Δίχως οριστική συμφωνία ολοκληρώθηκε η Σύνοδος Κορυφής της ΕΕ με την Τουρκία, έπειτα από μια μαραθώνια διαπραγμάτευση 15 ωρών στις Βρυξέλλες, περίπου μιάμιση ώρα μετά τα μεσάνυχτα της Δευτέρας.
Στο διάστημα που θα μεσολαβήσει μέχρι την επόμενη Σύνοδο Κορυφής, ΕΕ και Τουρκία θα συνεχίσουν τις διαβουλεύσεις.
Στην ανακοίνωση της Συνόδου Κορυφής οι ηγέτες περιγράφουν την κατάσταση και πώς θα πρέπει να οδηγηθεί σε ένα τέλος το προσφυγικό πρόβλημα στη βαλκανική χερσόνησο.
Δήλωσε ακόμη ότι το προσφυγικό έχει σοβαρές και δυσμενείς συνέπειες για την Ελλάδα και τόνισε πώς θα πρέπει να βοηθηθεί η χώρα και σε ανθρωπιστικό επίπεδο, αλλά και για να προστατέψει τα εξωτερικά της σύνορα. Για την καγκελάριο, είναι αναγκαίο η Ελλάδα να βοηθηθεί, έτσι ώστε να μπορεί να καταγράψει το 100% των προσφύγων και παράλληλα να αυξηθεί η ταχύτητα των μετεγκαταστάσεων.
Η Άνγκελα Μέρκελ δήλωσε πως η Τουρκία έχει λάβει ήδη μία σειρά μέτρων για να βελτιωθούν οι συνθήκες διαβίωσης των μεταναστών. Η Τουρκία πίεσε, όπως είπε, να δοθούν τα τρία δισεκατομμύρια ευρώ, που έχουν ήδη συμφωνηθεί.
Όπως είπε, ακόμη, οι Τούρκοι πρότειναν, όλοι οι μετανάστες που έρχονται παράνομα στα νησιά της Ελλάδας, να τους δέχονται πίσω και να υπάρχει ποσόστωση για τους πρόσφυγες από τη Συρία. Δηλαδή, για κάθε έναν πρόσφυγα από τη Συρία που δέχεται η Τουρκία, έναν θα δέχεται και η Ευρώπη.
Όπως είπε, αυτή η πρόταση, εάν υλοποιηθεί, είναι ικανή να διασπάσει το προσφυγικό πρόβλημα. Σημείωσε πως η Τουρκία δεσμεύτηκε να υλοποιήσει τη συμφωνία αυτή και μάλιστα σε ευρεία κλίμακα.
Ολάντ: Η Ελλάδα θα λάβει 300 εκατ. ευρώ εντός του έτους για βοήθεια στο προσφυγικό
Από την πλευρά του, ο Γάλλος πρόεδρος, Φρανσουά Ολάντ, επανέλαβε πως η χώρα μας θα πρέπει να βοηθηθεί. Όπως είπε, θα πρέπει να υπάρξει ανθρωπιστική βοήθεια προς την Ελλάδα και η χώρα θα λάβει 300 εκατομμύρια ευρώ μέσα στο έτος. Συνολικά, στην Ελλάδα θα δοθούν 400.000.000 ευρώ μέχρι το 2020.
Τόνισε ακόμη ότι η Ευρώπη έχει θέσει συγκεκριμένους στόχους, για να μην υπάρξουν παράνομες ροές, ενώ κάλεσε την Τουρκία να κάνει το καθήκον της για την επανεισδοχή των προσφύγων. Είπε ακόμη πως όσοι μετανάστες έρχονται στην Ελλάδα παράνομα, θα επαναπροωθούνται στην Τουρκία με ευρωπαϊκά κονδύλια.
Ο ίδιος είπε ότι στην Ελλάδα βρίσκονται ήδη 30.000 πρόσφυγες και μετανάστες, που αναμένεται να αυξηθούν σε 40.000 τις επόμενες εβδομάδες.
Στις διαπραγματεύσεις με την Τουρκία, ο Ολάντ τόνισε πως η χώρα αυτή υφίσταται τις συνέπειες του πολέμου στη Συρία. Σημείωσε πως οφείλει να βοηθηθεί η Τουρκία, αλλά και εκείνη να καταπολεμήσει το κύκλωμα των διακινητών.
Επανέλαβε πως θα ληφθούν άμεσα από την Άγκυρα τα τρία δισεκατομμύρια ευρώ, όπως έχει συμφωνηθεί, αλλά άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο και μεγαλύτερης βοήθειας.
Σε δηλώσεις του μετά την ολοκλήρωση της μαραθώνιας Συνόδου Κορυφής ΕΕ-Τουρκίας στις Βρυξέλλες, ο Ελληνας πρωθυπουργός, Αλέξης Τσίπρας, είπε πως υπήρξε μία μετατόπιση της συζήτησης.
