Του Θωμά Κακαδιάρη, μοτοσυκλετιστή
Τα τελευταία χρόνια η γραφειοκρατία των Βρυξελλών έχει δεχθεί κριτική πολλές φορές για διάφορα θέματα. Οι οργανωμένοι μοτοσυκλετιστές γνωρίζουμε από τη δεκαετία του ‘90 με την απόπειρα επιβολής του ορίου των 100 ίππων στις μοτοσυκλέτες ότι παίζονται πολλά παιχνίδια από τότε μέχρι σήμερα. Τα «βρυξελλιώτικα» παιχνίδια έχουν κοινά χαρακτηριστικά και ένα από αυτά είναι η εκμετάλλευση των ευαισθησιών των Ευρωπαίων πολιτών και η προσπάθεια να τους χρησιμοποιήσουν σαν «χρήσιμους ηλίθιους». Η οδική ασφάλεια, το καθαρό περιβάλλον κ.ά. τα οποία συγκινούν τους Ευρωπαίους, χρησιμοποιούνται ως προφάσεις ώστε μέσα από διαδικασίες έρευνας –μελέτης και συμπερασμάτων,να καθοδηγείται η αγορά, με τελικό αποτέλεσμα να αλλάζει ο τρόπος ζωής μας προς την κατεύθυνση που τα κέντρα εξουσίας θέλουν και όχι εμείς, οι πολίτες της Ευρώπης.
Το καινούργιο παιχνίδι των Βρυξελλών ξεκίνησε με μια πρόσφατα δημοσιευμένη μελέτη για λογαριασμό της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, που παρουσιάζονται οι μοτοσυκλέτες να είναι μακράν ο πιο ακριβός τρόπος οδικών μεταφορών για την κοινωνία μας. Η μελέτη αυτή θέλει να μας πείσει ότι η μοτοσυκλέτα είναι ακριβή. Το αστείο είναι ότι δεν αναφέρεται στο εσωτερικό κόστος δηλ. το κόστος για τον ιδιοκτήτη – χρήστη που πράγματι κατέληξε να είναι πολλαπλάσιο συγκρινόμενο με το κόστος για τον ιδιοκτήτη – χρήστη ενός αυτοκινήτου (π.χ. ένα ελαστικό μοτοσυκλέτας κοστίζει όσο 4 ελαστικά αυτοκινήτου). Δεν πρόκειται για το κόστος απόσβεσης, συντήρησης και επισκευής. Η έρευνα αναφέρεται στο εξωτερικό κόστος δηλ. πρόκειται για το κόστος που έχει η μοτοσυκλέτα για την κοινωνία. Σύμφωνα με μια πρόσφατα δημοσιευμένη μελέτη του CE Delft (1) για την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, οι μοτοσυκλέτες είναι – ανά διανυόμενο χιλιόμετρο – μακράν ο πιο ακριβός τρόπος οδικών μεταφορών για την κοινωνία. Για να υπολογίσουν αυτό, εξέτασαν επτά κατηγορίες δαπανών: ατυχήματα, συμφόρηση, ατμοσφαιρική ρύπανση, κλίμα, θόρυβος, φθορές οδικού δικτύου, περιβάλλον.Φυσικά η έρευνα – μελέτη δεν αναφέρεται στο κόστος στάθμευσης, τον χώρο που καταλαμβάνουν τα αυτοκίνητα, το κόστος της φθοράς στην επιφάνεια του δρόμου. Δεν συμφέρουν αυτά για τα «αντικειμενικά» συμπεράσματα της μελέτης.
Τα προκαταρκτικά αποτελέσματα της μελέτης από την CE Delft παρουσιάστηκαν στις 17 Δεκεμβρίου 2018 σε συνέδριο για τις πολύμορφες βιώσιμες μεταφορές. Σκοπός της μελέτης είναι να αποτελέσει τη βάση για μεταγενέστερους υπολογισμούς διοδίων και φόρων. Η τελική έκθεση δημοσιεύθηκε στις αρχές Ιουνίου, αλλά από την παρουσίαση των προκαταρκτικών αποτελεσμάτων, όσοι ενδιαφερόμενοι ήθελαν/θέλουν να ποδηγετήσουν την αγορά χρησιμοποιούν τα στοιχεία για να επιτεθούν στην μοτοσυκλέτα.
