Του Θωμά Κακαδιάρη, μοτοσυκλετιστή
Συχνά περιγράφεται στα ΜΜΕ το κοινωνικό άχθος των τροχαίων δυστυχημάτων. Στατιστικά, αριθμοί, καταγγελίες, κρίσεις επί κρίσεων και μετά τίποτα. Οι αναλύσεις σταματούν στα στατιστικά και οι ένστολοι εκπρόσωποι της Πολιτείας μάς ενημερώνουν πόσες κλήσεις μοίρασαν. Πρώην αγωνιζόμενοι με ρητορικές αίματος προσπαθούν να μας φοβίσουν μήπως και ως κακομαθημένα παιδιά κάτσουμε φρόνιμα. Τι μένει στο τέλος; Η κλασική συμβουλή της Ελληνίδας μάνας «ζακέτα να πάρεις» σαν βγεις στον πηγαιμό …για ένα χαρούμενο ΠΣΚ. «Τι είχες Γιάννη μ’, τι είχα πάντα». Εξετάζοντας τα στατιστικά στοιχεία και ειδικότερα τις αιτίες πρόκλησης τροχαίων ατυχημάτων, θα διαπιστώσουμε ότι οι ονομαζόμενες «αιτίες» μόνο αιτίες δεν είναι. Η πραγματική αιτία είναι η λανθασμένη ή ελλιπής εκπαίδευση των οδηγών. Ως απλό και άμεσο επιχείρημα θα χρησιμοποιήσουμε τα αντίστοιχα ποσοστά ατυχημάτων κάθε είδους μεταφοράς προσώπων και πραγμάτων, που εκτελούνται από επαγγελματίες χειριστές/οδηγούς με κατάλληλη και διεξοδική εκπαίδευση. Η εκπαίδευσή τους δεν περιορίζεται σε γνώσεις και δεξιότητες, αλλά προβλέπει και πρωτόκολλα διαχείρισης της κίνησης, οδηγώντας έτσι στην ανάπτυξη στάσεων, που αποτρέπουν την παραβίαση των κανόνων. Ας έρθουμε και στον χώρο της μοτοσυκλέτας να δούμε τις περιπτώσεις, και όχι τα αίτια, που ο αναβάτης κινδυνεύει να εμπλακεί σε τροχαίο δυστύχημα. Συχνότερα, αυτά είναι τα εξής:
Η παραβίαση της προτεραιότητας. Οδηγοί, που κοιτούν, αλλά δεν βλέπουν. Η πιο συνηθισμένη οδική συμπεριφορά είναι αυτή που ο οδηγός του αυτοκινήτου κοιτάζει, αλλά δεν βλέπει τη μοτοσυκλέτα, που πλησιάζει στη διασταύρωση και μπαίνει στην πορεία της, κυρίως σε αστικούς δρόμους και με χαμηλές ταχύτητες. Μπορεί η εκπαίδευση του μοτοσυκλετιστή να τον προφυλάξει σε μια τέτοια περίπτωση; Ναι, αν είναι η σωστή.
Η απώλεια ελέγχου της μοτοσυκλέτας σε γωνία εντός πόλης ή σε στροφή σε επαρχιακό δρόμο. Εδώ η εκπαίδευση δεξιότητας έρχεται να πάρει την πρώτη θέση, αλλά η εκτίμηση της ταχύτητας εισόδου είναι αποτέλεσμα σπουδαιότερης και ουσιαστικότερης εκπαίδευσης.
Το ίδιο συμβαίνει και με τις περιπτώσεις, που χαρακτηρίζονται με τον όρο ακατάλληλη ταχύτητα. Ακατάλληλη ταχύτητα μπορεί να είναι η ταχύτητα των 35 χλμ./ώρα σε στενό και γεμάτο κινούμενους πεζούς στο οδόστρωμα ή η ταχύτητα των 100 χλμ./ώρα σε ευθύ και άδειο δρόμο, εάν είσαι κουρασμένος και η προσοχή σου μειώνεται από έννοιες και προβλήματα. Στην ίδια περίπου κατηγορία εντάσσονται και τα δυστυχήματα, που σημειώνονται στις προσπεράσεις άλλων οχημάτων.
Υπάρχει τρόπος να γίνεις καλύτερος αναβάτης μοτοσυκλέτας; Ενα πολύ μικρό ποσοστό μπορεί να τα καταφέρει χωρίς ιδιαίτερη βοήθεια, δηλαδή εκπαίδευση, και να περάσει στα υψηλότερα επίπεδα ασφάλειας. Το μεγαλύτερο ποσοστό, όμως, χρειάζεται την εκπαίδευση και μάλιστα προοδευτικά χρειάζεται να αναπτύξει σε προσωπικό επίπεδο χαρακτηριστικά, που ίσως να ακούγονται πολύ σοβαρά, αφού για τους περισσότερους η οδήγηση είναι απόλαυση ελευθερίας, αλλά η ελευθερία μας πάντα θα απειλείται από θέματα ασφάλειας. Συνεπώς, ελευθερία και ασφάλεια είναι άρρηκτα συνδεδεμένες. Πρέπει να έχουμε τις απαραίτητες ικανότητες, ώστε να παραμένουμε ασφαλείς. Πρέπει να κατανοούμε τους πιθανούς κινδύνους. Γνωρίζοντας πώς να βελτιώσουμε την ασφάλειά μας, βάζουμε τα θεμέλια για μακρές και γεμάτες απολαύσεις μοτοσυκλετιστική ζωή και δράση.
