«Τι σκ@@ έκανα δουλεύοντας μαζί τους;». Με αυτήν την καθυστερημένη, ειλικρινή αυτοκριτική προσπάθησε η Κέιτ Γουίσλετ να δείξει πώς αισθάνεται πλέον για τον Ρομάν Πολάνσκι και τον Γούντι Αλεν.
Η διάσημη ηθοποιός, μιλώντας πριν από λίγες ημέρες στο «Vanity Fair», υπονόησε φωναχτά αυτό που ακόμα και τώρα αναρωτιούνται χαμηλόφωνα πολλοί συνάδελφοί της: Μήπως, τελικά, το ταλέντο λειτουργεί ως ασυναίσθητο άλλοθι όχι για αυτούς που καταγγέλλονται αλλά για τους υπόλοιπους; Πολλά τα αναπάντητα ερωτήματα, όπως πολλές και διαφορετικές οι πορείες ανθρώπων του θεάματος που κατηγορήθηκαν και, τελικά, καταδικάστηκαν για σεξουαλικά εγκλήματα. Οπως, για παράδειγμα, η διαφορά μεταξύ Πολάνσκι και Γουάινστιν, με τον πρώτο να παραμένει ένας ελεύθερος και βραβευμένος φυγάς και τον δεύτερο να βρίσκεται ατιμασμένος και χρεοκοπημένος στη φυλακή.
Η ΕΡΩΤΗΣΗ της Κέιτ Γουίνσλετ θα μπορούσε να απευθύνεται και στον νομικό κόσμο. Αλλά σε ποιους νομικούς ακριβώς; Και για ποιους νόμους συγκεκριμένα; Αυτούς που ισχύουν στην Αμερική, στη Γαλλία ή στην Ελβετία; Σεξουαλικά εγκλήματα, όπως οι βιασμοί και η παιδεραστία, δεν έχουν χρώμα, δεν έχουν ιδεολογία ούτε και εθνικότητα. Τώρα, που η Ελλάδα ανακαλύπτει και αποκαλύπτει το δικό της #MeΤoo και συγκλονίζεται από σκοτεινές ιστορίες που βγαίνουν στο φως, πληθαίνουν και οι συζητήσεις για το θεσμικό πλαίσιο και τον χρόνο παραγραφής αδικημάτων, όπως η παιδεραστία. Πριν αυτομαστιγωθούμε, όμως, ας σημειώσουμε ότι αντίστοιχες βασανιστικές και συχνά ανολοκλήρωτες συζητήσεις γίνονται παντού.
ΣΤΗ ΓΑΛΛΙΑ η περίπτωση της σεξουαλικής κακοποίησης του 14χρονου γιου πρώην υπουργού από τον ακαδημαϊκό και διανοούμενο Ολιβιέ Ντουαμέλ αναγκάζει την κυβέρνηση Μακρόν να επανεξετάσει το ηλικιακό όριο συναίνεσης για σεξ. Μέχρι πριν από λίγο καιρό η Γαλλική Δημοκρατία δεν προέβλεπε κανένα όριο, πρόσφατα το οριοθέτησε στα 13 και τώρα θέλει να το «ανεβάσει» στα 15 έτη. Ταυτόχρονα σκοπεύει να αυστηροποιήσει το πλαίσιο για τη μη παραγραφή εγκλημάτων παιδεραστίας. Από την άλλη, στον Καναδά δεν υπάρχει παραγραφή, παρά μόνο για πταίσματα, ενώ στη Γερμανία ξεκινά από το 30ό έτος ηλικίας του θύματος. Ο Ρομάν Πολάνσκι, 43 χρόνια μετά την καταδίκη του από αμερικανικό δικαστήριο για βιασμό 13χρονης, δεν μπορεί ακόμα να επιστρέψει, διότι μόλις πατήσει το πόδι του σε αμερικανικό έδαφος θα οδηγηθεί στη φυλακή. Ετσι, διέφυγε αρχικά στο Λονδίνο και μετά στο Παρίσι, όπου παραμένει μέχρι σήμερα.
ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ, η υπόθεση του Δημήτρη Λιγνάδη επιταχύνει τις νομοθετικές εξελίξεις, όπως την επέκταση της αναστολής παραγραφής έως την ενηλικίωση του θύματος, που μπορεί να επιφέρει ακόμα και παράταση του χρόνου παραγραφής έως και 8 χρόνια. Αρκεί, άραγε, αυτό; Οχι, όμως αποτελεί μια καλή αρχή που ξεκαθαρίζει τα όρια μεταξύ εγκλήματος και τιμωρίας με την ψυχρή λογική που μόνο ο νόμος μπορεί, σε αντίθεση με την τέχνη.
ΔΕΙΤΕ, ΓΙΑ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ, την Αμερικανική Ακαδημία Κινηματογράφου, που απέβαλε διά παντός τον Ρομάν Πολάνσκι από μέλος της, αλλά ταυτόχρονα του χάρισε δεκάδες υποψηφιότητες και, τελικά, το πολυπόθητο Οσκαρ σκηνοθεσίας για τον «Πιανίστα». Η πιο «ανεκτική» Ευρώπη τού έδωσε όλα αυτά τα χρόνια δεκάδες ευρωπαϊκά βραβεία, με αποκορύφωμα 12 υποψηφιότητες Σεζάρ το 2020, εν μέσω σφοδρών αντιδράσεων από καλλιτέχνες και κοινωνία.
«ΜΗΝ ΚΑΝΕΤΕ σαν αυτόν, μην κάνετε τους αθώους. Ξέρετε καλά για ποιον μιλάω. Θα χειροκροτήσουμε; Δεν θα χειροκροτήσουμε; Να το συμφωνήσουμε. Δεν υπάρχει περίπτωση να το αναλάβω μόνη μου αυτό. Δεν μπορώ εγώ», έλεγε με όση ειλικρίνεια άντεχε η παρουσιάστρια της βραδιάς, Φλοράνς Φλορεστί. Τελικά, ο Πολάνσκι κέρδισε 3 βραβεία για την ταινία «Κατηγορώ».
Γράφει η Δέσποινα Κονταράκη
*Η Δέσποινα Κονταράκη είναι αρχισυντάκτρια του Ελεύθερου Τύπου της Κυριακής
Από την έντυπη έκδοση