Ας δούμε τι ακριβώς ερευνήθηκε. Οπως αναφέρθηκε, στην έκθεση εντοπίζονται 7 κατηγορίες δαπανών, ατυχήματα, συμφόρηση, ατμοσφαιρική ρύπανση, κλίμα, θόρυβος, φθορά από το φράγμα και βιότοπος. Το υψηλό κόστος ανά χιλιόμετρο για μοτοσικλέτες προκλήθηκε κυρίως από δύο στοιχεία, τα ατυχήματα και τον θόρυβο.
Στην έκθεση αναφέρεται ότι το κόστος των ατυχημάτων με μοτοσυκλέτες είναι τρεις φορές υψηλότερο από εκείνο των αυτοκινήτων. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι περισσότεροι μοτοσυκλετιστές τραυματίζονται ή και σκοτώνονται σε τροχαία ατυχήματα από τους οδηγούς αυτοκινήτων. Οι έρευνες χρησιμοποιούν τη λεγόμενη μέθοδο κατανομής, επειδή αυτός είναι ο ευκολότερος τρόπος κατανομής του κόστουςαλλά όχι ο ορθότερος. Αν τραυματιστείτε, το κόστος κατανέμεται σε εσάς και χωρίς να εξεταστεί ποιοι προκαλούν τις δαπάνες αυτές. Ομως την ίδια στιγμή φορείς όπως οι MAIDS, ROSPA, HURT κλπαναφέρουν ότι στην πλειονότητα των ατυχημάτων όπου εμπλέκεται μοτοσυκλετιστής δεν είναι αυτός ο υπαίτιος. Γιατί λοιπόν, χρεώνονται οι αναβάτες το κόστος και όχι οι οδηγοί αυτοκινήτων που σκοτώνουν ή βλάπτουν άλλους χρήστες του δρόμου; Ξεχνάμε εδώ ότι οι μοτοσικλετιστές, οι πεζοί και οι ποδηλάτες τραυματίζονται από οδηγούς αυτοκινήτων, λεωφορείων και φορτηγών. Δεν θα έπρεπε να προβληματιζόμαστε για το ποιος δημιουργεί αυτές τις δαπάνες; Στις Κάτω Χώρες, για παράδειγμα, τα θανατηφόρα ατυχήματα των ποδηλατών είναι περισσότερα από αυτά των οδηγών αυτοκινήτων αλλά το στοιχείο αυτό δεν θα το δείτε στον υπολογισμό του εξωτερικού κόστους των μεταφορών. Επίσης, στις Κάτω Χώρες το 2018 το 33,2% των θυμάτων ήταν σε δυστυχήματα με αυτοκίνητα και φορτηγά, το 13,8% ήταν σε δυστυχήματα με φορτηγά ή λεωφορεία. Τα ατυχήματα με φορτηγά προκαλούν μεγάλες, μακροχρόνιες εμπλοκές κυκλοφορίας, ακόμη και κλεισίματα δρόμων για μεγάλο μέρος της ημέρας και συνεπώς τεράστιο κόστος για την κοινωνία. Και πάλι αυτά τα στοιχεία απουσιάζουν από τους υπολογισμούς. Αυτή η κατανομή του κόστους στα θύματα και όχι στους θύτες δεν είναι ορθή είναι όμως… εύκολη. Θα προσθέσω και… χρήσιμη. Την ίδια γνώμη συμμερίζεται και ο γεν. γραμματέας της FEMA κος Dolf Willigers (2): «Το γεγονός ότι τα έξοδα κατανέμονται στα θύματα αντί των δραστών είναι παράξενο και λάθος κατά την άποψή μας».
