Τις τελευταίες μέρες έχουν υποστεί… εξάρθρωση οι οφθαλμοί μας διαβάζοντας συνεχώς για αναδιάρθρωση. Όλοι την ξορκίζουν και όλοι επίσης με τον έναν ή άλλο τρόπο την προαναγγέλλουν.
Για να εξηγηθεί τι σημαίνει αναδιάρθρωση στην παρούσα φάση για το ελληνικό χρέος πρέπει να εξηγήσουμε τι ακριβώς είναι αυτό το χρέος. Εξαιρετικά απλό και οδυνηρό. Οι ελληνικές κυβερνήσεις από τις αρχές της δεκαετίας του 80 και μετά προχώρησαν σε έναν υπερδανεισμό προκειμένου να ικανοποιήσουν από τη μία μεριά τα υπέρογκα έξοδα της κρατικής μηχανής και από την άλλη τις διογκούμενες με γρήγορους ρυθμούς καταναλωτικές ανάγκες τις οποίες επέβαλε η εικονική και δανεική αύξηση του βιοτικού επιπέδου της χώρας. Αυξήθηκαν τα έξοδα και οι ανάγκες χωρίς αντίστοιχη αύξηση της παραγωγής, η οποία αυτή την τριαντακονταετία μειώθηκε επικίνδυνα. Ξοδευόταν και μοιραζόταν ή ακόμα και ενθυλακωνόταν παρανόμως πλούτος που ήταν δανεικός.
Οι ελληνικές κυβερνήσεις, εφόσον δεν υπήρχε παραγωγή για να πουληθεί, εξέδιδαν ομόλογα βραχείας, μεσαίας ή μακράς διάρκειας, προκειμένου να πουληθούν και αντληθεί ρευστό. Στη λήξη των ομολόγων του ελληνικού δημοσίου ελλείψει παραγωγικότητας και πλεονασμάτων και με αυξημένα τα ελλείμματα ακολουθούσε έκδοση νέων, μεγαλύτερων ομολόγων, προκειμένου να πληρωθούν τα παλιά και οι τόκοι τους και συγχρόνως να καλυφθούν και οι ανεξέλεγκτα αυξανόμενες δαπάνες. Αυτή είναι με απλά λόγια η ιστορία του σημερινού χρέους. Ένας κύκλος φαύλος και καταστροφικός.
Υπολογίζεται ότι το δεύτερο τρίμηνο του 2012 θα μας λείπουν περίπου 30 δισ. ευρώ για αποπληρωμή ομολόγων παρά τα σκληρά οικονομικά μέτρα που έχουν ληφθεί. Αυτή η εκτίμηση είναι που τροφοδοτεί τα δημοσιεύματα περί αναδιάρθρωσης. Οι διεθνείς οικονομικοί κύκλοι εκτιμούν ότι δεν θα καταφέρουμε το Μάρτιο του 2012 να αποπληρώσουμε το σύνολο των ομολόγων που έχουμε εκδώσει.
Αφού περιγράψαμε τι είναι το ελληνικό χρέος, ας δούμε και ποιοι είναι οι δανειστές μας, γιατί μείωση ή διευκόλυνση από αυτούς θα ζητήσουμε αν θέλουμε να συνεχιστεί η συνεργασία μας, ενώ σε διαφορετική περίπτωση αρκεί ένας απλός νόμος στη Βουλή, ο οποίος θα επαναπροσδιορίζει την αξία των ομολόγων προς τα κάτω. Έχουμε τέτοιο δικαίωμα, αλλά τότε… αποχαιρέτα τις αγορές για δεκαετίες…
Η ταυτότητα των δανειστών μας είναι μόνο εν μέρει γνωστή. Οι αμερικάνικες αρμόδιες υπηρεσίες έχουν καταγράψει μόνο το 60% των δανειστών της Ελλάδας. Οι υπόλοιποι παραμένουν ένα μυστήριο!
