«Αβατο» ο χώρος της υγείας για άτομα με αναπηρίες, που είτε αντιμετωπίζουν κινητικά προβλήματα, είτε προβλήματα όρασης ή ακοής. Τραγικές ελλείψεις σε δημόσια νοσοκομεία και ιδίως σε κέντρα υγείας και περιφερειακά ιατρεία καθιστούν την πρόσβαση στις δομές δημόσιας υγείας, πολυτέλεια για τα άτομα με αναπηρίες.
Ρεπορτάζ: ΕΛΕΝΗ ΧΑΝΟΥ
Τα παραπάνω καταγράφονται σε έρευνα που διεξήγαγε σε σύνολο 1.541 μονάδων υγείας στην Ελλάδα, ο 49χρονος Ράλλης Τσιουλάκης, στο πλαίσιο της διδακτορικής του διατριβής στο μεταπτυχιακό πρόγραμμα του Τμήματος Ιατρικής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας. Ο κ. Τσιουλάκης έχει ολική απώλεια όρασης από την ηλικία των 25 ετών, η αδυναμία του όμως αυτή δεν τον εμπόδισε από το να εργαστεί ως επιθεωρητής δημόσιας υγείας -είναι άλλωστε κάτοχος διδακτορικού κοινωνιολογίας- και σε μεγαλύτερη ηλικία να παρακολουθήσει μεταπτυχιακό πρόγραμμα στο Τμήμα Ιατρικής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας!
Τα ευρήματα
Κέντρα Υγείας και Περιφερειακά Ιατρεία χωρίς ράμπες που εξασφαλίζουν την πρόσβαση σε κινητικά ανάπηρους ή με πόρτες τόσο στενές από τις οποίες δεν χωρά να περάσει στο εσωτερικό του κτιρίου αναπηρικό καροτσάκι. Νοσοκομεία χωρίς οδηγούς όδευσης τυφλών, Τμήματα Επειγόντων Περιστατικών χωρίς άτομα που να γνωρίζουν τη νοηματική γλώσσα για να μπορέσουν να παρέχουν ιατρική φροντίδα σε κωφούς.
«Στο χώρο της υγείας επικρατεί ένα χάος αναφορικά με την πρόσβαση των δημόσιων δομών υγείας από άτομα με αναπηρίες. Στα νοσοκομεία η κατάσταση είναι λίγο καλύτερη από άποψη υποδομών, ωστόσο στα κέντρα υγείας και τα περιφερειακά ιατρεία που σηκώνουν το βάρος της παροχής υπηρεσιών υγείας στα χωριά και τα νησιά η κατάσταση είναι απογοητευτική», αναφέρει στον ΤΑΧΥΔΡΟΜΟ ο κ. Τσιουλάκης.
Η έρευνά του έγινε μέσω ερωτηματολογίων σε 1.541 μονάδες υγείας.
Οπως προκύπτει από το σύνολο των δομών μόνο οι 331 (ποσοστό 21,5%) έχουν ειδικές θέσεις στάθμευσης αυτοκινήτου ατόμου με αναπηρία. Από αυτές μόλις τα 89 είναι νοσοκομεία, 102 Κέντρα Υγείας και 140 περιφερειακά ιατρεία.
Η ύπαρξη θέσης στάθμευσης όμως δεν αρκεί στο να προσεγγίσει ένα άτομο με αναπηρία την εκάστοτε δομή υγείας. Χρειάζεται ράμπα που να συνδέει το χώρο στάθμευση με το πεζοδρόμιο, την οποία διαθέτουν μόλις 201 μονάδες (!) από το σύνολο των 331 που απάντησαν ότι διαθέτουν θέσεις για ΑμεΑ. Συγκεκριμένα, από τα 89 νοσοκομεία, μόλις τα 75, από τα 102 Κέντρα Υγείας ράμπα έχουν τα 81 και από τα 140 περιφερειακά ιατρεία ράμπα πρόσβασης από το χώρο στάθμευσης μέχρι το πεζοδρόμιο έχουν τα 45!
Πιο τραγική είναι η κατάσταση της προσβασιμότητας των δομών υγείας από τυφλούς. Επί συνόλου 1.541 μονάδων μόλις οι 8 (!), ποσοστό της τάξης του 0,5% διαθέτει «οδηγό όδευσης τυφλών» με ανάγλυφες πλάκες πεζοδρομίου. Και από αυτές τις 8, μόνο οι 4 μονάδες υγείας διαθέτουν «οδηγό» στους εσωτερικούς διαδρόμους.
Πρόβλημα διαπιστώνεται ακόμη και για μια επίσκεψη στην τουαλέτα των δομών υγείας από ανάπηρους. Μόλις το 22,4% (345 μονάδες δηλαδή) διαθέτουν τουαλέτα προσβάσιμη σε άτομα με αναπηρικό αμαξίδιο. Και πάλι όμως μόνο στις 173 από αυτές υπάρχουν χειρολαβές στη λεκάνη που είναι απαραίτητες για να πιαστεί ο κινητικά ανάπηρος και να μπορέσει να καθίσει από το καροτσάκι στη λεκάνη της τουαλέτας. Στις υπόλοιπες ο κινητικά ανάπηρος φθάνει στις τουαλέτες και… κοιτάει τη λεκάνη!
