Του Θωμά Κακαδιάρη, μοτοσυκλετιστή
Ακολουθεί η δεύτερη εβδομάδα της υποχρεωτικής καραντίνας και ο πειρασμός να μιλήσουμε για ασφάλεια και ελευθερία γίνεται όλο και πιο ισχυρός. Δεν είναι λίγες οι φορές που έχουμε αναφερθεί στη σχέση της μοτοσυκλέτας με την ελευθερία ή της ελευθερίας με την ασφάλεια. Το σίγουρο είναι ότι πολλοί που δεν έχουν σχέση με τον χώρο σίγουρα θεώρησαν ότι υπερβάλλουμε ή θεωρητικολογούμε όταν βάζουμε την ελευθερία με την ασφάλεια σε έναν μοναδικό ζυγό ισορροπίας.
Και να, ήρθε η απρόβλεπτη ζωή να δώσει σε όλους μια βιωματική ευκαιρία μάθησης για τη σχέση ελευθερίας και ασφάλειας. Με έναν τραγικό τρόπο, όχι σπάνιο για τη ζωή του ανθρώπου, μια κοινωνία ολόκληρη βρίσκεται έγκλειστη. Οχι βέβαια γιατί παραβίασε κάποια αρχή δικαίου, αλλά για το δικό της καλό (εντός ή εκτός εισαγωγικών).
Βιώνουμε ΟΛΟΙ ΜΑΖΙ ακριβώς αυτό που ο Επίκουρος διαπιστώνει ως αιτία ανασφάλειας δηλ. τον φόβο του θανάτου. Είναι η πρωτογενής αιτία της ανασφάλειάς μας και σήμερα αποτελεί την απειλή με τη μορφή πανδημίας που μας έκλεισε στα σπίτια μας. Η βεβαιότητά του, ως μια βιολογική νομοτέλεια, οδηγεί στο αίσθημα της ανασφάλειας και το τίμημα πολλές φορές της ασφάλειας είναι ο περιορισμός της ελευθερίας μας. Σήμερα βιώνουμε, ελπίζουμε παροδικά, το κόστος αυτής της απώλειας, εν ονόματι της ασφάλειας, με πρόσθετο βάρος την «ατομική ευθύνη». Υποχρεωνόμαστε να στερηθούμε την ατομική μας ελευθερία στο όνομα της ασφάλειας και να επιδείξουμε υψηλό αίσθημα ευθύνης. Οσοι βρίσκονται στη θέση που βρίσκονται ασκώντας εξουσία επάνω μας έχουν να αντιμετωπίσουν ένα σοβαρό πρόβλημα που έτσι κι αλλιώς προκύπτει ανά τους αιώνες, αυτό των πανδημιών.
Ομως δεν είναι μόνο αυτό. Είναι και η έμμεση πλην σαφής αποδοχή απουσίας υποδομών κατάλληλων να το αντιμετωπίσουν οπότε, ορθά, ΝΩΡΙΤΕΡΑ από άλλες γειτονικές μας χώρες που, μάλλον είχαν μια ψευδαίσθηση για τις υποδομές τους, προχώρησαν σε τόσο αυστηρά μέτρα. Ομως οι πανδημίες είναι ένα φαινόμενο που σχεδόν ανά 100 χρόνια μάς επισκέπτεται και σίγουρα δεν είναι κάτι για το οποίο οι πολιτικοί δεν θα χρειαστεί να απολογηθούν στην καριέρα τους ούτε μία φορά, πολύ περισσότερο στη χώρα μας που όλος ο σχεδιασμός των πολιτικών ηγεσιών έχει χρονικό ορίζοντα την επόμενη προκήρυξη εκλογών. Ομως οι υποδομές υγείας δεν χρειάζονται ΜΗΠΩΣ και ξεσπάσει κάποια πανδημία, αλλά προσφέρουν ασφάλεια στους πολίτες ΚΑΘΕ ΜΕΡΑ. Αν δεν υπάρξει αυτή η στοιχειώδης ασφάλεια, δεν υπάρχει και η ανάλογη ελευθερία αφού αυτές οι δύο έννοιες μοιάζουν να συνυπάρχουν και να συνδέονται με έναν άρρηκτο τρόπο.
Και δω ερχόμαστε στα θέματα που θίγουμε και ξαναθίγουμε όλοι εμείς που ασχολούμαστε με την οδική ασφάλεια ως παράγοντα ελευθερίας. Ερχόμαστε στις υποδομές και τον γενικότερο σχεδιασμό που η Ελληνική Πολιτεία, δεκαετίες τώρα, διαχειρίζεται ευκαιριακά και επιπόλαια. Μήπως εδώ δεν έχουμε θύματα σε αριθμούς απαράδεκτους; Μήπως εδώ δεν ακούμε περί ατομικής ευθύνης; Μήπως εδώ δεν έχουμε παράλογες απαγορεύσεις; Υπάρχουν ανατριχιαστικές αναλογίες, αλλά ελάχιστη εγρήγορση, μεταφορά ευθυνών και εκμετάλλευση.
Και για να μη φαίνονται όλα αυτά αόριστα, σταχυολογούμε από αυτά που παρουσιάστηκαν στο διήμερο τεχνικό συνέδριο με θέμα «Τρέχουσες εξελίξεις στην οδική ασφάλεια, εξοπλισμός και υποδομές» που διοργανώθηκε στο αμφιθέατρο του Νέου Μουσείου της Ακρόπολης στις 12 – 13 Φεβρουαρίου 2015, στην Αθήνα. Διοργανωτές η Οδική Ομοσπονδία της Ευρωπαϊκής Ενωσης (Ε.Τ.Π.), σε συνεργασία με το Ελληνικό Ινστιτούτο Συγκοινωνιολόγων (Σ.Ε.Σ.) και το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο (Ε.Μ.Π.):
1. Στη χώρα μας το 56% των δρόμων είναι υψηλής ή υψηλομεσαίας επικινδυνότητας (!). Το γνωρίζαμε, αλλά το απέδειξε και μελέτη.