Πέρυσι, όταν μπαίναμε στη στενωπό του μνημονίου, μεγάλο μέρος των ομολόγων κατείχαν ασφαλιστικά ταμεία και τράπεζες της Γερμανίας, της Γαλλίας και της Ιταλίας. Σήμερα οι περισσότεροι από τους πρώην γνωστούς κατόχους έχουν πουλήσει (ξεφορτώσει) με χασούρα 20 έως 30%. Ποιοι αγόρασαν όμως προϊόντα τα οποία πιθανώς να προκαλέσουν και νέα χασούρα ή και να μην πληρωθούν καθόλου σε περίπτωση χρεοκοπίας; Υπάρχουν τρελοί ή ρομαντικοί στις διεθνείς αγορές; Ασφαλώς όχι. Για να δούμε ποιοι αγόρασαν πρέπει να δούμε τι θα γινόταν αν κανείς δεν αγόραζε. Σε τέτοια περίπτωση τα ομόλογα θα γίνονταν κουρελόχαρτα και η χρεοκοπία του εκδότη τους, δηλαδή της Ελλάδος, θα ήταν αυτόματη. Πρώτη – πρώτη έσπευσε να αγοράσει τα ομόλογα η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα για δύο βασικούς λόγους. Πρώτον για να μη χρεοκοπήσει ξαφνικά και ανεξέλεγκτα μια χώρα της Ευρωζώνης και καταρρεύσει το ευρώ και στη συνέχεια η οικονομία της ευρωζώνης και, δεύτερον και κυριότερο, για να καλύψει τα συμφέροντα και να εγγυηθεί τη βιωσιμότητα των ασφαλιστικών ταμείων και τραπεζών κυρίως της Γερμανίας και της Γαλλίας που κατείχαν τα ομόλογα και βγήκαν να τα πουλήσουν για να προστατεύσουν την κεφαλαιακή τους επάρκεια. Υπολογίζεται ότι η Τράπεζα του κ. Τρισέ διαθέτει περίπου 60 δισ. σε ελληνικά ομόλογα.
Ελληνικά ομόλογα περίπου 25 δισ. διαθέτουν μέσω παλιότερων αλλά και πρόσφατων αγορών τα ελληνικά ασφαλιστικά ταμεία με προτροπή των κυβερνήσεων οι οποίες διόριζαν τις διοικήσεις τους και τις υποχρέωναν στις συγκεκριμένες αγορές με αντάλλαγμα την πολιτική δέσμευση ότι θα χρηματοδοτούν τα ελλείμματά τους.
Περίπου 60 δισ. ευρώ σε ομόλογα διαθέτουν και οι ελληνικές τράπεζες, οι οποίες φυσικά δεν τα αγόρασαν χωρίς ανταλλάγματα. Αφού ξεφόρτωσαν στη λήξη τους ή και νωρίτερα τα παλιά ομόλογα που είχαν αποκτήσει με σκοπό το κέρδος λόγω ελκυστικού επιτοκίου, αγόρασαν καινούργια την εποχή που κανείς στις διεθνείς αγορές δεν τα αναζητούσε, ιδιαίτερα τα μακράς διάρκειας με το φόβο της κατάρρευσης. Βεβαίως οι ελληνικές τράπεζες αγόρασαν 60 δισ. ομόλογα, αλλά από τις κυβερνήσεις Καραμανλή και Παπανδρέου έλαβαν εγγυήσεις για 90 δισ. τις οποίες ρευστοποίησαν στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα.
Αν υπολογίσουμε και καμιά δεκαριά δισ. σε ομόλογα τα οποία κατέχουν οι φαρμακοβιομήχανοι, οι οποίοι πληρώθηκαν με αυτό τον τρόπο για τις προμήθειες στα νοσοκομεία, φτάνουμε σε ένα ποσό της τάξεως των 155 δισ. ευρώ. Δηλαδή το μισό περίπου ελληνικό χρέος. Αυτοί είναι λοιπόν οι γνωστοί δανειστές μας με τους οποίους μπορούμε να διαπραγματευτούμε την όποια αναδιάρθρωση, με τον κίνδυνο να εμφανιστούν και οι άγνωστοι και να… διαφωνήσουν. Κατά συνέπεια η υπόθεση δεν είναι εύκολη ούτε και η επιτυχία της εξασφαλισμένη. Είναι απείρως ευκολότερη αλλά εξίσου δυσοίωνη μια γενναία επιμήκυνση δέκα ετών, η οποία δημιουργεί την εντύπωση ότι κανένας δε χάνει τα λεφτά του, αλλά αιχμαλωτίζει το μέλλον της οικονομίας για μία ολόκληρη γενιά.
Σε περίπτωση αναδιάρθρωσης χάνουν ή καταρρέουν οι ελληνικές τράπεζες με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Έτσι εξηγείται και η μονότονα επαναλαμβανομένη δήλωση του Γιώργου Παπακωνσταντίνου τις τελευταίες ημέρες σύμφωνα με την οποία: «Η αναδιάρθρωση θα είναι καταστροφική για τις ελληνικές τράπεζες, τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά!».
Την ίδια ώρα όμως τα ευρωπαϊκά μέσα ενημέρωσης προεξοφλούν την αναδιάρθρωση, ενώ μέχρι σήμερα οι αντίστοιχες κυβερνήσεις τους δεν ήθελαν ούτε να την ακούσουν.
