Εντάχθηκε στις Πολιτιστικές Διαδρομές Ευρωπαϊκών Κοιμητηρίων
Σε ανοιχτό μουσείο εμβαδού 45.000 τ.μ., μετατρέπεται το Κοιμητήριο Ταξιαρχών στην καρδιά της Ν. Ιωνίας. Ενα σημείο αναφοράς για το πολεοδομικό συγκρότημα, ένας χώρος άμεσα συνδεδεμένος με τις ιστορικές και συναισθηματικές μνήμες των κατοίκων, μετατρέπεται σε έναν υπαίθριο χώρο πολιτισμού. Τα δεκάδες αξιόλογα γλυπτά που υπάρχουν στο χώρο, θα συντηρηθούν και θα αναδειχθούν δημιουργώντας μία ξεχωριστή πολιτιστική διαδρομή στο κέντρο της πόλης.
Ρεπορτάζ: ΕΛΕΝΗ ΧΑΝΟΥ
Στο Κοιμητήριο Ταξιαρχών έχουν ήδη ολοκληρωθεί από συνεργεία του δήμου Βόλου εργασίες καθαρισμού του χώρου, κοπής χόρτων και βαψίματα. Οι κάτοικοι της περιοχής υποδέχθηκαν με ικανοποίηση τις εργασίες καθαρισμού του παλιού κοιμητηρίου που βρίσκεται στην καρδιά της Ν. Ιωνίας.
Ο σχεδιασμός όμως δεν σταματά εκεί. Με απόφαση του δημοτικού συμβουλίου, το κοιμητήριο «Ταξιαρχών» που έχει χαρακτηριστεί ιστορικό διατηρητέο μνημείο, εντάχθηκε στις Πολιτιστικές Διαδρομές των Ευρωπαϊκών Κοιμητηρίων (Cemetery Route), μέσω της εγγραφής της διεύθυνσης κοιμητηρίων του Δήμου στον Οργανισμό Σημαντικών Κοιμητηρίων στον Οργανισμό Σημαντικών Κοιμητηρίων της Ευρώπης (ASCE).
Σύμφωνα με τον αντιδήμαρχο κοιμητηρίων Χρήστο Στεφόπουλο, ο δήμος βρίσκεται σε συνεργασία με την Εφορία Νεωτέρων Μνημείων για τη δημιουργία του ανοιχτού μουσείου. Θα συνταχθεί έκθεσης αξιολόγησης, με αναφορά στα μνημεία, την ιστορικότητα του κοιμητηρίου, τις Υπουργικές Αποφάσεις που αφορούν σε μεμονωμένα μνημεία ή το σύνολο του κοιμητηρίου, φωτογραφική τεκμηρίωση, τοπογραφικά στοιχεία του κοιμητηρίου (χάρτης διαστάσεις, αριθμός ταφών κλπ.).
«Μέσα στο επόμενο εξάμηνο θα είμαστε έτοιμοι για να μπορέσουμε στη συνέχεια να διεκδικήσουμε χρηματοδότηση και το ανοιχτό μουσείο να πάρει την τελική μορφή του. Ηταν ένα όραμα του Αχιλλέα Μπέου, που παίρνει σάρκα και οστά», σημείωσε ο κ. Στεφόπουλος, επισημαίνοντας ότι θα απαιτηθεί να γίνουν και 265 εκταφές. Οπως ανέφερε θα προχωρήσει στην επανέκδοση βιβλίου για την ιστορία του καθενός από τα γλυπτά που υπάρχουν στο κοιμητήριο, ενώ θα δημιουργηθεί και ιστοσελίδα.
