Σε ένα λόφο εμπειριών μετατρέπεται ο λόφος της Γορίτσας, μέσα από την αρχιτεκτονική ματιά της απόφοιτης του Τμήματος Αρχιτεκτονικής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, Μαρίας Κωτούλα. Στη διπλωματική της εργασία που παρουσίασε την προηγούμενη Πέμπτη, περιλαμβάνεται ένα πλέγμα προτάσεων για την ανάδειξη του λόφου της Γορίτσας, σε λόφο ενδιαφέροντος για όλους: χωροθέτηση θεάτρου στο παλιό λατομείο, δημιουργία παρατηρητηρίων ρεμβασμού στα πολυβολεία και χάραξη τεσσάρων διαδρομών, μιας θρησκευτικής, μιας αρχαιολογικής, μιας γεωλογικής και μιας ρεφλεξολογικής. Την πρόταση συμπληρώνει η αποτύπωση των λεγόμενων ερωτικών σημείων αλλά και ο απαραίτητος φωτισμός του λόφου.
Ρεπορτάζ: ΕΛΕΝΗ ΧΑΝΟΥ
«Ο λόφος της Γορίτσας παραμένει ένας λόφος για ποδηλάτες, χαλαρών περιπατητών, οικογενειακών βολτών με σκύλους, βοσκοτόπι προβάτων και αλόγων, παρατηρητήριο Πυροσβεστών, πιστών του θρησκευτικού μονοπατιού, παρατηρητών των πολυβολεία του β’ παγκοσμίου πολέμου, ξυπόλυτων περιηγητών, αρχαιόφιλων επισκεπτών, γεωλόγων αναρριχητών. Ολοι ακολουθούν πορείες πάνω στο γεωγραφικό ανάγλυφο, παρατηρούν τις σχέσεις στο τοπίο, έρχονται σε επαφή με το βράχο ακούν το βηματισμό τους, το θρόισμα των φύλλων, το κελάηδισμα των πτηνών, το βουητό του εργοστάσιου, τους μακρινούς ήχους της πόλης, τις συνομιλίες των κολυμβητών στις Πλάκες», αναφέρει η κ. Κωτούλα.
Η ίδια περπάτησε το λόφο της Γορίτσας σχεδόν ένα χρόνο από τον Οκτώβριο του 2014 έως τον Σεπτέμβριο του 2015, ακολουθώντας πρώτα η ίδια τους διαφορετικούς περιπάτους που προτείνει στη διπλωματική εργασία της. Οπως επισημαίνει, μολονότι η Γορίτσα βρίσκεται στον ιστό του Δήμου, εντούτοις δεν έχει αναδειχθεί.
Φωτισμός
Σύμφωνα με την κ. Κωτούλα και μόνο ο φωτισμός θα αναδείξει το λόφο της Γορίτσας. Προτείνει λοιπόν φωτισμό των τομών των σύγχρονων λατομείων, των μονοπατιών μέσα στο πευκοδάσος, το βασικό δρόμο, τα πολυβολεία στη ράχη του λόφου.
Θέατρο στο παλιό λατομείο
Μέσα από την αρχιτεκτονική ματιά της Μαρία Κωτούλας, ο χώρος του παλιού λατομείου, θα μπορούσε να εξελιχθεί σε ένα θέατρο.
Σύμφωνα με την ίδια ο λατομικός χώρος προδιαθέτει για την τοποθέτηση ενός θεάτρου με νότιο προσανατολισμό.
Για τις ανάγκες του χώρου σχεδιάζονται οι απαιτούμενες τουαλέτες, οι οποίες είναι λαξευμένες στο βράχο πράγμα που είναι εμφανές όταν είσαι μέσα σε αυτές. Η όψη τους είναι λιθοδομή με πέτρες από τον εξορυγμένο όγκο.
