Του Θωμά Κακαδιάρη, μοτοσυκλετιστή
Οταν η Βέρα, η γυναίκα του Μίλαν Κούντερα ρωτά: «Κάθε πενήντα λεπτά πεθαίνει κι ένας άνθρωπος στους δρόμους της Γαλλίας. Για κοίτα όλους αυτούς τους τρελούς που τρέχουν γύρω μας. Είναι οι ίδιοι που γίνονται υπερβολικά συνετοί, όταν κακοποιείται κάποια γριά μπροστά στα μάτια τους στον δρόμο. Τι συμβαίνει και δεν φοβούνται, όταν βρίσκονται στο τιμόνι;» Ο Μίλαν Κούντερα απαντά: «Ο άνθρωπος που σκύβει πάνω στη μοτοσικλέτα του δεν μπορεί να συγκεντρωθεί παρά μόνο στην παρούσα στιγμή της πτήσης του· γαντζώνεται πάνω σ’ ένα κλάσμα χρόνου αποκομμένο και από το παρελθόν και από το μέλλον. Αποσπάται από τη συνέχεια του χρόνου. Με άλλα λόγια βρίσκεται σε κατάσταση έκστασης. Δεν ξέρει τίποτα για την ηλικία του, τίποτα για τη γυναίκα του, τίποτα για τα παιδιά του, τίποτα για τις σκοτούρες του και ως εκ τούτου δεν φοβάται, γιατί η πηγή του φόβου βρίσκεται στο μέλλον, και όποιος απελευθερώνεται από το μέλλον δεν έχει να φοβηθεί τίποτα. Η ταχύτητα είναι μορφή έκστασης που την έκανε δώρο στον άνθρωπο η τεχνολογική επανάσταση».(*)
Η λογοτεχνία πάντα προηγούνταν της επιστήμης και σε σχέση με την δεύτερη είχε ένα πλεονέκτημα για την ψυχή μας, δεν σκότωνε τον μύθο. Τον μύθο που γεννήθηκε στην Ευρώπη πριν από 125 χρόνια: τη μοτοσυκλέτα. Τα δεσμά του σώματος χάθηκαν και τα εμπόδια έπαψαν. Οι πλέον ετερόκλητες προσωπικότητες βρέθηκαν στη σέλα κάποιας μοτοσυκλέτας γοητευμένες από την ελευθερία του σώματος και του πνεύματος που στιγμιαία προσφέρει. Ομως αυτή η ελευθερία άρχισε να γίνεται… συνήθεια σε όσους έκαναν τη μοτοσυκλέτα τρόπο ζωής. Μια συνήθεια όπως αυτή της ελευθερίας είναι επικίνδυνη και γι αυτό έπρεπε να κοπεί όσο γίνεται γρηγορότερα. Ετσι η Ευρωπαϊκή Ένωση (τότε Ε.Ο.Κ.) μπήκε στην πορεία περιορισμού της συνήθειας αυτής το 1992, ώστε οι τελευταίοι ξένοιαστοι καβαλάρηδες να αφιππεύσουν. Αν όχι όλοι, η πλειοψηφία τους, μετατρέποντας το όχημα της ελευθερίας σε πανάκριβο «όχημα ελευθέρου χρόνου». Άκου «όχημα ελευθέρου χρόνου»! Τέτοια υποκρισία που προκαλεί αναγούλα εκτός αν τα κριτήριά μας έχουν πλέον διαστραφεί!
Εκεί άρχισε η «επίθεση» με διάφορους τρόπους και φυσικά με διάφορες προφάσεις. Εκεί άρχισε το παιχνίδι της μετατροπής των δικαιωμάτων σε υποχρεώσεις. Νομοθετικές ρυθμίσεις (αυθαίρετο όριο 100 ίππων, τεμαχισμός της Α’ κατηγορίας των αδειών οδήγησης κλπ) συνοδευόμενες από ηχηρές καμπάνιες (τύπου Vision Zero) ήρθαν με την αιτιολογία ότι οι θάνατοι από τροχαία δυστυχήματα στα οποία εμπλέκεται μοτοσυκλετιστής δεν μειώνονται όσο θα ήθελαν ή δεν μειώνονταν όσο αυτά με τα αντίστοιχα δυστυχήματα των Ι.Χ. αυτοκινήτων. Η έλλειψη εκπαίδευσης, οι κακοσχεδιασμένοι, κακοσυντηρημένοι δρόμοι και οι λοιπές αιτίες δεν μας ενδιαφέρουν αφού εμείς με μια άλλη μορφή «ελληνικής τραγωδίας» και στο όνομα των νεκρών εξαπολύουμε καμπάνιες εναντίον ποιών άραγε;
Ολες αυτές οι δακρύβρεκτες καμπάνιες, συντονισμένες με ρητορικές αίματος, δημόσιες σχέσεις, κρατικές επιχορηγήσεις, ημερίδων και ανούσιων μεταμεσονύκτιων τηλεοπτικών spots καταλήγουν μόνο στη συκοφαντία της μοτοσυκλέτας και τίποτα άλλο!