Δεκάδες γλυπτά
Σύμφωνα με τον κ. Στεφόπουλο στο Κοιμητήριο Ταξιαρχών υπάρχουν περίπου 1.000 οικογενειακοί τάφοι και 100 γλυπτά. Η επιτύμβια γλυπτική είναι άλλωστε ένα από τα σημαντικότερα κεφάλαια της νεοελληνικής γλυπτικής και αποτυπώνει την αντίληψη που είχε ο άνθρωπος να στήσει ένα μνημείο πάνω από τον τάφο του νεκρού, κάτι που δεν ήταν μόνο ύψιστη ανάγκη και υποχρέωση, αλλά και ένδειξη αγάπης. Η έννοια του μακάβριου εξαφανίζεται μπροστά σε εντυπωσιακούς και καλλωπισμένους τάφους.
Σήμερα, μπαίνοντας κανείς στο κοιμητήριο Ταξιαρχών, είναι σαν να περιηγείται σε ένα υπαίθριο μουσείο γλυπτικής, που διαμορφώθηκε από το τέλος του περασμένου αιώνα μέχρι τις μέρες μας.
Μοναδικά έργα γλυπτικής, μικρών και μεγάλων, άσημων και φημισμένων καλλιτεχνών, έχουν βάλει τη σφραγίδα τους στο παλιό νεκροταφείο, που ετοιμάζεται πλέον να ανοίξει τις πύλες του ως ανοιχτό μουσείο σε επισκέπτες και τουρίστες της πόλης αλλά και προς τους ίδιους τους κατοίκους που θέλουν να γνωρίσουν μέρος της ιστορίας του τόπου τους.
Υπάρχουν σαρκοφάγοι (των Θωμόπουλου, Κυριακίδη, Κουκιάδη, Πάντζα), προτομές (των Αντωνίου Τσοποτού, Κωνσταντίνου Καρτάλη, Ιωάννου Σαπουντζή), ανάγλυφα tondi (μετάλλια) -ένας συνδυασμός επιτύμβιας στήλης και προτομής- (των Ιωάννη και Μαρίκας Καρτάλη, Κατίνας Ανιτσά, Θεοκρίτου Παππά, Μαρίας Κοντοσοπούλου), ανάγλυφοι σταυροί, μαυσωλεία που καλλιεργούν την έννοια της αιώνιας κατοικίας, τεφροδόχη, αλλά και επιτύμβιες στήλες που απεικονίζουν κυρίως αγγελάκια, ανεστραμμένες δάδες και στεφάνια ασφόδελων.
Το μαρμάρινο τραπέζι
Το μνημείο όμως πάνω στο οποίο σταματά η ματιά είναι το μαρμάρινο τραπέζι με τις τρεις άδειες μαρμάρινες καρέκλες. Είναι για τα τρία παιδιά του Νικολάου Κοντού, του άντρα που ανήκε στο προξενικό σώμα της Ρωσίας. Τα παιδιά προσβλήθηκαν και πέθαναν από φυματίωση. Ωστόσο, η αντίληψη της εποχής ότι η αρρώστια που θέριζε τους φτωχούς δεν μπορούσε να «χτυπήσει» την άρχουσα τάξη, δεν επέτρεψε να μαθευτεί η αλήθεια. Κάτω από το μαρμάρινο τραπέζι κρύβεται η επίσημη αιτία του θανάτου της οικογένειας: ένα σαμιαμίδι που δηλητηρίασε το πρωινό τους.
Η άμαξα νεκροφόρα
Η μεταφορά των νεκρών στην αιώνια κατοικία τους στο κοιμητήριο Ταξιαρχών γινόταν με νεκροφόρα – άμαξα.
Η πρώτη τέτοια άμαξα σύμφωνα με τον κ. Στεφόπουλο, υπάρχει και βρίσκεται στα χέρια ιδιώτη, με τον οποίο ο δήμος έχει κάνει επαφές. Στόχος, η μεταφορά της άμαξας στο παλιό νεκροταφείο, μόλις αποκτήσει τη μορφή του ανοιχτού μουσείου, προκειμένου να αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα και εντυπωσιακότερα εκθέματά του.