Τώρα στην Ευρωπαϊκή Ενωση, η εκπαίδευση αναβατών και οδηγών όλων των επιπέδων παροτρύνει τους μαθητευόμενους να λάβουν υπόψη τους τις επιδράσεις του ανθρώπινου παράγοντα, όπως χαρακτήρας, συμπεριφορά, πνευματική και ψυχική κατάσταση, στην ικανότητα οδήγησης. Στατιστικές δείχνουν πως όλοι αυτοί οι παράγοντες επιδρούν σημαντικά στην πιθανότητα ατυχήματος για κάθε έναν από μας. Αυτό συμβαίνει, επειδή η ιδιοσυγκρασία μας επιδρά στην τεχνική, στο πώς χρησιμοποιούμε τη μοτοσυκλέτα, στο πώς ανταποκρινόμαστε στις συνθήκες της κυκλοφορίας, στους άλλους χρήστες του δρόμου και στο πώς διαχειριζόμαστε τις απαιτήσεις ιδιαίτερου ταξιδιού ή την επαγγελματική, σε πολλές περιπτώσεις, χρήση της μοτοσυκλέτας. Η ικανότητα έντιμης και ακριβούς αυτοαξιολόγησης των ικανοτήτων μας ως αναβάτες και η ικανότητα να μαθαίνουμε από τις εμπειρίες μας είναι οι σημαντικότερες από όλες. Χωρίς αυτές δεν μπορούμε να βελτιωθούμε ως αναβάτες.
Ποια είναι τα χαρακτηριστικά ασφαλούς και ικανού αναβάτη; Ας τα δούμε επιγραμματικά:
•Η κριτική και ειλικρινής αυτοαξιολόγηση και η κατανόηση της ιδιοσυγκρασίας μας, η στάση και η συμπεριφορά που είναι απαραίτητες στην ασφαλή οδήγηση.
•Οι κατάλληλες ενέργειες, προκειμένου να ελαχιστοποιηθούν οι κίνδυνοι.
•Η επίγνωση των δικών μας ορίων, της μοτοσυκλέτας και του δρόμου.
•Η επίγνωση των κινδύνων που ελλοχεύουν στην κάθε οδική ή κυκλοφοριακή κατάσταση.
•Η συγκέντρωση και η καλή παρατήρηση.
•Η συνεχόμενη προσαρμογή της κατεύθυνσης και της ταχύτητας της μοτοσυκλέτας, ανάλογα με τις εναλλαγές των συνθηκών.
•Η επιδέξια χρήση των χειριστηρίων της μοτοσυκλέτας.
Γιατί οφείλουμε να δώσουμε ιδιαίτερη σημασία σε όλα τα παραπάνω; Επειδή είμαστε ως μοτοσυκλετιστές ιδιαίτερα ευάλωτοι στους καθημερινούς δρόμους. Δυστυχώς, ακόμη κι αν τα μοτοσυκλετιστικά διανυόμενα χιλιόμετρα είναι ελάχιστα μπροστά στα αντίστοιχα αυτοκινητιστικά, οι απώλειες, τραυματισμοί και θάνατοι, των μοτοσυκλετιστών είναι πολύ περισσότερες από όσες θα περιμέναμε αναλογικά. Η χρήση της μοτοσυκλέτας δεν αυξάνει τις πιθανότητες σύγκρουσης σε σύγκριση με την οδήγηση αυτοκινήτου, αλλά οι συνέπειες για τους αναβάτες των μοτοσυκλετών σε περίπτωση ατυχήματος είναι σοβαρότατες λόγω της κατασκευής του οχήματος. Οι αναβάτες είμαστε πολύ πιο εκτεθειμένοι σε σύγκρουση από τους οδηγούς αυτοκινήτων, επειδή δεν έχουμε κάποιο προστατευτικό κέλυφος γύρω μας. Αναβάτης είναι πολύ πιο πιθανό να σκοτωθεί ή να τραυματιστεί, ακόμα και σε σχετικά μικρή σύγκρουση.
Ως μοτοσυκλετιστές είμαστε επιδεξιότεροι του μέσου όρου και προσεκτικότεροι, αλλά το ανθρώπινο λάθος στις 2 από τις 3 περιπτώσεις δυστυχημάτων είναι η αιτία. Οι αναβάτες είμαστε οι πιο ευάλωτοι στις ενέργειες των άλλων χρηστών του δρόμου, όπως οι οδηγοί αυτοκινήτου, οι οποίοι ευθύνονται για τα μισά και πλέον τροχαία δυστυχήματα με μοτοσυκλετιστές.
Να γιατί η κατανόηση του πόσο ευάλωτοι είμαστε και η εκπαίδευση αναγνώρισης και διαχείρισης των κινδύνων, κυρίως αυτών που προκύπτουν από λάθη άλλων χρηστών του δρόμου, είναι ζωτικά στοιχεία ασφάλειας. Η ασφαλής οδήγηση δεν είναι κάτι που γίνεται εκ περισσού, αλλά πρέπει να είναι ενσωματωμένη στον τρόπο που οδηγούμε.
(Την επόμενη Κυριακή διαβάζουμε στον κυριακάτικο ΤΑΧΥΔΡΟΜΟ για την ανάλυση των εμπειριών οδήγησης και την αμυντική οδήγηση).