Πολυβολεία – παρατηρητήρια
Τα τέσσερα πολυβολεία είναι οχυρωματικά έργα που κτίστηκαν από τα στρατεύματα κατοχής με σκοπό την φύλαξη του συγκοινωνιακού δικτύου της χώρας και την προστασία των κατακτημένων περιοχών από πιθανή απόβαση των συμμάχων. Είναι τοποθετημένα στην κορυφογραμμή της Γορίτσας, με πανοραμική θέαση της ευρύτερης περιοχής και του Παγασητικού.
Ενας σωρός από λίθους τοποθετείται με τρόπο που να δημιουργεί μία τύπου γέφυρα ράμπα, ώστε ο επισκέπτης να έχει πρόσβαση στην οροφή του πολυβολείου. Αυτοί οι χώροι, από την προηγούμενη έντονη οχυρωματική δραστηριότητα τους, μετά από κάποιες δεκαετίες ανάπαυσης, μεταμορφώνονται σε παρατηρητήρια ρεμβασμού.
Αρχαιολογικός περίπατος
Ο λόφος της Γορίτσας, αποκτά και αρχαιολογικό ενδιαφέρον, ακολουθώντας έναν οχυρωμένο οικισμό αστικού χαρακτήρα, κτισμένο από το Φίλιππο Β’ στο πρώτο μισό του 4ου αιώνα και εν συνεχεία από τον Κάσσανδρο. Η πόλη χτίστηκε Νοτιοανατολικά του λόφου. Η οχύρωση έχει συνολικό μήκος 2.850 χμ. και μεγάλος μέρος της είναι ορατό στο τοπίο σήμερα. Το τείχος και η πόλη χτίστηκαν με το ασβεστολιθικό πέτρωμα του λόφου, κάνοντας εξορύξεις σε 33 διαφορετικά σημεία που έχουν εντοπιστεί, τα αρχαία λατομεία. Ανά άνισα διαστήματα πάνω στο τείχος υπήρχαν πύργοι, τετραγωνικής κάτοψης καθώς και σημεία με φυσική οχύρωση. Η πόλη είχε τρεις Πύλες, τη Δυτική, την Ανατολική και την πιο ευάλωτη τη Βόρεια, καθώς είναι τοποθετημένη σε χαμηλό υψόμετρο σε σχέση με τις άλλες και από εκεί ξεκινά μία ρεματιά.
Η Ακρόπολη περικλείει τρεις στέρνες νερού και ένα αρχαίο ιερό στη θέση όπου τώρα βρίσκεται η εκκλησία της Ζωοδόχου πηγής. Πριν την εκκλησία υπήρχε ένας παλαιότερος χριστιανικός ναός του 18ου αι. Η εκκλησία έχει κτιστεί με επανάχρηση των αρχαίων οικοδομικών υλικών καθώς και με κιβωτιόσχημους πωρόλιθους φερτούς πιθανόν από την Μακρινίτσα.
Η πόλη έχει έκταση περί τα 400 στρέμματα. Η θέση της είναι στρατηγικά επιλεγμένη. Σχεδιάστηκε και οικοδομήθηκε έχοντας κάθετους άξονες με Βόρειο Νότιο προσανατολισμό και πιθανόν να είχε 450 – 500 κατοικίες που υπολογίζεται σε μία πόλη με 3.000 – 3.500 πληθυσμό. Τα σπίτια ήταν σχεδόν τετράγωνα. Υπήρχαν τρεις πλατείες. Σε ένα σημείο έχει διασωθεί τμήμα του αγωγού αποχέτευσης, το οποίο είναι λαξευμένο στο βράχο, και είναι καλυμμένο με σχιστόπλακες. Νερό στο λόφο δεν υπήρχε, οπότε και λαξεύτηκε ένα αυλάκι που έφερνε το νερό από τη θέση Ανεμούτσα Βόρειο-ανατολικά του λόφου. Ο αγωγός ύδρευσης ακολουθούσε το γεωγραφικό ανάγλυφο και ίχνη του έχουν βρεθεί και σήμερα.
