Του Θωμά Κακαδιάρη, μοτοσυκλετιστή
Εκπαίδευση, εξάσκηση, πληροφόρηση και ανατροφοδότηση
Η εκπαίδευση και οι προετοιμασίες μας για τις εξετάσεις απόκτησης του διπλώματος οδήγησης αφορούν κυρίως στους χειρισμούς, όπως η αλλαγή σχέσεων ή η απλή αναστροφή στον δρόμο και απαιτούν όλη την προσοχή μας, αφού είναι όλα τόσο καινούργια. Οταν όμως έχουμε εξοικειωθεί στον χειρισμό και έχουμε αποκτήσει τις βασικές δεξιότητες, μπορούμε να στρέψουμε την προσοχή μας στον δρόμο και στις κυκλοφοριακές συνθήκες. Οφείλουμε να βελτιώσουμε την ικανότητα να ανταποκρινόμαστε και να διαχειριζόμαστε κινδύνους και αυτό γίνεται με την εκπαίδευσή μας στο σύστημα ελέγχου της μοτοσυκλέτας (*). Μην ξεχνάμε ότι απαιτούνται άμεση ανταπόκριση, ευελιξία και κυρίως οδήγηση με ασφάλεια. Η πρακτική εξάσκηση είναι ο μόνος τρόπος με τον οποίο ενσωματώνονται καινούργιες δεξιότητες. Είναι αυτές οι δεξιότητες που ενεργοποιούνται αυτόματα και άμεσα όταν τις χρειαζόμαστε. Με την εξάσκηση εξελίσσουμε και εμπλουτίζουμε τον βασικό πυρήνα των δεξιοτήτων μας, ως μοτοσυκλετιστές, σε όλα τα επίπεδα. Ο εκπαιδευτής σου είναι το πρόσωπο – κλειδί, αλλά χωρίς συνεχή ανατροφοδότηση και προσωπική δέσμευση για βελτίωση, τίποτα δεν θα έρθει μόνο του.
Σκοπός μας είναι να αναπτύξουμε τη δική μας ανατροφοδότηση και να τροποποιούμε τις ενέργειές μας κάθε φορά που ανεβαίνουμε στη μοτοσυκλέτα μας. Είναι ακριβώς η ανάλυση που οφείλουμε να κάνουμε μετά από κάθε περιστατικό που απείλησε τη σωματική μας ακεραιότητα και ασχέτως της νομικής διάστασης, δηλ. ποιος φταίει και σε ποιον βαθμό, εμείς θα χρησιμοποιήσουμε για να τροποποιήσουμε την οδηγική μας συμπεριφορά, διότι στην αντίθετη περίπτωση μέσα στα επόμενα δύο χρόνια, το αργότερο, θα μας ξανασυμβεί ό,τι μας απείλησε, σύμφωνα με τις στατιστικές!
Η υπερβολική αυτοπεποίθηση μετά την εκπαίδευση είναι ένας κίνδυνος που θα πρέπει να διαχειριστούμε. Συχνά οι νέες δεξιότητες μετά από μια εκπαίδευση τεχνικής δεξιότητας, αναφέρομαι σε εκπαιδεύσεις μετά την απόκτηση του διπλώματος, μπορεί να «φουσκώσουν» λίγο την αυτοπεποίθησή μας και να μας οδηγήσουν λανθασμένα σε νοοτροπίες υποτίμησης των κινδύνων. Μέγα λάθος και αυτό πληρώνεται ακριβά. Η υπερβολική αυτοπεποίθηση μπορεί να μας οδηγήσει σε καταστάσεις που δεν μπορούμε να διαχειριστούμε και αυξάνει τις πιθανότητες ατυχήματος. Σε υπερεκτίμηση δυνατοτήτων μπορεί να οδηγήσει η ευκαιριακή οδήγηση μιας άλλης μοτοσυκλέτας, πιο δυνατής, με διαφορετικά χαρακτηριστικά κρατήματος και ασφάλειας. Προσαρμογή και επιπλέον εξάσκηση είναι τα κλειδιά της ασφάλειας σ’ αυτή την περίπτωση. Η τεχνολογία της ασφάλειας των μοτοσυκλετών προοδεύει με ταχύτατο ρυθμό, που μπορεί να μας δίνει μια ψευδή αίσθηση ασφάλειας, οδηγώντας μας να διακινδυνεύουμε περισσότερο. Αυτό συμβαίνει ιδιαιτέρως σε μοτοσυκλετιστές που επιστρέφουν στη σέλα μετά από μια περίοδο απουσίας. Καβαλώντας μια μοτοσυκλέτα, η οποία έχει βελτιωμένα χαρακτηριστικά ασφαλείας σε σχέση με αυτή που είχαμε στο παρελθόν, μπορεί να μας οδηγήσει σε λάθος αίσθηση υπερβολικής ασφάλειας.