Όπως ανέφερε, συζητήθηκε η τακτική των χωρών που έκλεισαν τα σύνορά τους, με αποτέλεσμα να εγκλωβιστούν χιλιάδες πρόσφυγες στην Ελλάδα. Η συζήτηση, τόνισε, παρότι μετατοπίστηκε από το «plan b» στο «plan a», ανέδειξε το βαθύ διχασμό στην ΕΕ.
Ο ίδιος υπογράμμισε ότι απομονώθηκαν οι χώρες που ήθελαν να απομονώσουν την Ελλάδα, «φωτογραφίζοντας» την ομάδα κρατών του Βίζεγκραντ, αλλά και την Αυστρία, που τάχθηκε στο πλευρό τους.
Σε σχέση με τις εθνικές μας επιδιώξεις, είπε, έχουμε πετύχει τη συντριπτική τους πλειοψηφία.
Ο κ. Τσίπρας χαρακτήρισε δελεαστικές τις προτάσεις της Τουρκίας, που ξάφνιασαν τους Ευρωπαίους ηγέτες. Όπως είπε, τα ανταλλάγματα που ζητούσε η Τουρκία δεν μπορούσαν να αξιολογηθούν, γιατί κάποια ήταν υπερβολικά και για κάποια πολλές χώρες δεν ήταν προετοιμασμένες.
Όπως τόνισε, η συζήτηση πλέον είναι στη σωστή βάση, καθώς εστιάστηκε στον περιορισμό των προσφυγικών ροών από την Τουρκία. Όπως είπε, η Σύνοδος δεν τελείωσε σήμερα, αλλά θα συνεχιστεί και την Τρίτη στη Σμύρνη, όπου θα μεταβεί ο Έλληνας πρωθυπουργός με συνοδεία δέκα υπουργών.
Υπήρξε διχασμός στην Ευρωπαϊκή Ένωση, όπως είπε ακόμη ο κ. Τσίπρας, για τους πρόσφυγες, ανάμεσα σε αυτές τις χώρες που δεν αναγνωρίζουν την αλληλεγγύη.
Τα αιτήματα της τελευταίας στιγμής
Τα αιτήματα της τελευταίας στιγμής που διατύπωσε η Άγκυρα έχουν προκαλέσει αντιδράσεις σε διάφορα μέτωπα. Οι χώρες του Βίζεγκραντ δεν θέλουν επιστροφή προσφύγων στην Τουρκία, γεγονός που προκάλεσε την αντίδραση Τσίπρα. Αθήνα και Λευκωσία αντιδρούν όμως και στις απαιτήσεις της Τουρκίας για άνοιγμα Κεφαλαίων στην ενταξιακή διαπραγμάτευση.
Αξιωματούχος της ΕΕ δήλωσε αργά το βράδυ ότι χρειάζεται ακόμα χρόνος για να εξεταστούν οι προτάσεις. «Αρκετές χώρες δεν μπορούν να δεχθούν απόψε τη συμφωνία, γιατί ο χρόνος προετοιμασίας δεν ήταν αρκετός» ανέφερε ο συγκεκριμένος αξιωματούχος που επικαλέστηκε το Reuters.
Αργότερα πάντως, δημιουργήθηκαν ελπίδες ότι μπορεί τελικά να υπάρξει πρόοδος, όπως τουλάχιστον έγραψε στο Twitter o Μάρτιν Σελμάιρ, εκπρόσωπος του Ζαν Κλοντ Γιούνκερ.
Οι χώρες του Βίζεγκραντ (Τσεχία, Σλοβακία, Ουγγαρία, Πολωνία) αντέδρασαν στο σχέδιο συμφωνίας, καθώς δεν δέχονται την απευθείας μεταφορά προσφύγων από την Τουρκία στην Ευρώπη. Οι χώρες αυτές θεωρούν ότι η Τουρκία δεν είναι ασφαλής χώρα.
Εκπρόσωπος της ουγγρικής κυβέρνησης είπε ότι ο πρωθυπουργός Βίκτορ Ορμπάν άσκησε βέτο.
Ο πρωθυπουργός, Αλέξης Τσίπρας, απάντησε ότι πρέπει οπωσδήποτε να υπάρξει συμφωνία, σε διαφορετική περίπτωση πρέπει να ισχύσει ό,τι ίσχυε σχετικά με τον Βαλκανικό Διάδρομο, δηλαδή να παραμείνει ανοικτός.
Χαρακτήρισε δε υποκριτικό να μην γίνονται δεκτές ορισμένες εθνικότητες προσφύγων και την ίδια ώρα να απορρίπτεται και η επιστροφή τους στην Τουρκία. «Θα βρουν τρόπο να έρθουν στην Ευρώπη» φέρεται να είπε.