Στη συνέχεια, η άλλη αιτία του υψηλού κόστους για τη μοτοσυκλέτα, ο θόρυβος, εκτιμήθηκε σύμφωνα με την μελέτη του CE Delft το 2011 (Εξωτερικές δαπάνες μεταφορών στην Ευρώπη), ότι το κόστος ανά όχημα-χιλιόμετρο για μοτοσυκλέτες και μοτοποδήλατα θα είναι 8,47 φορές υψηλότερο από αυτό των αυτοκινήτων. Παρά την προσπάθεια της FEMA να «ανακαλύψει» από πού προκύπτει αυτό το «στατιστικό» δεδομένο δεν βρέθηκε άκρη. Φυσικά αυθαίρετα και πολύ συχνά το στοιχείο αυτό αναφέρεται και μπορείτε να το βρείτε σε διάφορες εκθέσεις οι οποίες χρησιμοποιούνται για την συζήτηση και την λήψη αποφάσεων οι οποίες επηρεάζουν εκατομμύρια μοτοσυκλετιστές. Βέβαια, οι συντάκτες των εκθέσεων αυτών για να μην εκτεθούν από επιστημονικής άποψης προσθέτουν κάπου εκεί στο τέλος την παρατήρηση: «Οι διαφορές μεταξύ των μέσων κόστους του θορύβου σχετίζονται άμεσα με τις εθνικές βάσεις δεδομένων έκθεσης για θόρυβο που χρησιμοποιούνται και συνεπώς ενδέχεται να υπόκεινται σε διαφορετικούς τρόπους».
Μην περιμένετε να δείτε θετικούς δείκτες για τις μοτοσυκλέτες στα στοιχεία του εξωτερικού κόστους. Θα έπρεπε να υπάρχουν και να αφορούν το ελάχιστο κόστος στάθμευσης, τον μικρό χώρο που καταλαμβάνουν οι μοτοσυκλέτες, το χαμηλό κόστος της φθοράς των οδοστρωμάτων, την ταχύτητα εξυπηρέτησης των ιδιοκτητών τους στις απαιτούμενες γρήγορες αστικές μετακινήσεις κ.λπ.
Τα στοιχεία για το κόστος των δυστυχημάτων μπορεί να είναι σωστά ή όχι. Είναι κάτι που δεν μπορούμε να ελέγξουμε και δεν θα τα αμφισβητήσουμε. Ωστόσο, το γεγονός ότι τα έξοδα κατανέμονται στα θύματα αντί των θυτών είναι απαράδεκτο. Η μοτοσυκλέτα είναι επιλογή μας όπως το ποδήλατο για τους ποδηλάτες και το περπάτημα για τους πεζούς.
Τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα υποτίθεται ότι βασίζουν την πολιτική τους στις μελέτες αυτές. Το λιγότερο που θα περίμενε κανείς είναι ότι αυτού του είδους οι μελέτες να είναι ορθές και να μην βασίζονται σε «εικασίες εμπειρογνωμόνων».
Η ζωή μας καθορίζεται από τεχνοκράτες που «ξεχνούν» σοβαρά στοιχεία στις μελέτες τους και εκατομμύρια ευρώ στους προσωπικούς τραπεζικούς λογαριασμούς. Δεν παραλείπουν να βρίσκουν καλοπληρωμένες μελέτες, καθορισμένης χρησιμότητας και βρίσκονται παντού, κυρίως σε ημερίδες, συνέδρια κλπ. Αρνούνται να απαντήσουν σε «δύσκολες» ερωτήσεις του κοινού και τους σώζουν οι πρόθυμοι διοργανωτές των ημερίδων οι οποίοι ανακοινώνοντας «διάλειμμα» ή αποκλείοντας φορείς πολιτών από το ακροατήριο και σίγουρα από τη λίστα των ομιλητών. Δεν χρειάζεται να πάτε στις Βρυξέλλες. Γίνονται στην χώρα μας και στην πόλη μας. Τα συμπεράσματα αυτών των ημερίδων και των συνεδρίων χρησιμοποιούνται εξ ολοκλήρου ή μερικώς στην λήψη πολιτικών αποφάσεων, δίνοντας άλλοθι στο –μάλλον- συγκοινωνούν δοχείο, τους πολιτικούς μας. Ώσπου να πάρετε εσείς χαμπάρι, έτοιμη η ευρωπαϊκή οδηγία, πάρε και το νομοσχέδιο και μετά… είναι αργά για κλάματα.
(1) Ο CEDelftείναι ένας ανεξάρτητος ερευνητικός και συμβουλευτικός οργανισμός ειδικευμένος στη ανάπτυξη καινοτόμων λύσεων σε περιβαλλοντικά προβλήματα.
(2) Οι πληροφορίες του άρθρου αντλήθηκαν από αντίστοιχο άρθρο του γεν. γραμματέα της FEMA κου Dolf Willigers και του υπευθύνου για την προβολή της FEMAκου WimTaal – 12 Ιουνίου 2019.www.fema-online.eu