Οι ελλείψεις σε υποδομές γίνονται ακόμη πιο τραγικές από τη στιγμή που σε νοσοκομεία, κέντρα υγείας και περιφερειακά ιατρεία δεν υπάρχει καν το εκπαιδευμένο προσωπικό για να εξυπηρετήσει άτομο με αναπηρία. Από το σύνολο των 1.541 μονάδων υγείας, στις 1.483 δεν υπάρχει ούτε ένα άτομο. «Σκεφτείτε να πάει ένας κωφός στο ΤΕΠ σφαδάζοντας από τον πόνο. Οι γιατροί θα τον κοιτούν. Δεν υπάρχει ούτε ένα άτομο που να γνωρίζει τη νοηματική γλώσσα. Είμαστε χειρότερα από την Ουγκάντα», ανέφερε ο κ. Τσιουλάκης.
Σύμφωνα με τον ίδιο, οι υποδομές για άτομα με ανάγκες δεν έχουν μεγάλο κόστος. «Είναι καθαρά θέμα αντίληψης. Δεν είναι μεγάλο το κόστος των 7 ευρώ ανά τετραγωνικό μέτρο για να δημιουργεί οδηγός όδευσης τυφλών», ανέφερε. Οπως υπογραμμίζει επιβάλλεται σχεδιασμός σε τοπικό, περιφερειακό και εθνικό επίπεδο για την εμπέδωση της προσβασιμότητας αλλά και εκπαίδευση των εργαζομένων στις δομές υγείας σε ζητήματα αναπηρίας και η επένδυση στη «ζωντανή βοήθεια».
Αγώνας μετ’ εμποδίων
Η έρευνα που πραγματοποίησε ο κ. Τσιουλάκης σε νοσοκομεία, κέντρα υγείας και περιφερειακά ιατρεία, ουσιαστικά αποτελεί «γροθιά στο στομάχι» της Πολιτείας που δεν έχει φροντίσει για τα στοιχειώδη προκειμένου η προσβασιμότητα στις δημόσιες υπηρεσίες υγείας να μην αποτελεί πολυτέλεια για άτομα με ανάγκες.
Και η έρευνα αποτελεί καρπό της προσπάθειας που κατέβαλλε ο 49χρονος, ο οποίος πέρασε από σαράντα κύματα, μέχρι να γνωρίζει τον καθηγητή του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, Κωνσταντίνο Γουργουλιάνη, ο οποίος του άνοιξε την πόρτα του μεταπτυχιακού προγράμματος του Τμήματος Ιατρικής και τον εμπιστεύτηκε για τη διδακτορική του διατριβή.
Περιγράφοντας τις περιπέτειές του ο κ. Τσιουλάκης, συνταξιούχος επιθεωρητής δημόσιας υγείας μετά από 26 χρόνια υπηρεσίας, αναφέρει ότι παρά την απόκτηση του πτυχίου του ως κοινωνιολόγος από την Πάντειο Σχολή και την ολική απώλεια της όρασής του στα 25 του χρόνια, ποτέ δεν σταμάτησε να επιθυμεί να κάνει ένα μεταπτυχιακό. «Ηταν διακαής μου πόθος», αναφέρει μιλώντας στον ΤΑΧΥΔΡΟΜΟ. Ωστόσο όταν απευθύνθηκε σε δύο πανεπιστήμια στην Αθήνα, βρήκε τις πόρτες τους κλειστές ακριβώς επειδή είναι τυφλός. «Μου αρνήθηκαν υποστήριξη, ακόμη και τη διδακτέα ύλη για να μελετάω στο σπίτι», αναφέρει. Ο ίδιος δεν σταμάτησε να προσπαθεί. Στα 40 του χρόνια έγινε δεκτός στο μεταπτυχιακό πρόγραμμα πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας του Τμήματος Ιατρικής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας. «Είχα την τύχη να γνωρίσω τον κ. Γουργουλιάνη ο οποίος έχει ανοιχτό μυαλό και χωρίς παρωπίδες με εμπιστεύτηκε για τη διδακτορική μου διατριβή», αναφέρει.
Και κατάφερε να αποφοιτήσει και να ολοκληρώσει το διδακτορικό του. Η ιστορία του είναι ένα μάθημα ζωής για όλους τους ανθρώπους με ανάγκες. Και ο ίδιος απευθύνει τρία μηνύματα:
- Προς τις οικογένειες των ΑμεΑ: να συνεχίζουν να στηρίζουν τα παιδιά τους.
- Προς τα ίδια τα ΑμεΑ: να συνεχίσουν την προσπάθεια να ζήσουν.
- Προς την Πολιτεία: να δίνει ευκαιρίες στα ΑμεΑ.