Αν πραγματικά μας ενδιαφέρει να εμβαθύνουμε και να βελτιώσουμε την οδήγησή μας θα πρέπει κάθε φορά να σκεπτόμαστε αξιολογώντας και διορθώνοντας την οδήγησή μας. Ας οργανώσουμε τη σκέψη μας με βάση τα ακόλουθα τέσσερα κριτήρια:
•Ο ανθρώπινος παράγοντας. Τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητάς μας μπορούν να αυξήσουν ή να μειώσουν τον κίνδυνο ενός ατυχήματος συγκριτικά με άλλους μοτοσυκλετιστές. Η άποψή μας για την τρωτότητά μας και τους άλλους χρήστες του δρόμου, η αυτοπεποίθηση, τα συναισθήματα και η ψυχική διάθεσή μας είναι παράγοντες που μπορούν να επηρεάσουν την οδηγική μας συμπεριφορά. Μαθαίνουμε να αναγνωρίζουμε τις τάσεις που επηρεάζουν τη συμπεριφορά μας και αυξάνουν τους κινδύνους. Πρέπει να βρούμε τους τρόπους διαχείρισής τους. Οι κίνδυνοι θα μπορούσαν να εμπεριέχουν παρακινδυνευμένες ενέργειες ή μια παρορμητική προσωπικότητα, ανταγωνιστικότητα, υπερεκτίμηση της οδηγικής ικανότητας, αφηρημάδα που προκλήθηκε από βαθύτερα αίτια, όπως οικογενειακά ή οικονομικά προβλήματα. Πόσο εύκολο είναι να απομονώσουμε τον εαυτό μας από τα προσωπικά μας προβλήματα;
•Η διαδρομή. Κάθε διαδρομή που κάνουμε έχει έναν σκοπό, ακόμη και μια απλή ψυχαγωγική βόλτα. Ανάλογη πρέπει να ‘ναι και η προετοιμασία μας. Ποιος δρόμος είναι ο καλύτερος, τι υπάρχει που μπορεί να μας χαλάσει το κέφι. Εκτιμούμε τους κινδύνους της διαδρομής και τη φυσική μας κατάσταση πριν οδηγήσουμε. Δεν υπερβάλλουμε, η έκταση της σκέψης μας είναι ανάλογη της διαδρομής μας.
•Οι κυκλοφοριακές συνθήκες. Η εκπαίδευση στοχεύει κυρίως στη βελτίωση της δεξιότητάς μας να προβλέπουμε τους κινδύνους και στη βελτίωση της ικανότητάς μας να διαχειριζόμαστε το κυκλοφοριακό με ασφάλεια. Παρατήρηση, εκτίμηση κινδύνων και σχεδιασμός είναι βασικοί παράγοντες και είναι διδάξιμοι. Αξιοποιούμε όλες τις αισθήσεις μας, όραση, ακοή, ακόμη και την όσφρηση για να έχουμε τις πληροφορίες και σχηματίζουμε κάθε στιγμή την ακριβή εικόνα των συνθηκών. Διατηρούμε την ετοιμότητά μας σε υψηλό επίπεδο στην κυκλοφορία, σαρώνοντας με την όρασή μας τον δρόμο μπρός και πίσω, ώστε να μπορούμε να εκτιμήσουμε έγκαιρα τι είναι πιθανόν να συμβεί. Η λέξη «ξαφνικά» που ακούγεται στα δυστυχήματα λέει μόνο ένα πράγμα, κοιτούσαμε χωρίς να βλέπουμε.
•Η μοτοσυκλέτα. Η γνώση των ατομικών μας ορίων ως μοτοσυκλετιστές είναι να γνωρίζουμε ακριβώς τι μπορούμε και τι δεν μπορούμε να κάνουμε με τη μοτοσυκλέτα μας. Αφιερώνουμε χρόνο για να ελέγξουμε τη μοτοσυκλέτα μας πριν την καβαλήσουμε για μια μεγάλη διαδρομή. Ο τεχνικός γρήγορος έλεγχος της κατάστασής της πριν φύγουμε μας γλιτώνει από εκπλήξεις. Ελαστικά, καύσιμα, λάδια, χειριστήρια, ηλεκτρικά και καλοστερεωμένα όλα της τα κομμάτια πρέπει να ελέγχονται πριν από κάθε εξόρμησή μας. Κινούμαστε πάντα μέσα στις δυνατότητες της μοτοσυκλέτας μας.
Ο μοτοσυκλετισμός είναι μια σοβαρή διασκέδαση και δεν χωρά ερασιτεχνισμούς. Ο δρόμος έχει πάντα έναν σκληρό τρόπο να μας το δείχνει όταν αγνοούμε τη σοβαρότητα μιας σπάνιας ψυχαγωγίας. Μοτοσυκλετούμε υπεύθυνα και φροντίζουμε πάντα τον εαυτόν μας, αφού κανείς άλλος δεν θα το κάνει καλύτερα από μας.
(*) Το σύστημα ελέγχου της μοτοσυκλέτας διδάσκεται σε κατόχους άδειας οδήγησης σε προγράμματα εκπαίδευσης του Ελληνικού Ινστιτούτου Μοτοσυκλέτας ΜΟΤΟΘΕΣΙΣ της ΜΟΤ.Ο.Ε.
