θα γίνει χειρότερη έως το 2050 σε συνδυασμό με την κλιματική αλλαγή». Τα παραπάνω επισημαίνει η αναπληρώτρια καθηγήτρια του τμήματος Πολιτικών Μηχανικών του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας κ. Χρυσή Λασπίδου η οποία δουλεύει στο πλαίσιο του προγράμματος Ορίζοντας 2020, στο έργο SIM4NEXUS για την αποτελεσματική χρήση πόρων και τη βιώσιμη διαχείριση του νερού, της γης, της τροφής, της ενέργειας και του κλίματος.
Ρεπορτάζ: ΕΛΕΝΗ ΧΑΝΟΥ
Πρόκειται για ευρωπαϊκό πρόγραμμα που ξεκίνησε να υλοποιείται από τον Ιούνιο 2016 και ολοκληρώνεται το 2020. Σε αυτό συμμετέχουν πανεπιστήμια απ’ όλη την Ευρώπη και μελετούν 12 περιπτώσεις σε εθνικά επίπεδα, διακρατικά, περιφερειακό, ευρωπαϊκό αλλά και παγκόσμιο.
Η κ. Λασπίδου είναι επικεφαλής της μελέτης που γίνεται σε εθνικό επίπεδο. Η ομάδα της κ. Λασπίδου χαρτογραφεί δεδομένα ζήτησης και παροχής πόρων όπως είναι το νερό, η ενέργεια, η τροφή στην Ελλάδα. Με βάση διαφορετικά σενάρια κλιματικής αλλαγής επιχειρούν να αποτυπώσουν την εικόνα έως το 2050 καθώς και τα «κόκκινα σημεία».
«Η Ελλάδα απειλείται σε έναν πολύ σημαντικό τομέα που είναι το νερό και συγκεκριμένα το νερό ψύξης, αυτό δηλαδή που χρειάζεται για την παραγωγή ενέργειας. Απειλείται η ενεργειακή ασφάλεια της Ελλάδας επειδή στο μέλλον δεν θα υπάρχει επαρκές γλυκό νερό για να χρησιμοποιηθεί για την ψύξη για τη λειτουργία μονάδων παραγωγής ενέργειας. Αν έως το 2050 δεν γίνει καλύτερη διαχείριση του νερού ή δεν εφαρμοστούν άλλες τεχνολογίες ψύξης θα υπάρχει πρόβλημα. Το πρόβλημα δεν είναι εθνικό. Ολόκληρη η Μεσόγειος αντιμετωπίζει πρόβλημα με το νερό», σημείωσε η ίδια.
Μία από τις περιοχές που είναι στο «κόκκινο» είναι η Θεσσαλία. Το πρόβλημα επικεντρώνεται στην ποσότητα του νερού που απαιτείται στην αγροτική παραγωγή. «Το ισοζύγιο είναι ήδη αρνητικό. Τα «καμπανάκια» χτυπούν όσο η διαθεσιμότητα των υδατικών πόρων πέφτει ανησυχητικά. Η στάθμη του υπόγειου υδροφορέα είναι ήδη πολύ χαμηλή και αν συνεχίσουμε την άντληση το νερό θα γίνεται όλο και ακριβότερο, θα απαιτείται ολοένα και μεγαλύτερη ενέργεια για να αντληθεί και θα υποβαθμιστεί ακόμη περισσότερο. Είμαστε στο «κόκκινο» τόσο σε ποιότητα όσο και σε ποσότητα», τόνισε, προβλέποντας με βάση τα σενάρια που εξετάζονται ότι η κατάσταση θα γίνει ακόμη χειρότερη εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής η οποία θα απειλήσει έως το 2050 με ερημοποίηση τη Θεσσαλία.
«Καταστροφική» η απώλεια νερού
Το πρόβλημα με την έλλειψη νερού επικεντρώνεται στις ποσότητες που χάνονται. Σύμφωνα με την κ. Λασπίδου για την άρδευση των καλλιεργειών χρησιμοποιούνται τρεις μέθοδοι: τα ανοιχτά κανάλια σε ποσοστό 10%, ο καταιονισμός σε ποσοστό 50% και η στάγδην άρδευση (με σταγόνες) σε ποσοστό 40%.
«Στα ανοιχτά κανάλια οι απώλειες νερού υπολογίζονται στο 60% και στον καταιονισμό στο 30%. Αντιθέτως με τη στάγδην άρδευση οι απώλειες είναι μόλις 10%», αναφέρει η κ. Λασπίδου δείχνοντας τον δρόμο στην αγροτική παραγωγή για την αλλαγή του τρόπου άρδευσης προκειμένου να περιοριστούν οι απώλειες και άρα η ζήτηση νερού.
Η ίδια επεσήμανε ότι ακόμη και για την υδροβόρα βαμβακοκαλλιέργεια υπάρχει δυνατότητα να γίνει βιώσιμη εφόσον οι παραγωγοί επενδύσουν στις διαθέσιμες νέες τεχνολογίες και τεχνικές.
Παιχνίδι σοβαρού στόχου
Στο πλαίσιο του έργου πρόκειται να δομηθεί ένα Serious Game (Παίγνιο Σοβαρού Στόχου) – διαδικτυακή πλατφόρμα – που θα καθιστά δυνατή την πρόβλεψη της μελλοντικής εικόνας μιας περιοχής μελέτης σύμφωνα με την αντίστοιχη μελλοντική εξέλιξη των στοιχείων του συστήματος/συνδέσμου.
Με τον τρόπο αυτό θα επιτυγχάνεται η υποστήριξη της διαδικασίας λήψης απόφασης και χάραξης πολιτικών σχετικά με την ολοκληρωμένη διαχείριση των πόρων και την εκτίμηση νέων κατευθύνσεων πολιτικής. «Τα πάντα είναι αλληλένδετα μεταξύ τους. Μία απόφαση πολιτική μπορεί να επηρεάσει αρνητικά έναν πόρο. Και πρέπει κάθε φορά να ξέρουμε πού βαδίζουμε. Για παράδειγμα στην Ασία για την αντιμετώπιση της έλλειψης τροφής δόθηκαν επιδοτήσεις άντλησης νερού προκειμένου να ξεκινήσουν καλλιέργειες. Αυτή η απόφαση δημιούργησε τεράστια ζημιά στον υπόγειο υδροφορέα», εξήγησε η ίδια.