Απέναντι σε αυτό το κύμα συκοφαντίας το μόνο που έχουν να αντιτάξουν οι τελευταίοι συνειδητοί ξένοιαστοι καβαλάρηδες βασίζεται στη πρακτική της αλληλοβοήθειας και της αλληλεγγύης. Είναι δυο πράγματα απόλυτα συνδεδεμένα με την ελληνική παράδοση και τον ελληνικό πολιτισμό. Πρακτικά αυτό μπορεί να γίνει με την δημιουργία ενός δικτύου υποστήριξης και με την διατύπωση μιας διαφορετικής πρότασης, η οποία πρέπει να στηρίζεται στη βάση της αμοιβαίας, εθελοντικής βοήθειας. Ενώ, λοιπόν, στη χώρα μας η αλληλοβοήθεια υπάρχει στον πολιτισμό μας, η οργανωμένη αλληλοβοήθεια και η δράση της βρίσκεται σε νηπιακή κατάσταση. Πολλές φορές όταν ξεκινά να οργανωθεί και να αρχίσει να δρα, πέφτει θύμα της υπερβολικής «συλλογικής ευφυΐας μας» που όπως αποδεικνύεται έχει προσωπικό και ιδιοτελές συμφέρον και οδηγεί στην αποτυχία. Σε απλά ελληνικά, οι προσπάθειες αυτές καθώς οργανώνονται πέφτουν θύματαιδιοτέλειας (εντός και εκτός), συκοφαντούνται και η αντίπαλη πλευρά τρίβει τα χέρια της. Συχνά οι προσπάθειες αυτές αποφεύγουν να αυτοπροσδιορίζονται ως ομάδες ή πρωτοβουλίες αυτοβοήθειας. Κινδυνεύουν να εκτεθούν στην πρόθυμη κριτική του περίγυρου των κατευθυνόμενων προσώπων και των χρήσιμων ηλίθιων. Και οι δύο κατηγορίες περισσεύουν και τελευταία παρουσιάζουν …έξαρση. Ενας άλλος κίνδυνος για τέτοιες προσπάθειες είναι η άκριτη μεταφορά ιδεών και πρακτικών από τη διεθνή εμπειρία στην ελληνική πραγματικότητα. Αν η προσπάθεια έχει συνείδηση του κινδύνου αυτού, μπορεί να αποφύγει να πέσει στην παγίδα και να κερδίσει από την διεθνή εμπειρία αξιοποιώντας τις γνώσεις των ανθρώπων που αντιμετώπισαν επιτυχώς τα ίδια προβλήματα με μας.
Οι ξένοιαστοι καβαλάρηδες έχασαν την ξενοιασιά τους τη δεκαετία του ‘90 καθώς τα τροχαία δυστυχήματα άρχισαν να χρησιμοποιούνται σαν πολιορκητικός κριός. Χρησιμοποιήθηκαν από τις κρατικές αρχές για να κάνουν εχθρική την κοινή γνώμη προς την μοτοσυκλέτας και «πέρασαν» τις νομοθεσίες που καθυστερούν την γνωριμία των νέων ανθρώπων με τη μοτοσυκλέτα. Οι εκτός του χώρου έπαιξαν το ρόλο τους μια χαρά. Τραγικοί αποδείχθηκαν όσοι κέρδιζαν από την μοτοσυκλέτα (την αγαπούσαν ή όχι, δεν ξέρω) επειδή όχι μόνο δεν έκαναν τίποτα όταν έπρεπε αλλά φρόντισαννα περιφρονήσουν τις συλλογικές προσπάθειες των συνειδητών ξένοιαστων καβαλάρηδων.
Τι ισχυρό και ουσιαστικό μπορούν να αντιτάξουν τα δίκτυα αλληλοβοήθειας των οι ξένοιαστων καβαλάρηδων στην συνεχιζόμενη επίθεση; Γνώση και εκπαίδευση. Μόνο η γνώση και η δημοσιότητα μπορούν να φέρουν κάποια ισορροπία στην επίθεση και μόνο η οργανωμένη παροχή εκπαίδευσης η οποία στοχεύει στην οδική ασφάλεια.
Δυστυχώς και σε αυτόν τομέα προέκυψε ο κίνδυνος της παραχάραξης, εκπαιδεύσεις που προβάλλονται σαν«εκπαιδεύσεις οδικής ασφάλειας» αλλά μόνο αυτό δεν είναι. Περιλαμβάνουν ασκήσεις για… κασκαντέρ, αγωνιστικές τεχνικές πίστας, ασκήσεις που έπρεπε να χουν ολοκληρωθεί πριν την απόκτηση άδειας οδήγησης και παρουσιάζονται ως «προγράμματα εκπαίδευσης οδικής ασφάλειας». Προσφέρονται με λίστες «συμβουλών ασφαλείας» και ρητορικές αίματος.
Αυτό δεν είναι ελληνικό φαινόμενομόνο και φαίνεται να ανησύχησε την Ευρώπη, η οποία πρόσφατα έδειξε να προσπαθεί να συμμαζέψει, με έναν καινούργιο μηχανισμό ελέγχου των μετεκπαιδεύσεων (postlicense), αυτή την παραπλάνηση των μοτοσυκλετιστών. Δεν γίνεται επειδή ανησυχούν τόσο για την προστασία του καταναλωτή, όσο επειδή μελετούν τα στατιστικά των δυστυχημάτων και έχουν ήδη προσέξει μια αύξηση των δυστυχημάτων εξαιτίας αυτών των ψευδεπίγραφων εκπαιδεύσεων «οδικής ασφάλειας». Ο κίνδυνος είναι εδώ και υπαρκτός. Μην τον αγνοείτε όσοι πραγματικά νοιάζεστε, διότι απλώς θα επαναλάβετε τα λάθη της δεκαετίας του ‘90. Δεν αξίζει τον κόπο επειδή λίγοι προσπαθούν να βγάλουν μεροκάματο ή να κάνουν δημόσιες σχέσεις, να υποστούμε όλοι μαζί οι μοτοσυκλετιστλές τις συνέπειες!
(*) Μ. Κούντερα, Μ. (1996), Η βραδύτητα.