Το βράδυ πραγματοποιήθηκε συνάντηση μεταξύ των ηγετών της Γερμανίας, της Γαλλίας, της Βρετανίας, της Ολλανδίας, της Ελλάδας και της Κύπρου με τη συμμετοχή της Ύπατης Εκπροσώπου της ΕΕ για θέματα Εξωτερικής πολιτικής.
Σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, στόχος της συνάντησης αυτής ήταν ο συντονισμός στην ενταξιακή διαπραγμάτευση με την Τουρκία, θέμα που άνοιξε ο ίδιος ο πρωθυπουργός της Τουρκίας και το οποίο προκάλεσε επίσης αντιδράσεις.
Ο Αλέξης Τσίπρας είπε πως τα κεφάλαια δεν μπορούν να ανοίξουν εάν δεν υπάρξουν βήματα προόδου από την πλευρά της Τουρκίας στην εφαρμογή του πρωτοκόλλου της Άγκυρας και στο θέμα του casus belli.
Ο πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, Νίκος Αναστασιάδης, έκανε σαφή την θέση της χώρας ότι τα πέντε κεφάλαια «θα μπορούν να ανοίξουν μόνο, εάν η Άγκυρα εκπληρώσει τις υποχρεώσεις της».
Περίπου τα μεσάνυχτα ξεκίνησε η νέα συνάντηση των «28» σε μια ύστατη ενδεχομένως προσπάθεια να βρεθεί λύση πάνω σε ένα τελικό κείμενο.
Όπως μάλιστα έγραψε ο εκπρόσωπος της κυπριακής κυβέρνησης, το δείπνο ακυρώθηκε.
Ο Μάρτιν Σελμάιρ, εκπρόσωπος του Γιούνκερ έγραψε και πάλι στο Twitter ότι η συμφωνία είναι κοντά.
Το μεσημέρι, ο Αχμέτ Νταβούτογλου προσήλθε στο γεύμα εργασίας με τους «28» με νέα τουρκικά αιτήματα της τελευταίας στιγμής σε πολιτικό και οικονομικό επίπεδο -(επιτάχυνση ενταξιακής διαδικασίας, επίσπευση απελευθέρωσης βίζας έως τον Ιούνιο και επιπλέον βοήθεια τριών δισ. ευρώ), προσφέροντας κατά πληροφορίες σε αντάλλαγμα να δεχθεί πίσω η Τουρκία τους μη Σύρους πρόσφυγες, ή ακόμη και Σύρους, και όσους εντοπίζονται σε λέμβους στα χωρικά της ύδατα.
Σύμφωνα με ευρωπαϊκή πηγή που επικαλέστηκε ο Guardian, οι Ευρωπαίοι ηγέτες υποσχέθηκαν επιπλέον οικονομική βοήθεια στην Τουρκία ύψους τριών δισ. ευρώ έως το 2018 (φθάνοντας στο ποσό των έξι δισ. ευρώ).
Το πρακτορείο Reuters επικαλέστηκε προσχέδιο ενός ενδεχόμενου νέου Σχεδίου Δράσης ΕΕ-Τουρκίας που βασίζεται στις τουρκικές προτάσεις και κυκλοφόρησε κατά τη διάρκεια της συνάντησης από τον Ντόναλντ Τουσκ ως βάση συζήτησης μεταξύ των Ευρωπαίων ηγετών.
Στο προσχέδιο γίνεται αναφορά σε διπλασιασμό της οικονομικής βοήθειας της ΕΕ προς την Τουρκία με τη διάθεση άλλων τριών δισ. ευρώ έως το 2018 (φθάνοντας στο ποσό των έξι δισ. ευρώ), καθώς και σε απελευθέρωση της βίζας για τα ταξίδια των Τούρκων στην ΕΕ έως τα τέλη Ιουνίου.
Περιλαμβάνεται πρόταση για επαναπροώθηση όλων των προσφύγων και μεταναστών από τα ελληνικά νησιά, περιλαμβανομένων των Σύρων, με δικαίωμα της Τουρκίας να προωθεί στην Ευρώπη έναν Σύρο πρόσφυγα για κάθε Σύρο που δέχεται πίσω.
Αναφέρεται, επίσης, ότι η ΕΕ θα απομακρύνει πλήρως από τα ελληνικά νησιά όλους τους πρόσφυγες, κάνοντας στη συνέχεια δεκτούς μόνο όσους έφτασαν στα ελληνικά νησιά έπειτα από κάποια συγκεκριμένη ημερομηνία. Δεν δίνονται περαιτέρω λεπτομέρειες για το πώς θα εφαρμοστεί αυτό το σημείο της συμφωνίας.
Παράλληλα αναφέρεται ότι Τουρκία και ΕΕ θα συνεργαστούν στη δημιουργία ζωνών ασφαλείας στη Συρία.