2. Αν ο συντελεστής ολίσθησης ανέβαινε από το 0,35 στο 0,60 τα τροχαία ατυχήματα θα μειώνονταν θεαματικά, ακόμη και κατά 65%!
3. Στις ΗΠΑ μελέτη έδειξε ότι οι υποδομές εμπλέκονται στο 38% των τροχαίων ατυχημάτων (φανταστείτε τι γίνεται στη χώρα μας, όπου όμως οι επίσημες στατιστικές αποκρύπτουν τον ρόλο των υποδομών…). Επίσης, ότι οι ασφαλέστερες υποδομές θα έσωζαν τουλάχιστον 10.000 ζωές ετησίως…
4. Ο σωστός φωτισμός επικίνδυνων σημείων τη νύχτα μειώνει κατά 9 φορές τα τροχαία ατυχήματα (στη χώρα μας τα φώτα σήμανσης των έργων είναι συνήθως σβηστά και «για όλα φταίνε οι οδηγοί»…).
5. Χωρίς ασφαλείς υποδομές δεν έχουμε θετικά αποτελέσματα για την οδική ασφάλεια, έστω και αν τα οχήματα γίνονται ασφαλέστερα.
6. Ασφαλής είναι η σήμανση που προειδοποιεί έγκαιρα και εύκολα τον οδηγό (ακόμη και τους ηλικιωμένους), χωρίς να τον αναγκάσει να «κοντοστέκεται» για να σκεφτεί τι πρέπει να κάνει (αποκρυπτογραφώντας ελλιπή ή κακή σήμανση).
7. Οι διαγραμμίσεις που βάζει το ελληνικό κράτος κοστίζουν περίπου 3,80 ευρώ το μέτρο και έχουν ελάχιστη διάρκεια, ενώ οι καλές αντιολισθητικές κοστίζουν 18 ευρώ το μέτρο, αλλά παρέχουν ασφάλεια και διαρκούν έως και 4 χρόνια. Φυσικά το ελληνικό κράτος τοποθετεί και επιλέγει σταθερά τις πρώτες …
8. Η ελληνική διοίκηση, (συνήθως οι Περιφέρειες), παρανόμως συνεχίζει να τοποθετεί μπαριέρες παλαιού τύπου (επικίνδυνες για τους αναβάτες). Αυτό θα έπρεπε να έχει σταματήσει, ιδίως μετά τον Νοέμβριο του 2011, (αλλαγή προδιαγραφής και νομοθετικού πλαισίου).
9.Νέες τεχνικές για ασφαλή οδοστρώματα το ελληνικό κράτος δεν τις είχε ούτε ως επιλογές (ουσιαστικά τις απαγόρευε!). Χρειάστηκαν πάνω από 5 χρόνια για να ξεπεραστούν τα γραφειοκρατικά εμπόδια, (δηλ. λόμπι εργολάβων…), κάτι που έγινε πρόσφατα.
Για την ατομική ευθύνη (και άλλες… ιστορίες) θα παραπέμψουμε όποιον θέλει να το συζητήσει, στα στατιστικά των θανατηφόρων δυστυχημάτων στην εθνική οδό πριν και μετά, δηλ. όταν πήρε τη μορφή κλειστού αυτοκινητόδρομου. Σύμφωνα με την κυρίαρχη άποψη, ο υπαίτιος του τροχαίου δυστυχήματος έφταιξε και «πλήρωσε». Ο …αναίτιος του απέναντι ρεύματος δεν δικαιούνταν προστασίας από το Κράτος; Ελπίζω να μη συνεχίσουμε να εμπλέκουμε τη… μοίρα, λες και η απουσία προστασίας ήταν κάτι σαν κορoνοϊός.
Στον παρόν άρθρο δεν γίνεται καμία αναφορά στον άλλο σημαντικό παράγοντα κινδύνων δηλ. την ελλιπή εκπαίδευση των οδηγών. Θα το κάνουμε προσεχώς. Μέχρι τότε αφιερώστε λίγη σκέψη στις έννοιες ασφάλεια, ελευθερία και ατομική ευθύνη. Δεν είμαστε γραφικοί ή αμετροεπείς όσοι αναφερόμαστε σ’ αυτές όταν δεν μας απειλεί κάποια πανδημία, απλώς δεν δεχόμαστε τα πράγματα να διαμορφώνονται ερήμην μας και σε βάρος μας. Το σοκ της πανδημίας και του εγκλεισμού ας το αναστρέψουμε στη θετική του πλευρά και ας κατανοήσουμε ότι και η καθημερινότητά μας πρέπει να έχει ισορροπία ελευθερίας και ασφάλειας, αφού κανείς δεν θέλει την ασφάλεια του… κρατούμενου. Ας γίνει η βιωματική εμπειρία αυτών των ημερών η αιτία αφύπνισης της κοινωνίας μας.
(*)Επίκουρος: «Προς μεν τάλλα δυνατόν ασφάλειαν πορίσασθαι, χάριν δε θανάτου πάντες άνθρωποι πόλιν ατείχιστον οικούμεν». Μτφ.: Απέναντι σε όλα τα άλλα πράγματα μπορούμε να εξασφαλιστούμε, όμως εξαιτίας του θανάτου όλοι οι άνθρωποι ζούμε σε μια πόλη ανοχύρωτη.