Στην πόλη εντοπίστηκαν δύο θέσεις νεκροταφείων. Το δυτικό νεκροταφείο, που λογικά ανήκει σε επιφανείς νεκρούς του οικισμού και το νεκροταφείο στη βορινή πλευρά.
Γεωλογικός περίπατος
Στην εργασία της τέλος, η κ. Κωτούλα, προτείνει και τη χάραξη γεωλογικού μονοπατιού.
Ενός μονοπατιού που θα περνά από τις θέσεις των αρχαίων λατομείων, θα περιλαμβάνει το σπήλαιο του Διός Μειλίχιου που βρίσκεται εξωτερικά και νοτιοανατολικά των τειχών είναι ένα φυσικό σπήλαιο που φέρει την εγχάρακτη επιγραφή αφιερωμένη στο θεό Δία και θα ακολουθεί έναν χαλικόστρωτο δρόμο που ξεκινά από τη Δυτική πλευρά του λόφου, ο οποίος δρόμος χρησιμοποιήθηκε ως βασική οδός που ένωνε τον Βόλο με τα χωριά του Πηλίου. Τώρα πια αυτός ο δρόμος διακόπτεται από τα σύγχρονα Λατομεία πίσω από την ΑΓΕΤ.
Ρεφλεξολογικός περίπατος
Πρόταση αποτελεί και ο ρεφλεξολογικός περίπατος. Είναι η σχεδίαση μονοπατιών, στα οποία ο περιπατητής μπορεί να είναι με πόδια γυμνά. Το ξυπόλητο περπάτημα ως μία νέα μορφή άσκησης και δραστηριότητας στη φύση είναι ευεργετικό για την υγεία. Πρακτικά δεν διαφέρει σε κάτι από τις υπόλοιπες φυσικές διαδρομές, μόνο που όντας ξυπόλυτος η επαφή με τη χώμα τις πέτρες, τα φύλλα, τα κλαδιά είναι άμεση. Η αίσθηση της αφής είναι πια ενεργή. Τα ερεθίσματα που προσλαμβάνονται από τον περιπατητή, είναι οπτικά, ηχητικά, όσφρησης και αφής.
Εκκλησιαστικός περίπατος
Το εκκλησιαστικό μονοπάτι λειτουργεί ήδη. Μέσα από την κ. Κωτούλα, αποτυπώνεται και στο χάρτη, παίρνοντας επίσημη μορφή. Η Ζωοδόχος Πηγή γιορτάζει πέντε μέρες μετά την Κυριακή του Πάσχα. Κάθε χρόνο την παραμονή της γιορτής μεταφέρεται η εικόνα της εκκλησίας από το λόφο της Επισκοπής όπου φυλάσσεται στο ναό Κοιμήσεως της Θεοτόκου, ως την εκκλησία της Γορίτσας, μέσω ενός μονοπατιού το αποκαλούμενο θρησκευτικό μονοπάτι. Οι πιστοί μεταφέρουν στα χέρια τους την εικόνα περπατώντας τη διαδρομή αυτή. Είναι ένα είδος πομπής. Η επισκεψιμότητα του λόφου εκείνες τις μέρες ανεβαίνει κυριολεκτικά στα ύψη.
Ερωτικοί περίπατοι
Σύμφωνα με την κ. Κωτούλα, η Γορίτσα ως τόπος απόμερος, αλλά ταυτόχρονα τόσο κοντά στον αστικό ιστό, ενέπνεε και εμπνέει ερωτικούς περιπάτους. Η ερωτική Γορίτσα είναι η πιο διαχρονική πτυχή του λόφου στο σύγχρονο κομμάτι της ιστορίας της και εμπεριέχει όλες τις ηλικιακές ομάδες. Τα απομονωμένα σημεία της σε συνδυασμό με την ειδυλλιακή θέα, τη μέρα και τη νύχτα δημιουργούν την ιδιαίτερη ατμόσφαιρα. Στο χάρτη έχουν επισημανθεί τουλάχιστον 19 τέτοιου είδους σημεία με βάση ιστορίες ανθρώπων.