Βεβαίως ο Τρισέ με τα 60 δισ. ομόλογα και τα 90 δισ. εγγυήσεις μπορεί για λογαριασμό του Γαλλογερμανικού άξονα να αγοράσει τα πάντα τώρα που ξεκινούν οι αποκρατικοποιήσεις και πάλι να χρωστάμε! Η μόνη μας σωτηρία θα είναι οι άγνωστοι δανειστές μας να αποδειχτούν κινέζικα ή και ρωσικά αμοιβαία κεφάλαια υψηλού ρίσκου που ενδιαφέρονται για στρατηγικά παιχνίδια στην Ευρώπη με γέφυρα την Ελλάδα. Σε τέτοια περίπτωση, περίπτωση η οποία για ένα σημαντικό ποσοστό του χρέους μας δεν είναι απίθανη, μπορούμε να εκμεταλλευτούμε και τις στρατηγικές επιδιώξεις των «άγνωστων δανειστών μας» αλλά και την αναδιάρθωση σχεδόν στο σύνολο του χρέους μας. Σε άλλη περίπτωση το κόστος θα πληρώσει η οικονομία μας, δηλαδή οι Έλληνες πολίτες. Τέλος, εκτός από διεθνές οικονομικό πρόβλημα, το ελληνικό χρέος συνιστά πλέον και ανταγωνισμό με γεωστρατηγικές παραμέτρους στη βάση της διεθνούς οικονομικής σκακιέρας.
Το ανέκδοτο με το… ΑΕΠ
Η όλη ιστορία δανειστών και χρεωμένων θυμίζει το γνωστό ανέκδοτο με το ΑΕΠ.
«Γερμανός τουρίστας καταφθάνει σε ξενοδοχείο του Πηλίου. Ρωτάει τον ξενοδόχο πόσο κοστίζει το δωμάτιο για να εισπράξει την απάντηση: «100 ευρώ». Ορίστε, κρατήστε τα. Πάω να δω το δωμάτιο. Ο Γερμανός ανεβαίνει τη σκάλα και ο ξενοδόχος παίρνει τα 100 ευρώ και πηγαίνει στον απέναντι χασάπη από τον οποίο προμηθεύεται. Τι σου χρωστάω; Ρωτάει. Εκατό ευρώ, απαντά ο κρεοπώλης. Ορίστε, του απαντά ο ξενοδόχος, πάρ’ το και ξοφλήσαμε. Ο κρεοπώλης θυμάται ότι οφείλει 100 ευρώ σε γυναίκα που εκδίδεται, της τηλεφωνεί και με χαμόγελο της δίνει τα 100 ευρώ. Η γυναίκα θυμάται ότι έχει χρέος εκατό ευρώ στο ξενοδοχείο που κάνει τις έναντι αμοιβής συνευρέσεις της και σπεύδει στον ξενοδόχο, ο οποίος εν τω μεταξύ έχει επιστρέψει, και γεμάτη ύφος του λέει: «Ορίστε τα χρέη μου των 100 ευρώ και ξοφλήσαμε»! Αρπάζει τα 100 ευρώ ο ξενόδοχος, αλλά πριν τα βάλει στην τσέπη του κατεβαίνει ο Γερμανός τουρίστας, ο οποίος δηλώνει ότι καθόλου δεν του άρεσε το δωμάτιο, βουτάει το χαρτονόμισμα και αποχωρεί βιαστικός προς άλλο ξενοδοχείο».
Έτσι, χωρίς να γίνει καμία πράξη εκτός από την πράξη της κυρίας και του κρεοπώλη, δηλαδή χωρίς εμπορική πράξη, τρεις ξεχρέωσαν και κανένας δεν πλήρωσε.
Στην περίπτωση του Ελληνικού χρέους θα είχε κάποια εφαρμογή το προηγούμενο ανέκδοτο αν η χώρα κατείχε κάποιον από τους ρόλους. Δυστυχώς όμως η Ελλάδα μόνο χρωστάει και ελάχιστοι- τουλάχιστον επισήμως – της χρωστούν.
Στο ανέκδοτο κανείς εν τέλει δεν έπιασε και λεφτά στο χέρι του, διότι δεν υπήρξε πραγματική πράξη αλλά μόνο εικονική. Δεν υπήρξε στο συγκεκριμένο παράδειγμα καμία παραγωγική διαδικασία. Συμπέρασμα: Μόνο ο τριπλασιασμός της παραγωγικότητας της Ελλάδας μπορεί να σβήσει σε λογικό χρονικό διάστημα το ελληνικό δημόσιο αλλά και ιδιωτικό χρέος.
