Του Θωμά Στραβέλη, Συγγραφέα – πανεπιστημιακού
Η έκταση δεν είναι πλεονέκτημα, όταν μιλούμε για ένα Έθνος. Με άλλα λόγια, δεν κάνει η έκταση το Έθνος. Το κάνει η μακραίωνη και ένδοξη ιστορία του. Και τα μόνα έθνη, που μπορεί να ονομάζονται ιστορικά, είν’ αυτά που αναγνωρίζουν τη σπουδαιότητα και την αξία των θεσμών τους.
Η δύναμη ενός έθνους δεν βρίσκεται στα οχυρά του, ούτε στους στόλους του, ούτε στο μόνιμο στρατό του, μα στην ευτυχία, στην ψυχή και την ευημερία των πολιτών του, που είναι πάντα έτοιμοι να υπερασπιστούν τον εαυτό τους, τη γλώσσα τους, τη φυλή τους (την κοινή βιολογική τους συγγένεια), το θρήσκευμά τους, την κοινή ιστορία και τον πολιτισμό τους, χωρίς ν’ αδιαφορούν για τη γεωγραφική τους καταγωγή και την εθνική τους συνείδηση.
Άλλοι, μιλώντας για έθνος, πιστεύουν ότι η αληθινή μας εθνότητα είναι η ίδια η ανθρωπότητα. Κάθε έθνος, όταν βρισκόταν στο ζενίθ της δύναμής του, διακήρυττε πως ήταν ανίκητο, γιατί ο στρατός του μπορούσε να απειλήσει τη γη, και τα πλοία του να γεμίσουν τις θάλασσες. Όλα αυτά τα έθνη είναι, τώρα, νεκρά. Οι άνθρωποι πρέπει να οικοδομήσουν, σε καινούργια θεμέλια, τη ζωή τους, αν θέλουν ν’ αποφύγουνε τη μοίρα εκείνων των εθνών. Η δικαιοσύνη, τελικά, πρέπει να εφαρμόζεται υποχρεωτικά, τόσο μεταξύ των γειτονικών εθνών, όσο και μεταξύ των πολιτών κάθε έθνους. Ένας ληστής είναι το ίδιο ληστής, όταν ανήκει σε μία συμμορία ληστών, ή ληστεύει μοναχός του. Το ίδιο ισχύει και για ένα έθνος, όταν κάνει έναν άδικο πόλεμο. Τότε, το έθνος αυτό δεν είναι τίποτε άλλο από μία μεγάλη συμμορία. Άσχημο πράμα, όταν ανάμεσα στα έθνη και τους λαούς τού κόσμου, υπάρχουν έριδες, διαφωνίες, φιλονικίες, συγκρούσεις και διεκδικήσεις εδαφών…
Ωστόσο, θέλει να ζει ελεύθερο το κάθε έθνος. Κατά τον Ηρόδοτο, το ελληνικό έθνος ξεχώρισε, απ’ την αρχαία κιόλας εποχή, απ’ το βαρβαρικό, επειδή ήταν και πιο επιδέξιο (σε πολλά) από πολλά άλλα, αλλά και απαλλαγμένο απ’ τη βλακώδη σκέψη. Τάδε έφη Ηρόδοτος, ιστορικός και γεωγράφος τού 5ου αιώνα π.Χ., θεμελιωτής της επιστήμης της ιστορίας. Υποκλίνεται ακόμη στο έργο του όλος ο κόσμος! Όσον αφορά το σύγχρονο ελληνικό έθνος, θα έλεγε κανείς ότι στην ψυχή των απανταχού τής γης Ελλήνων υπάρχει ένα αίσθημα αόριστο και βαθύτατα ριζωμένο, που δεν είναι δυνατόν να ονομαστεί μόνο πατριωτισμός, αλλά και Ελληνισμός, Ελληνικότητα – ένα αίσθημα που συνίσταται στη διατήρηση του ονείρου περί επικής επεκτάσεως του Έθνους. Ο ο ελληνικός πληθυσμός, όπου κι αν βρίσκεται, ζει μαγεμένος από αυτό το όνειρο, που φαίνεται πως κάποια θεία πνοή τού δίνει ζωή…
